Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1974, Page 42

Lecitinemœlingar í legvatni og liósameðferð
gegn gufu hjá nýburðum
Gunnar Biering, barnalælcnir, skýrir hér frá
tveimur nýjungum, sem teknar hafa verið upp
í Fæðingardeild Landspítalans. Áður birt í
Læknanemanum, 3. tölubl. 1973.
Membrana hyalinisata í lungum nýburða er
ein alvarlegasta afleiðingin af fæðingu fyrir
tímann. Þessu sjúkdómsástandi fylgja öndunar-
örðugleikar (respiratory distress syndrome —
RDS), sem oft valda dauða barnanna. „Surfact-
ant“-vöntun í lungum þeirra veldur því, að of-
angreind himna myndast innan á alveoli. Fos-
folipid (einkum lecitine) í legvatni eiga upptök
sín í „surfactant" fósturlungnanna, og magn
þeirra í legvatninu stendur því í beinu sambandi
við „surfactant“-myndun lungnanna. Endur-
teknar legvatnsathuganir hafa sýnt, að lecitine-
magnið eykst ört við 34.—36. viku meðgöngu.
Mælingar á fosfolipidum í legvatni geta því
gefið haldgóðar upplýsingar um þroska og starf-
hæfni fósturlungnanna.
Þýðing legvatnsmælinga er því augljós, þegar
ákveðin er framköllun fæðingar fyrir tímann.
Tvær rannsóknaraðferðir hafa komið fram
á sjónarsviðið í þessl skyni:
1. Bein mæling á lecitine-magni legvatns-
ins (Turnbull). Mælist lecitine-magnið minna
en 3.5 mg per 100 ml af legvatni, eru verulegar
hættur á RDS eftir fæðinguna. Reynist lecitine-
magnið meira en 4 mg per 100 ml, eru í flest-
um tilfellum litlar hættur á öndunarörðugleik-
um hjá börnunum. Þessi rannsókn er nákvæm
en tímafrek (7 klst.).
2. Lecitine/sphingomyeline hlutfallið í leg-
vatni (Gluck). Þetta hlutfall er nokkuð jafnt
framan af meðgöngunni, en breytist ört, þegar
lungun taka að mynda „surfactant“ í nægilegu
magni þannig, að lecitine eykst, en sphingomye-
line minnkar. Öndunarörðugleikar sjást sjaldan
eftir fæðinguna, þegar lecitine/sphingomyeline
hlutfallið er orðið meira en 2/1. Þessi rannsókn
tekur um tvær klst. og er ef til vill ekki jafn-
nákvæm og hin fyrri.
Legvatnsrannsóknir af þessu tagi eru nú að
hefjast við Landspítalann, og bindum við mikl-
ar vonir við þær.
Framh. á bls. 145.
GESTATION (woeks)
Hg. I. Mran c»nccnira|ións in anmiotii fluid t.f tlin aml lcritliin tluring ••rsi.uion.
Thc ai uic risc in lccitliin ai 1:'» wci-ks maiL j.»i!:.iun.iry niaimiiy.
140 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS