Dagblaðið Vísir - DV - 29.10.2015, Blaðsíða 10

10 Fréttir Helgarblað 29. október–2. nóvember 2015
UPPÞVOTTAVÉLAR
RYKSUGUR
ELDAVÉLAR
KÆLISKÁPAR
HÁÞRÝSTIDÆLUR
KOMDU OG SKOÐAÐU
ASKONILFISK
HELLUBORÐ
OFNAR
HÁFAR
FRYSTISKÁPAR
AUKAHLUTIR
VIFTUR
VERSLUNIN FLYTUR
20-60% afsláttur
LAGERSALA
Ekki hagstæðari skuldastaða
gagnvart útlöndum í áratugi
n Stöðugleikaframlag gömlu bankanna um 500 milljarðar n Forðinn stækkar um 40 milljarða
E
kkert verður gengið á gjald­
eyrisforða Seðlabanka Íslands
samhliða því að slitabú föllnu
bankanna fá undanþágu frá
fjármagnshöftum með því að
uppfylla stöðugleikaskilyrði stjórn­
valda heldur mun forðinn þvert á
móti stækka um 40 milljarða. Tryggt
er að skuldaskil Glitnis, Kaupþings
og gamla Landsbankans (LBI) með
nauðasamningum hafi ekki nein bein
áhrif á gengi krónunnar.
Þetta kom fram í máli Benedikts
Gíslasonar og Sigurðar Hannessonar,
sem eru í framkvæmdastjórn stjórn­
valda um losun hafta, þegar þeir
kynntu í gær þær ráðstafanir sem slita­
búin hafa samþykkt að undirgangast
og áhrif þeirra á íslenska þjóðarbúið
og greiðslujöfnuð. Þannig munu slita­
búin greiða samtals nærri 500 millj­
arða til stjórnvalda í formi stöðug­
leikaframlags, skattgreiðslna auk
endurheimtna Eignasafns Seðlabank­
ans í gjaldeyri frá slitabúunum þremur.
Fá lengri tímafrest
Heildarráðstafanir vegna stöðug­
leikaskilyrða gömlu bankanna –
stöðug leikaframlagið, langtímafjár­
festing og endurfjármögnun – nema
samtals 856 milljörðum króna. Það er
ríflega 40 milljörðum krónum meira
en innlendar eignir slitabúanna sem
hefðu að óbreyttu getað ógnað stöð­
ug_leika ef þær hefðu verið fluttar úr
landi. Áhrifin af aðgerðunum eru því
jákvæð á gjaldeyrisforða Seðlabank­
ans. Þá kemur fram í greinargerð
Seðlabankans vegna uppgjöra föllnu
bankanna að áhrifin af öllum þess­
um aðgerðum verði til þess að hrein
erlend skuldastaða þjóðarbúsins fari
niður fyrir 10% í lok næsta árs. „Jafn
hagstæð skuldastaða gagnvart út­
löndum hefur ekki þekkst í áratugi,“
segir í greinargerðinni.
Þá kom fram í máli Bjarna Bene­
diktssonar, fjármála­ og efnahags­
ráðherra, að sökum þess að áhyggj­
ur eru uppi um tímaþröng dómstóla
til að geta staðfest nauðasamninga
fyrir árslok þá hafi verið ákveðið að
bregðast við þeirri stöðu með því að
veita þeim rýmri frest. Slitabúin þurfi
þannig núna að leggja fram kröfu
til héraðsdómara um staðfestingu
nauðasamnings fyrir áramót. Fáist
þeir samþykktir fyrir 15. mars kom­
ast þau hjá því að greiða 39% stöðug­
leikaskatt.
Ósambærilegar leiðir
Í greinargerð Seðlabankans og kynn­
ingu Sigurðar og Benedikts var lögð
á það áhersla að þær fjárhæðir sem
munu fara til stjórnvalda með annað­
hvort stöðugleikaframlagi eða stöð­
ugleikaskatti væru ósambærilegar.
Ef farin yrði leið stöðugleikaskatts þá
þyrftu búin að greiða 770 milljarða í
heild en 620 milljarða að teknu til­
liti til frádráttarliða. „Leið nauða­
samninga á grundvelli stöðug­
leikaskilyrða er mun áhættuminni
en skattaleiðin, þar sem girt er fyrir
áhættu með margvíslegum ráðstöf­
unum og áhætta vegna dómsmála
verður mun minni. Fjárhæð álagn­
ingar stöðugleikaskatts endurspeglar
að hluta þessa áhættu. Hætt er við
að lánshæfismat myndi batna hægar
verði skattaleiðin farin þrátt fyrir hina
hagstæðu niðurstöðu sem nú ligg­
ur fyrir. Þjóðarbúið yrði þá af ávinn­
ingi. Þá myndi losun hafta á innlenda
aðila seinka. Það er því mat Seðla­
bankans að bæði fjármálastöðug­
leika og greiðslujafnaðarstöðug­
leika sé betur borgið ef kröfuhafar
ganga til nauðasamninga sem upp­
fylla stöðugleikaskilyrði á grundvelli
fyrirliggjandi frumvarpa en ef kæmi
til skattlagningar,“ segir í greinargerð
Seðlabankans.
Sigurður benti á í því samhengi að
jákvæðra áhrifa af áætlun stjórnvalda
um losun hafta, sem var upphaflega
kynnt í júní síðastliðnum, væri þegar
farið að gæta og stuðlað að aukinni
erlendri fjárfestingu á Íslandi. Þannig
hafi öll stóru matsfyrirtækin hækkað
lánshæfiseinkunn ríkisins, ný erlend
fjárfesting aukist og ávöxtunarkrafa
skuldabréfa lækkað verulega og gjald­
eyrisforði Seðlabankans styrkst um
150 milljarða frá því í júní. Það jafnast
á við hrein gjaldeyriskaup Seðlabank­
ans yfir allt tímabilið 2010 til 2014.
Vanmetnar eignir
Þá vakti Sigurður athygli á því að það
væri erfitt að nefna eina tölu þegar
reynt væri að leggja mat á hvert
stöðug leikaframlag slitabúanna væri
í krónum talið. Þannig framselja
slitabúin meðal annars kröfur sem
þau eiga á hendur innlendum að­
ilum sem eru bókfærðar á 68 millj­
arða en nafnverð þeirra er hins
vegar 292 milljarðar. Mikil óvissa er
um raunverulegt verðmæti þessara
krafna, eins og DV hefur áður út­
skýrt, en með framsali þeirra sem
hluta af stöðugleikaframlagi er fram­
tíðaráhætta vegna neikvæðra áhrifa
á greiðslujöfnuð lágmörkuð. Reyn­
ist virði þessara eigna meira en talið
var þá skilar það sér í hærra stöðug­
leikaframlagi til stjórnvalda vegna
þess að krónuvandi slitabúanna var
meiri en talið var. Samkvæmt heim­
ildum DV er dæmi um slíkar eign­
ir slitabúanna hlutafé og kröfur á
innlend fyrirtæki á borð við Lyfju og
Klakka sem eru bókfærðar á verulega
lágu verði í reikningum þeirra. n
Stærstur hluti stöðugleikaframlags Glitnis
til stjórnvalda – metið á 229 milljarða en
336 milljarða með öðrum ráðstöfunum – er
framsal 95% eignarhlutar í Íslandsbanka
til stjórnvalda en eigið fé bankans nemur
um 185 milljörðum króna. Áður hafði
hins verið ráðgert fyrirkomulag þar sem
kröfuhafar Glitnis gátu selt bankann til
erlendra fjárfesta og fengið 40% af sölu-
andvirðinu til sín. Þessum möguleika var
að lokum hafnað af stjórnvöldum.
Í greinargerð Seðlabankans kemur fram
að komið hafi í ljós að Íslandsbanki gat
ekki greitt út 38 milljarða reiðufé í krónum
til stjórnvalda sem átti að vera hluti af
stöðugleikaframlagi Glitnis þar sem það
hefði orðið til þess að brjóta lausafjárreglur
Seðlabankans. Því var hætt við þá greiðslu
og eins verður ekkert af því að bankinn
greiði 16 milljarða í erlendum gjaldeyri til
kröfuhafa Glitnis.
Hinar nýju tillögur Glitnis, sem voru
opinberaðar í síðustu viku, fela það í sér að
með því að afhenda hlut sinn í Íslands-
banka getur slitabúið í staðinn skipt meira
af lausum krónueignum í erlendan gjald-
eyri en áður var gert ráð fyrir. Þýðir þetta
49 milljarða meira útflæði úr greiðslujöfn-
uði en hins vegar batnar skuldastaðan
vegna þessa á komandi árum. Þetta
breytta fyrirkomulag mun jafnframt
leiða til hærra stöðugleikaframlags til
stjórnvalda. Fram kemur í greinargerð
Seðlabankans að það verði 13 milljörðum
hærra ef bankinn yrði seldur á bókfærðu
virði en um 27 milljarðar ef Íslandsbanki
hefði verið seldur til erlendra á 20% undir
bókfærðu virði.
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
Haftaáætlunin kynnt Már Guðmundsson
seðlabankastjóri og Bjarni Benediktsson fjármála-
ráðherra. Bjarni hefur veitt samþykki sitt fyrir því að
slitabúin fái undanþágu frá höftum. Mynd Sigtryggur Ari
Íslandsbanki hefði brotið lausafjárreglur
ráðstafanir slitabúanna vegna stöðugleikaskilyrða