Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.2015, Qupperneq 38

22 Lífsstíll Vikublað 24.–26. mars 2015
Losaðu þig við þessa hluti
n Ýmsir sakleysislegir hlutir á heimilinu geta valdið líkamlegum skaða n Farðu í gegnum skápana
Þ
að eru ótal hlutir á heimil-
um okkar sem geta beinlín-
is verið skaðlegir, án þess að
við gerum okkur grein fyrir
því. Þetta eru ýmsir hvers-
dagslegir hlutir sem við daglega
notkun virðast nokkuð skaðlausir,
en við nánari athugun reynast þeir
geta haft slæm áhrif á heilsuna. Hér
eru dæmi um nokkra hluti sem vert
er að losa sig við eða að minnsta
kosti endurnýja mjög reglulega.
1 Gömul plastílát
Það er gott að
fara í gegnum
plastílátin á
heimilinu og
athuga merk-
ingarnar á þeim. Ef
ílátin eru merkt með tölustafnum 7
eða PC (sem stendur fyrir polarcar-
bonate) þá gætu þau innihaldið
BPA, sem meðal annars getur
valdið truflun á innkirtlastarfsemi
líkamans. Það er best að losa sig
við öll plastílát sem gætu mögulega
innihaldið þetta efni. Þá er einnig
ráðlagt að henda ílátum sem orðin
eru rispuð og sprungin.
Það er almennt góð regla að
endurnýja plastílátin á heimilinu
reglulega því þau skemmast með
tímanum, bæði við ítrekaðar ferð-
ir í gegnum uppþvottavélina og við
hitun í örbylgjuofni. Reyndar er
frekar mælt með notkun gleríláta til
að hita upp mat í örbylgjuofni. Þrátt
fyrir að plastílátin eigi að þola hit-
ann þá eru alltaf líkur á því að efni
úr plastinu fari yfir í matinn.
2 Ilmgjafar Mörg fyrirtæki sem framleiða ilmgjafa; úða,
vökva, eða sem stungið er í rafmagn,
hafa gefið út að þau séu hætt að
nota þalöt í vörur sínar. Það er mjög
jákvæð þróun, en þalöt geta valdið
truflun á nýrna- og lifrarstarfsemi,
sem og fósturskaða. Engu að síðu
eru þalöt enn notuð í ýmsar gerðir
snyrtivara og tilbúna ilmgjafa. En
þalötin gera að verkum að ilmurinn
endist lengur en ella.
Yfirhöfuð er ekki mælt með
mikilli notkun tilbúinna ilmgjafa á
heimilinu. Hvort sem þeir innihalda
þalöt eða ekki, þá eru innihaldsefn-
in ekki mjög holl, hvorki mönnum
né dýrum.
3 Bakteríudrepandi sápa Mörgum finnst nauðsynlegt
að þvo hendurnar með bakteríu-
drepandi sápu oft yfir daginn til að
upplifa þá tilfinningu að þeir séu al-
mennilega hreinir. Ef marka má ný-
lega skýrslu matvæla- og lyfjaeftirlits
Bandaríkjanna þá er slík sápa þó
ekkert öflugri en venjulega sápa
þegar kemur að því að eyða bakt-
eríum. Þess utan getur bakteríu-
drepandi sápa verið heilsuspillandi.
Triclosan, virka efnið í sápunni,
hefur valdið hormónabreytingum
í dýrum og þykir líklegt að það geti
einnig haft áhrif á menn. Þá bendir
margt til þess að umrætt efni geti
orsakað mótstöðu gegn sýklalyfjum.
4 Plast-skurðar-
bretti Plast-
skurðarbretti
verða mjög
fljótt rispuð eftir
hnífa, og um leið
og það gerist fara
bakteríur að setjast í rispurnar. Það
getur verið mjög erfitt að losna við
þessar bakteríur, jafnvel þótt brettin
séu þvegin í uppþvottavél. Það er
frekar mælt með notkun tréskurðar-
bretta, því þau hafa náttúrulegan
sótthreinsandi eiginleika. Þrátt fyrir
að rispur og sprungur myndist í
trébrettum þá geta bakteríur ekki
þrifist þar. Þær drepast mjög fljótt.
5 Gamalt krydd Það
er ólíklegt að
gamalt krydd,
sem staðið
hefur í eldhús-
skápunum árum
saman, komi til
með að valda þér heilsufarslegum
skaða, en þau gera matnum engan
greiða.
Bragð af kryddi dofnar með tím-
anum og því er lítill tilgangur í að
nota gamalt krydd í eldamennsk-
una. Maturinn verður ekki eins
bragðgóður og fyrir vikið eru meiri
líkur á því að maður freistist til
þess að kaupa tilbúinn mat. Farðu
í gegnum skápana og hentu gamla
kryddinu, það tekur bara pláss.
Fáðu þér svo nýtt og ferskt krydd í
staðinn sem glæðir eldamennsk-
una lífi.
6 Óhrein linsubox Með því að setja linsurnar þínar í óhrein
linsubox og svo aftur upp í augun,
aukast líkurnar á alvarlegri augn-
sýkingu. Slík sýking getur jafnvel
valdið varanlegum augnskaða.
Mælt er með því að linsuboxum
sé skipt út á þriggja mánaða fresti
og þau jafnframt þrifin daglega
og skipt um linsuvökva. En þrátt
fyrir að boxin séu þrifin daglega þá
safnast alltaf upp í þeim hálfgerð
húð eða filma sem dregur að sér
bakteríur og sýkla. Augun er við-
kvæm og því mikilvægt að hugsa
vel um þau.
7 Notaðir hlaupaskór Þeir sem stunda hlaup að
staðaldri ættu að skipta hlaupa-
skónum út á 500 kílómetra fresti.
Hlaupaskór eru fljótir að missa
dempunareiginleika sína við mikla
notkun, sem og eiginleika til aðlaga
sig að höggþunga fótanna. Að
hlaupa í skóm sem misst hafa þessa
eiginleika eykur líkur á meiðslum.
8 Útjaskaður tannbursti
Ef tennur eru
burstaðar kvölds
og morgna, eins
og mælt er með,
ýfast hárin á tann-
burstanum mjög
fljótt. Eftir aðeins um
mánaðarnotkun má sjá
mikinn mun á tannburstanum og
mælt er með að honum sé skipt út
á að minnsta kosti þriggja mánaða
fresti. Útjaskaður tannbursti með
ýfðum hárum nær illa að hreinsa
tennurnar og í honum geta leynst
bakteríur sem ekki er vert að fá í
munninn.
9 Afgangar Afgangar
af elduðum
mat sem inni-
halda dýrafurðir
geymast ekki
endalaust. Reglan
er að borða, henda eða frysta
matinn innan þriggja daga frá því
hann er settur í ísskápinn. Ekki
er ráðlagt að neyta matarins eftir
þennan geymslutíma í ísskáp, þó að
vissulega geti verið í góðu lagi með
hann. Frystirinn er skynsamlegri
geymslustaður þegar til langs tíma
er litið, og auðvelt er að hita matinn
upp, annaðhvort á eldavélinni eða í
örbylgjuofni.
10 Gömul föt Það er góð regla að fara öðru hverju í gegnum
fataskápinn og henda eða gefa föt
sem þú notar ekki lengur. Margir
geyma gamlar flíkur inni í skáp með
það í huga að nota þau aftur síðar,
til dæmis þegar nokkur kíló hafa
fokið. Það er vissulega ekki lífs-
hættulegt að geyma gömul föt,
en það er ekki hollt fyrir sálar-
tetrið að fá þessa áminningu á
hverjum degi. Það gæti skapað
óþarfa pressu um megrunarkúra
og orsakað ranghugmyndir um
útlitið. n
JEPPADEKK
Kletthálsi 3 | 110 Reykjavík | 540 4900 | www.arctictrucks.is
Vönduð og endingargóð
vetrardekk sem koma þér
örugglega hvert á land sem er