Morgunblaðið - 09.06.2016, Blaðsíða 55

UMRÆÐAN 55
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 2016
Við lifum á spenn-
andi tímum. Nú hefur
forseti Íslands ákveðið,
að því er virðist fyrir
fullt og allt, að stíga til
hliðar og hleypa öðrum
að. Þetta verða tíma-
mótakosningar – þær
fyrstu í 20 ár þar sem
nýr forseti verður val-
inn. Valkostirnir eru
margir og ég vil gerast
svo diplómatískur og
fyrirsjáanlegur að segja hér að allir
hafa sjálfsagt eitthvað til síns ágætis
– og eitthvað sem má gagnrýna.
Umræðan um forsetakosningarn-
ar hefur einkennst af tvennu. Ann-
ars vegar af umkvörtunum yfir
fjölda frambjóðenda. Hins vegar af
spekúleringum um fylgi frambjóð-
enda, hver á mesta möguleika út frá
skoðanakönnunum o.s.frv., sem hafa
nú breyst í vissu um að ákveðinn
frambjóðandi, geðþekkur mennta-
og séntilmaður, muni standa með
pálmann í höndunum – þrátt fyrir að
hin eiginlega umræða og samræða
um hvað við viljum fá út úr þessum
tímamótum eigi enn eftir að fara
fram að mjög miklu leyti.
Eitt er þó víst
Við þurfum forseta sem getur tal-
að máli Íslands á alþjóðavettvangi.
Við þurfum forseta sem setur mikil-
væg málefni eins og kynjajafnrétti
og viðskiptasiðferði á oddinn. Við
þurfum forseta sem fylgir okkur inn
í framtíðina. Við þurfum forseta sem
sér ekki mótsögn í uppbyggingu at-
vinnulífs og náttúruvernd. Við þurf-
um forseta sem hefur reynslu af því
að þurfa að taka ákvarðanir með
litlum fyrirvara og ber gott skyn-
bragð á stjórnsýslu. Við þurfum for-
seta sem þorir, vill og getur. Slíkur
forseti yrði Halla Tómasdóttir.
En hvað með það sem stundum er
sagt um hana, kunna sumir að
spyrja sig: Af hverju ætti ég að taka
mark á einhverri lofræðu frá stuðn-
ingsmanni? Slíkar spurningar krefj-
ast málefnalegs svars.
Annar kvenskörungur, Guðrún
Ósvífursdóttir átti eitt sinn að hafa
sagt: „Þeim var ég verst er ég unni
mest“. Það mætti heimfæra þetta
upp á Höllu að því leyti að oft virðist
fólk finna höggstað á henni þar sem
síst skyldi.
Hér á ég að sjálfsögðu við hrunið
og þann frasa að hún hafi á þeim
tíma verið „klappstýra útrásarinn-
ar“. Ef það er eitthvað sem hefur
vakið athygli umheimsins á Höllu þá
er það sú staðreynd að fjármálafyr-
irtækið sem hún
stjórnaði var eitt af ör-
fáum – ef ekki það eina
– sem fóru ekki á haus-
inn í hruninu. Þarf ekki
að leita lengra en í
næsta kvikmyndahús
til að finna þessu
dæmi, en framlagi
Höllu eru gerð góð skil
í nýrri mynd Michaels
Moore, „Where to In-
vade Next“.
Halla hætti sem
framkvæmdastjóri
Viðskiptaráðs þegar
dansinn stóð sem hæst. Ef það er
eitthvað sem fólk ætti að verðlauna
Höllu fyrir – þá er það að koma
auga á það sem mætti betur fara í
íslensku viðskiptalífi og bregðast við
því með því að stofna sitt eigið fyrir-
tæki, byggt á þeim gildum – ekki
eftir – heldur áður en allt fór á hlið-
ina.
Oft er minnst á veislu nokkra sem
hún er talin hafa stjórnað á vegum
Baugs í Mónakó, þegar partíið stóra
stóð sem hæst. Raunin var sú að um
var að ræða óvissuferð starfsfólks
þar sem Halla tók að sér fundar-
stjórn eins og hún hefur gert fyrir
fjölmörg fyrirtæki. Það, að einhver
leggi upp í óvissuferð, gerir hann
ekki ábyrgan fyrir því hvert förinni
er heitið. Þrátt fyrir að einhver taki
að sér fundarstjórn og stjórn um-
ræðna gerir það hann ekki ábyrgan
fyrir því sem fer fram í veislunni.
Þegar öllu er á botninn hvolft þá
hefur Halla Tómasdóttir hvarvetna
talað fyrir jafnrétti, heiðarleika,
samfélagslegri ábyrgð og heil-
brigðum viðskiptaháttum – bæði
fyrir og eftir hrun. Orð eru ekki allt,
fólk verður einnig að vera dæmt af
gjörðum sínum, annars er orðræðan
skúmaskot hræsnarans. Halla hefur
sýnt fram á hversu hliðholl hún er
þessum gildum svo eftir hefur verið
tekið víðsvegar um heim. Hér á ég
við fyrirtækjarekstur, átakið Auði í
krafti kvenna, þátttöku í uppbygg-
ingu Háskólans í Reykjavík, aðild að
þjóðfundinum og fjölmörg önnur
góð verk innanlands og utanlands.
Í framboði eru fjölmargir kandí-
datar – eins og áður segir hafa þeir
allir sína kosti og galla. Sú sem ég
vel heitir Halla.
Af hverju Halla?
Eftir Hjört Ingva
Jóhannsson
» Við þurfum forseta
sem þorir, vill og
getur. Slíkur forseti yrði
Halla Tómasdóttir.
Hjörtur Ingvi
Jóhannsson
Höfundur er tónlistarmaður
og hagfræðingur.
56 10 000
TAXI
BSR
Góð þjónusta
yfir 90 ár
Sogavegi við Réttarholtsveg
Opið kl. 9-18 virka daga | Sími 568 0990 | www.gardsapotek.is
Lágt lyfjaverð - góð þjónusta
Einkarekið apótek
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| brids@mbl.is
Félag eldri borgara
í Hafnarfirði
Föstudaginn 27. maí var spilaður
tvímenningur með þátttöku 22
para.
Efstu pör í N/S (% skor):
Gunnar Hansson - Þorleifur Þórarinss.
60,4
Unnar Guðmss. - Guðm. Sigursteinss. 59,0
Örn Einarsson - Pétur Antonsson 57,6
Bjarni Þórarinss. - Magnús Jónsson 50,9
A-V:
Skarphéðinn Lýðsson - Bjarni Hólm 62,5
Óskar Ólafss. - Sigurður Lárusson 60,0
Guðrún Jörgensen - Guðlaugur Sveinss.
56,5
Sigurður Hallgrss. - Helgi Einarsson 50,5
Þriðjudaginn 31. maí var spilaður
tvímenningur á 11 borðum.
Efstu pör í N/S:
Hulda Hjálmarsd. - Hrafnh. Skúlad. 59,0
Erla Sigurjónsd. - Jóhann Benediktss. 58,1
Vigdís Sigurjóns. - Elísabet Steinarsd. 56,3
Albert Þorsteinss. - Jórunn Kristinsd. 55,8
A-V:
Ómar Ellertsson - Guðm. Guðmss. 56,9
Tómas Sigurjs. - Jóhannes Guðmannss.
56,3
Sveinn Snorras. - Filip Höskuldss. 56,3
Ólöf Hansen - Tryggvi Bessason 55,5
BFEH spilar í félagsheimilinu
Hraunholti 3. Spilað verður í sumar
á þriðjudögum og föstudögum fram
til 8. júlí. Spilamennska byrjar kl.
13. Keppnisstjóri er Sveinn R. Ei-
ríksson og er hjálpað til við myndun
para fyrir staka spilara.
Hægt er að sjá úrslit og spil á
heimasíðu eldri borgara í Hafnar-
firði og Reykjavík: www.bridge.is/
eldri.
Gullsmárinn
Spilað var á 10 borðum í Gull-
smára mánudaginn 30. maí.
Úrslit í N/S:
Ragnar Jónsson - Lúðvík Ólafsson 213
Gróa Jónatansd. - Sigurlaug Sigurðard. 202
Guðlaugur Nielsen - Pétur Antonsson 198
A/V:
Gunnar Hanss. - Magnús Marteinss. 182
Síðasti spiladagur fyrir sumarfrí
var fimmtudagurinn 2. júní. Spilað
var á 11 borðum.Úrslit í N/S:
Ragnar Jónsson - Lúðvík Ólafsson 216
Ari Þórðarson - Jón Hannesson 199
Pétur Antonss. - Guðlaugur Nielsen 188
Guðrún Hinriksd. - Haukur Hannesson 187
A/V
Ragnar Jónsson varð sigurvegari
í spilamennsku eftir áramót. Næstir
urðu Lúðvík Ólafsson, Guðlaugur
Nielsen og Pétur Antonsson.
Spilamennska hefst að nýju eftir
sumarfrí upp úr miðjum ágúst.
Flest okkar, sem
hafa alist upp við hefð-
bundinn kristindóm,
bera nokkra lotningu
fyrir friðhelgi kirkju-
garða. Þar ríkir friður
og menn koma að leið-
um látinna ættingja
sinna og sýna þeim
virðingu á ýmsan hátt.
Kirkjugarðar eru frið-
helgir og ekki má
raska þeirri friðhelgi fyrr en 75 ár
eru liðin frá því að síðast var jarða-
sett þar.
Skálholtskirkjugarður hefur orð-
ið fyrir miklu raski og leiði þar
týnst vegna fornleifagraftar á
sjötta áratugnum. Langafi minn og
langamma, þau Tómas Guðbrands-
son hreppstjóri og Guðrún Ein-
arsdóttir húsfreyja í Auðsholti,
liggja þar grafin og stendur leg-
steinn þeirra óhaggaður. Þetta er
eina leiðið, sem auðkennt er vestan
megin kirkjunnar. Okkur fjölskyld-
unni þótti vænt um að leiðið fékk
að standa óhreyft.
Enn er grafið í Skálholtskirkju-
garði austan við kirkjuna og liggja
þar ýmsir ættmenn og nágrannar.
Þessi kirkjugarður nýtur ennþá
friðhelgi og ber að virða grafró
þeirra, sem þar eru grafnir .
Nú koma margir í Skálholtsdóm-
kirkju vegna ýmiskonar atburða og
því er meiri umgangur um kirkju-
garðinn en í flestum öðrum kirkju-
görðum, bæði af kirkjugestum, tón-
leikagestum og ferðamönnum.
Við þessu er ekkert að segja, því
að sveitakirkjan sem var umbreytt-
ist í höfuðkirkju þangað sem marg-
ir eiga erindi.
Nú gerðist sá fáheyrði atburður
að miklir ákafamenn um forna
byggingarlist eða kristidóm – eða
Guð veit hvað – létu reisa bjálkahús
á tóft frá miðöldum, steinsnar frá
gröf þeirra Auðsholtshjóna. Húsið
er kennt við Þorlák biskup og
nefnd Þorláksbúð og fylgir sögunni
að þar hafi verið kirkja kennd við
hann. Ég leitaði í registrum Forn-
bréfasafns og fann þar enga Þor-
láksbúð. Hins vegar mun á ein-
hverjum tíma hafa verið þarna
geymsluhús fyrir smjör og tólg,
sem var á öldum áður
mikil verðmæti. Árið
1527 brann Skálholts-
dómkirkja og tók það
Ögmund biskup Páls-
son nokkur ár að
byggja nýja. Ekki er
útilokað að hús þetta,
nefnt smjörhús, hafi
verið notað til helgi-
halds til bráðabirgða,
en ég man ekki eftir
að hafa rekist á fregn-
ir af því í heimildum.
Það er fullmikið í
lagt að endurbyggja
þetta hús, sem væntanlega var
smjörhús og segja það hafa verið
helgistað, sem brýna nauðsyn beri
að hafa í heiðri. Hús þetta er hins
vegar reist af mikilli kunnáttu og
listfengi, en það á bara ekki – að
mínu mati – að standa á þessum
stað, innan um byggingar í allt öðr-
um stíl og frá allt öðrum tíma, sem
hafa yfir sér mikinn þokka.
Mér finnst brýna nauðsyn bera
til þess að flytja hús þetta á annan
stað og finna því einhvern virðu-
legan tilgang og rekstrargrundvöll,
því bjálkahús eru viðhaldsfrek í
sunnlensku slagviðri. Að öðrum
kosti heldur kirkjugarðurinn áfram
að traðkast út og húsið að stinga í
stúf við aðrar byggingar í tilgangs-
leysi. Svo verður að taka fyrir það
að áhugamenn geti byggt húsa-
kynni nánast í kirkjugörðum eftir
sinni hentisemi og raski með um-
gangi grafró liðinna kynslóða og
valdi eftirlifandi ættmennum þeirra
hugarangri. Nú, þegar landið styn-
ur undan milljón túrista traðki, er
gott fyrir landsmenn að eiga stað
eins og Skálholt til þess að hvíla
andann og hugsa sinn gang. Og þá
er æskilegt að um staðinn ríki al-
menn sátt, en svo er ekki meðan
hús þetta stendur nánast í kirkju-
garðinum.
Um smjörhúsið í Skálholti
Eftir Vilborgu Auði
Ísleifsdóttur
» Það er fullmikið í
lagt að endurbyggja
þetta hús, sem væntan-
lega var smjörhús og
segja það hafa verið
helgistað.
Vilborg Auður
Ísleifsdóttir
Höfundur er sagnfræðingur.