Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.2004, Blaðsíða 33

FRÆÐIGREIN
Sérfræðingar í hjúkrun
Metnaðarfullt skref var stigið í næstu reglugerð
sem sett varárið 1993 þegarmeistaranám, licentiat-
próf, doktorspróf eða sambærileg menntun ásamt
tveggja ára starfsreynslu við sérgreinina að prófi
loknu voru gerð að skilyrði fyrir sérfræðingsleyfi
í hjúkrun (Reglugerð um veitingu sérfræðings-
leyfa í hjúkrun, nr. 426/1993). Akvæðið um mat
hjúkrunarráðs á námsskrá var fellt burtu og þeir
sem þegar höfðu sérfræðileyfi héldu sínum rétt-
indum. Tilgreindar voru sjö aðalgreinar sérfræði,
sjá töflu 3, með heimild til að tilgreina sérsvið
innan þeirra. Það er skemmst frá að segja að
níu sérfræðingsleyfi voru veitt samkvæmt þessari
reglugerð á þeim 10 árurn sem hún var í gildi
(Heilbrigðisráðuneytið, munnl. uppl. 6/6/2002).
Aðeins þrjú sérfræðingsleyfi voru veitt samkvæmt
menntunarkröfum reglugerðarinnar og afgangurinn
vegna tímabundinna ákvæða.
Tafla 3
Sérfræöingsleyfi í hjúkrun skv. reglugerö 426/1993
Sérgrein
1. Barnahjúkrun
2. Fæðingarhjúkrun
3. Geðhjúkrun
4. Handlækningahjúkrun
5. Lyflækningahjúkrun
6. Heilsugæsluhjúkrun
7. Öldrunarhjúkrun
Ný reglugerð um sérfræðileyfi, nr. 124/2003,
tók gildi 12. febrúar 2003. Menntunarkröfur
eru þær sömu og í fyrri reglugerð en hert er á
starfsreynslunni og gerð krafa um samsvarandi
tveimur árum í fullu starfi við sérgreinina eftir
útskrift. Jafnframt er gert að skilyrði að „nám
umsækjanda hafi að stærstum hluta" verið innan
sérgreinarinnar sem sótt er um. Sérfræðileyfi
eru veitt í klínískum sérgreinum en þær eru ekki
tilgreindar í reglugerðinni og verður umsækjandi
að skilgreina sjálfur hvaða sérgrein hann sækir
um. Reglugerðin skilgreinir þó ekki hvaða rétt-
indi sérfræðingurinn hefur umfram það sem
almennt hjúkrunarleyfi veitir. Nýjung er einnig
að leyfið er aðeins til 10 ára og þá gerð krafa um
að umsækjandi starfi enn við sérgreinina og hafi
viðhaldið þekkingu sinni í henni (Reglugerð um
veitingu sérfræðileyfa í hjúkrun, nr. 124/2003).
Þetta er byggt á heimild í 5. grein hjúkrunar-
laganna sem veitir ráðherra heimikl til að setja
reglur um viðhaldsmenntun hjúkrunarfræðinga
(Hjúkrunarlög, nr. 8/1974). Nánari útfærsla á
því hvernig á að framfylgja þessari kröfu um símenntun liggur
ekki fyrir.
Þegar reglugerðirnar eru skoðaðar kemur greinilega í Ijós
metnaður löggjafarvaldsins fyrir hönd hjúkrunarfræðinga þótt
ákvæðið um mat hjúkrunarráðs á námsskrá í sérhæfingu sem
utanaðkomandi eftirlitsaðila hafi fallið út. Það má þó vekja
athygli á því hvort ekki sé þörf á utanaðkomandi eftirliti með
námsskrám þar sem fleiri en einn skóli eru fyrir hendi þar sem
framhaldsnám getur farið fram.
| Islenskt meistaranám
Árið 1998 var brotið blað í íslenskri hjúkrunarsögu þegar
kennsla hófst í meistaranámi í hjúkrunarfræði við Háskóla
Islands. Árinu áður hafði þó Háskólinn á Akureyri hafið
meistaranám í fjarnámi frá Englandi (meistaragráðunám, e.d.).
Námið við HÍ var 60 eininga rannsóknatengt nám og markmið
þess að „efla fræðilega þekkingu í hjúkrunarfræði, þjálfa hjúkr-
unarfræðinga í vísindalegum vinnubrögðum og auka færni
þeirra í rannsóknar- og þróunarstörfum" (Kennsluskrá, 1998-
1999, bls. 123). Markmið námsins var óbreytt þangað til árið
2001 og námskeiðin sem í boði voru eingöngu fræðilegs og
aðferðafræðilegs eðlis (Kennsluskrá, 1999-2000, 2000-2001).
I kennsluskránni 2001-2002 voru tvær námsleiðir kynntar,
önnur eins og áður hafði verið til að efla fræðileg vinnubrögð
og rannsóknavinnu og hin ný leið til að „efla fræðilega/klíníska
sérhæfingu í tengslum við starf“ (Kennsluskrá, 2001-2002, bls.
174). I lýsingu á klínískri sérhæfingu sagði: „Stefnt er að því
að námið geti orðið áfangi fyrir hjúkrunarfræðinga til undir-
búnings þess að fá viðurkenningu sem sérfræðingur í hjúkrun“
(Kennsluskrá, 2001-2002, bls. 174). Gert var ráð fyrir tveimur
námskeiðum, samtals átta einingum, á sérsviði til að auka
þekkingu og þjálfun í klínískum aðferðum (Kennsluskrá, 2001-
2002, 2002-2003, 2003-2004).
Það er athyglisvert að helsta menntastofnun Iandsins, þar sem
hjúkrunarnám á háskólastigi hófst fyrir rúmum 30 árum, skuli
enn vera svo varfærin þegar löggjafarvaldið hefur sl. 11 ár gert
kröfu um klínískt meistaranám sem forsendu fyrir sérfræðings-
leyfi í hjúkrun. I kennsluskránni fyrir 2004-2005 er enn jafn
varlega til orða tekið að stefnt sé að því að námið geti verið
áfangi að sérfræðingsleyfi í hjúkrun. Hvernig stendur á því að
hjúkrunarfræðideildin er svo langt á eftir löggjafarvaldinu? Það
er athyglisvert að skoða til samanburðar að sálfræðiskor HI
hefur tekið mun einarðari afstöðu þar sem boðið hefur verið
upp á 60 eininga cand.psych. nám sem uppfyllir skilyrði laga
um rétt til að kalla sig sálfræðing frá árinu 1999 (Kennsluskrá,
1999-2000, 2003-2004). Þó ber að hafa í huga að starfssvið sál-
fræðinga er betur þekkt og lengri hefð fyrir því en sérfræðinga í
hjúkrun sem getur að einhverju leyti skýrt það að sálfræðiskor
Tímarit hjúkrunarfræöinga 3. tbl. 80. árg. 2004
31