Skagfirðingabók - 01.01.2012, Page 148

SKAGFIRÐINGABÓK
148
og skepnur hrundu niður í stórum stíl
úr hungri og harðræðum og margar
byggðir lögðust í eyði. Þar við bættist
slæmt stjórnarfar, verslunareinokun
og margs kyns áþján. Lífsbaráttan var
hörð og miskunnarlaus, oft aðeins
spurning um að lifa af. Það var því tal­
in meiri þörf á „að smala kindum“ en
liggja yfir bókum. Einar gekk á hólm
við tíðarandann, knúinn áfram af
brenn andi löngun til fróðleiks og
skrifta, og hlaut fyrir það vafalaust
ekki lof hjá öllum, eins og fram hefur
komið. Hlutskipti hans var að nota
stopulan frítíma og sitja uppi um
næt ur, meðan aðrir sváfu, við skriftir
sínar og fræðagrúsk, en taka svo til við
erfiðisvinnu að morgni. Í huga nú­
tímamannsins hljóta slíkar aðstæður
að teljast ómanneskjulegar. Þrátt fyrir
erfiðar ytri aðstæður, tókst honum að
skila af sér miklum arfi á fræðasviðinu
og forða frá glötun margs konar
fróðleik, sem er aðgengilegur enn í
dag. Fyrir það stöndum við öll í þakk­
arskuld.
Það hefur verið fremur hljótt um
minningu Einars Bjarnasonar. Kannsk i
galt hann þess að hafa ekkert „nafn“
eða embætti eins og sum fyrri tíðar
skáld, vera ekki einu sinni titl aður
bóndi, heldur aðeins vinnumaður eða
húsmaður og þar af leiðandi mikið
upp á aðra kominn með lífsviðurværi.
Hann barst ekki mikið á í lífinu. Engu
að síður skipar hann sér í flokk hinna
bestu alþýðuskálda og fræðimanna
okk ar lands.
Mér er ljóst, að ritsmíð þessi er eng­
in tæmandi lýsing á ævistarfi Einars
Bjarnasonar. Til þess þyrfti meiri rann­
sóknir og heimildavinnu, en hafi mér
tekist að varpa örlitlu ljósi á ævi og
störf þessa einstaka eljumanns, þá er
tilganginum náð. Að lokum vil ég
þakka Unnari Ingvarssyni, skjalaverði,
fyrir veitta aðstoð og góð ráð. Ég lýk
þessu greinarkorni með vísu, er einn
kunningi Einars vestur á landi á að
hafa ort, er hann frétti lát hans:
Kunnur er mér að minni,
merkur fræðasterkur,
féll Einar í elli
í eyðu vora að leiði,
maður afar iðinn,
áður sögur skráði,
skrifara lengi lifir
lofið moldum ofar.
Heimildaskrá
Aðalheimild: Ævisaga Einars Bjarnasonar
rituð af honum sjálfum framan við Fræði­
mannatal hans. Auk þess upplýsingar úr
prestsþjónustubókum Mælifellsprestakalls
og munnlegar heimildir.
1. Sr. Ágúst Sigurðsson: Mælifell, Forn
frægðarsetur, Rvík 1976, bls. 224.
2. Saga frá Skagfirðingum, II. bindi, Rvík
1977, bls. 17.
3. Dr. Valtýr Guðmundsson: Guðmundur
Einarsson. Eimreiðin XIV, Rvík 1907,
bls. 180–183.
4. Gísli Konráðsson: Saga Skagstrendinga og
Skagamanna, Rvík 1941, bls. 180.
5. Sýslu­ og sóknalýsingar Hins íslenzka bók­
menntafélags 1839–1873, II bindi,
Skaga fjarðarsýsla, Rvík 1954, bls. 79.
6. Sýslu­ og sóknalýsingar II, Rvík 1954,
bls. 79.
7. Gísli Konráðsson: Saga Skagstrendinga og
Skagamanna, Rvík 1941, bls. 179.
8. Saga frá Skagfirðingum, III. bindi, Rvík
1978, bls. 61.