Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.10.1975, Blaðsíða 64

ingu við hjartavegginn lengur en þörf er á, því
að hætta er á hjartsláttartruflun. Nægir venju-
lega að draga hann til baka 5—10 cm, eða þar
til hinar grófu sveiflur hætta, en fínni sveiflur
taka við.
Ástunga viðbcinsbláæSar (Subclavian
Pvncture).
Aðgerð þessi hefur verið talsvert umdeild
og jafnvel fordæmd af mörgum. Franskur lækn-
ir, Villafane að nafni, var fyrstur til að lýsa
henni um 1953. Ekki náði hún þó verulegri út-
breiðslu vestan hafs fyrr en Wilson innleiddi
hana um 1960; henni er svo lýst:
Sjúklingur er lagður út af, eða í væga Trend-
elenburg stöðu, með höfuð snúið til gagnstæðr-
ar hliðar. Valinn er staður einni fingurbreidd
neðan við miðju viðbeins, staðdeyfing gefin und-
ir húð og uppundir viðbein. Þá er 20 ml sprauta
fálffyllt saltvatni og á hana fest kanylunál nr.
14. Stungið er inn, aftur og upp á við, uns nál-
aroddur mætir neðri brún viðbeins. Þá er nál-
inni fikrað áfram með léttum sogkrafti á
sprautustimpil í stefnu rétt aftan og ofan við
bringubein í miðlínu (hóst), þar til bláæðablóð
streymir inn. Náist ekki árangur þegar í stað,
má reyna nokkrum sinnum, ávallt þó draga
nálina hægt út með léttu sogi. Þegar greiður
bakflaumur er fenginn, er sprauta losuð af,
leggur þræddur inn í skyndi til að forðast loft-
sog og nálin dregin út.
Gæta þarf vel, að sjúklingur hreyfi sig ekki,
meðan á þessu stendur, annars getur lungna-
toppur skaddast eða æð rifnað á nálarbroddin-
um. Þá er gengið tryggilega frá samskeytum
öllum og nálarbroddi.
ÞHYSTINGSMÆLIR
Kostir og annmarkar viöbeinsbláæSarstungu.
Kostir ofangreindrar aðferðar eru augljósir,
tækjaútbúnaður einfaldur, enda hentar hún vel
í bráðatilfellum, þegar útlimaæðar eru tor-
fundnar.
Þetta hefur einnig í för með sér minni smit-
hættu en tilskurður útlimaæða. Nokkrir ann-
markar eru þó á, sem nú mun rakið:
I. Pneumothorax. Vegna nálægðar brjóst-
himnutopps er lungnasköddun yfirvofandi, sé
óvarlega farið. Þetta er þó mjög sjaldgæft og
hættulítið, ef uppgötvað og meðhöndlað er í
tíma. Ávallt skal hlusta eftir lungnahljóðum
fyrir og eftir aðgerð og taka röntgenmynd, leiki
minnsti grunur á pneumothorax. Sérstakrar
varúðar ber að gæta við sjúklinga með lungna-
þembu.
II. Blæðing frá viðbeinsæðum kemur varla
fyrir nema hjá sjúklingum með blæðingasjúk-
dóm eða á segavarnameðferð. Hins vegar er
vætlblæðing frá nálarstungu algeng og stöðvast
fljótt við áþrýsting.
III. Hydrothorax kann að henda vegna inn-
rennslis inn í brjósthol, sé sjálfsagðra varúð-
arráðstafana ekki gætt. Því ber alltaf að gæta
að greiðu bakstreymi frá kanylu, áður en inn-
rennsli hefst.
IV. Sköddun á plexus cervicalis með dofa og
jafnvel lömun á hendi eða handlegg getur hlot-
ist af, sé nálaroddi beint aftur á við um of, en
á ekki að henda, sé ofangreindri aðferð fylgt.
V. Segamyndun getur hent við hvers konar
langtíma æðaþræðingar, en má hindra með því
að blanda 5—10 mg af heparíni í hvei’ja 1000
ml af upplausn.
VI. Komið hefur fyrir, að afskorinn endi af
legg hefur borist til hjarta og jafnvel lungna.
Útheimtir það aðgerð svo fljótt sem unnt er. I
langflestum tilfellum hefur leggur skorist á nál-
aroddi; góður frágangur þessa verður því aldrei
fullmetinn.
VII. Loftsog getur átt sér stað, sérstaklega
í sitjandi stöðu, ef leiðslutengsl rofna, vegna
hins neikvæða þrýstings í vena cava superior.
TJm uppsetningu og gæslu.
Varðandi uppsetningu vísast til skýringar-
myndar.
P-
U.
88 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS