Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.04.1991, Blaðsíða 15

* fræðslumál
Af þessum töflum sést glöggt hve fjöldi hjúkrunar-
fræðinga í B.S. námi, bæði sérskipulögðu og hefð-
bundnu, hefur aukist jafnt og þétt undanfarinn áratug í
Bandaríkjunum. Þeim hjúkrunarfræðingum, sem
skráðir eru í B.S. nám, hefur fjölgað frá því að vera
15.716 árið 1975 (Rosenfeld, 1986) í 23.148 (14.032 +
9.116) árið 1977 og yfirí 46.355 (25.247 + 21.108) árið
1986 (Rosenfeld, 1988). Á sama hátt hefur fjöldi út-
skrifaðra aukist frá því að vera 4.920 (3.001 + 1.919)
skólaárið 1976/77 yfir í að vera 10.380 (5.698 + 4.682)
skólaárið 1985/86. Tölur sýna einnig að hjúkrunar-
fræðingar velja sér frekar að vera í hlutanámi heldur en
nemendur í hefðbundnu 4 ára námi (Rosenfeld, 1988,
tafla 29 bls.36).
Úttekt á sérskipulögðu B.S. námi í 75
háskólum
Church, Brian & Searight (1980) gerðu rannsókn á
sérskipulögðum námsíéiðum fyrir hjúkrunarfræðinga
til B.S. prófs. Þau sendu spurningalista til 162 háskóla.
Eftir að hafa ítrekað tvisvar fengu þau svör frá 141
háskóla eða 87%. í ljós kom að aðeins 75 af þessum
háskólum buðu upp á 2 ára sérskipulagða námsleið
fyrir hjúkrunarfræðinga. Hinir 66 voru ýmist með sér-
stakar tilhliðranir fyrir hjúkrunarfræðinga innan hins
hefðbundna 4 ára náms eða voru að skipuleggja sér-
staka námsleið en engir nemendur höfðu útskrifast
ennþá.
Af þessum 75 háskólum var mikill meirihluti með
einhvers konar inntökuskilyrði. Tveir-þriðju voru með
inntökupróf af einhverju tagi. Helmingur þeirra há-
skóla, sem voru með inntökupróf, höfðu þau aðeins
fyrir hjúkrunarfræðinga með diploma próf (þ.e. hjúkr-
unarfræðinga úr hefðbundnu þriggja ára námi við
skóla sem er í nánum tengslum við sjúkrahús og leggur
mikla áherslu á verklega þjálfun). Nærri tveir-þriðju
þessara háskóla fóru fram á fjögur eða fleiri tiltekin
námskeið á framhaldsskólastigi sem inntökuskilyrði.
Nærri þriðjungur krafðist starfsreynslu (Church, Brian
& Searight, 1980).
Varðandi námskrá þá voru nær allir þessir háskólar
með heilsugæslu í sinni námskrá. Meira en fjórir af
fimm lögðu áherslu á rannsóknir og hjúkrunarstjórn-
un. Tveir-þriðju voru með námskeið þar sem fengist
var við lausn vandamála (problem-solving). Svipaður
fjöldi var með það sem lýsa mætti sem kerfisbundinni
greiningu á heilbrigðisþjónustunni. Einstaklingsbund-
ið nám, bæði bóklegt og verklegt („preceptorships"),
voru mjög áberandi í seinni hluta námsins svo og ýmis
námskeið sem varða fagmennsku og fræðileg vinnu-
brögð. í úttekt Church, Brian og Searight (1980) kom
ennfremur í ljós að mikill hluti þessara nemenda voru í
hlutanámi.
Það má ítreka að 30% þessarra 75 háskóla höfðu
ekki inntökupróf af neinu tagi. Mérfinnst persónulega
skifta miklu ináli að hafa ekki inntökupróf og þar með
taka á móti nemendum með fyrirfram trausti sem
þroskuðum einstaklingum sem viti hvað þeir vilja og
eigi skilið að fá það sem þeir þurfa.
Tíu ára reynsla af sérskipulögðu B.S. námi
frá Michigan
MacLean, Knoll & Kinney (1985) athuguðu tíu ára
reynslu af sérskipulagðri B.S. námsleið við hjúkrunar-
háskólann í Michigan (University of Michigan School
of Nursing) með því að fá upplýsingar frá 198 hjúkrun-
arfræðingum sem höfðu lokið þaðan námi til B.S.
gráðu. Þessir hjúkrunarfræðingar voru virkari í fagfé-
lögum en áður og næstum helmingur hafði farið áfram í
masters eða doktorsnám. Meira en helmingur hópsins
hafði farið í stjórnunarstöður. Næstum tveir-þriðju
hópsins voru ánægðir með námið og varðandi það hvað
væri jákvætt nefndu þeir einstök námskeið, s.s. lyfja-
fræði, heilsugæslu og rannsóknir í hjúkrun, aðrir
nefndu aukið sjálfstraust og framför í gagnrýnni hugs-
un. Margir nefndu aukna meðvitund um að hjúkrunar-
fræðingar yrðu að vinna saman að ýmsum málum er
varða stéttina í heild. MacLean, Knoll & Kinney
(1985) nefna að þetta sýni möguleika á sterkum leið-
togum úr þessum hópi sem auki styrk stéttarinnar.
Námstilhögun í sérskipulögðu B.S.
námi
í sérskipulögðu B.S. námi fyrir hjúkrunarfræðinga
er mikilvægt að námskrá sé opin og sveigjanleg. I bækl-
ingum frá National League for Nursing kemur fram
áhersla á opna námskrá. I þeim er bent á að opin
námskrá gefi markmiðum nemenda sjálfra, eiginleik-
um þeirra og væntingum, meira vægi þegar námsefni
og námsreynsla eru skipulögð, en gert er í hefðbundnu
námi. Þetta er mjög mikilvægt að virða að mínu mati.
Mikilvægt er að grundvallaratriði fullorðinsfræðslu
verði höfð að leiðarljósi þar sem um er að ræða full-
orðna einstaklinga sem hafa námslöngun og vilja fá
sem besta menntun. Einnig er yfirleitt ítrekað mikil-
vægi umræðufunda í þessu sambandi (Queen, 1984).
Samanburöur á nemendahópum í B.S. námi
King (1986) bar saman 49 hjúkrunarfræðinga og 30
nemendur í 4 ára B.S. námi og komst að þeirri niður-
stöðu að þessir hópar væru um margt ólíkir. Einkum
kom fram munur á þroskaverkefnum nemenda sbr.
kenningu Levinson (1978), um þroskaverkefni ævis-
HJÚKRUN ‘/„-67. árgangur 15