Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2004, Blaðsíða 14

Ávarp Jóns Kristjánssonar, heilbrigöisráöherra, á hjúkrunarþingi
„Unnt aö bæta verulega heilbrigði þjóöarinnar meö því aö efla forvarnir"
Fundarstjóri og góðir gestir hjúkrunarþings 2004.
Mér er ánægja að flytja hér nokkur orð á hjúkrunarþingi. Þessi
þing eru ávallt nokkur viðburður enda á hér í hlut sá faghópur
sem fjölmennastur er í íslenska heilbrigðiskerfinu.
Hvar stendur íslensk heilbrigðisþjónusta í samanburði við aðrar
þjóðir? Hvað viljum við og hvert stefnum við?
Við getum stolt svarað fyrstu spurningunni því ef við skoðum
helstu mælikvarða fyrir heilsu og heilbrigði er augljóst að
íslensk heilbrigðisþjónusta er afar góð og stenst flestan alþjóð-
legan samanburð.
Hvað viljum við? Við búum við heilbrigðiskerfi þar sem ríkir
jöfnuður - þar sem allir hafa aðgang að góðri heilbrigðisþjón-
ustu þegar hennar er þörf, óháð efnahag eða stöðu að öðru
leyti. Þannig viljum við hafa heilbrigðiskerfið okkar og um það
ríkir almenn sátt í samfélaginu. Eg tel mig mæla fyrir munn
flestra þegar ég svara á þennan hátt.
En hvert stefnum við? Þessu liggur auðvitað beinast við að
svara á þann veg að við stefnum að því að halda íslenskri heil-
brigðisþjónustu í efsta sæti meðal þjóða. Og við þurfum jafn-
framt að stefna að því að gera sífellt betur.
Heilbrigðisþjónustan á sér ekki langa sögu. Hér á landi má
segja að ekki hafi verið til sjúkrahús sem stóðu undir nafni fyrr
en um aldamótin 1900. Landspítalinn var tekinn í notkun árið
1930. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið var stofnað árið
1970 og má segja að til að byrja með hafi það átt aðsetur sitt í
skúffu þáverandi iðnaðarmálaráðherra sem einnig gegndi starfi
heilbrigðisráðherra.
sem eitt og sér ráðstafar langstærstum hluta af
útgjöldum ríkisins eða um 42%. Næst kemur
menntamálaráðuneytið sem ráðstafar um 12%
ríkisútgjaldanna. Ég get ekki ímyndað mér neina
skúffu sem myndi rúma umsvif af þessari stærð-
argráðu.
Um þessar mundir eru liðin 85 ár frá því að
hjúkrunarfræðingar bundust fyrst samtökum um
félagsstarf. Ég óska ykkur til hamingju með tíma-
mótin. Ekki veit ég hve hjúkrunarfræðingar voru
margir þá en hitt veit ég að hjúkrunarfræðingar í
Félagi íslenskra hjúkrunarfræðinga eru nú rúm-
lega 3.200 og starfandi hjúkrunarfræðingar eru
rúmlega 2.500.
Þessar fáu staðreyndir sýna svo ekki verður um
villst að heilbrigðiskerfið hefur verið í gríðarlega
örum vexti á liðnum árum og áratugum. Við gerum
sífellt betur en þurfum líka að hafa okkur öll við að
halda góðri stöðu í samanburði við aðrar þjóðir.
Daglega fæ ég inn á borð hjá mér erindi sem fjalla
um brýna þörf fyrir úrbætur á einhverjum sviðum
heilbrigðisþjónustunnar. Iðulega fæ ég erindi eða
heimsóknir eldhuga sem vilja hrinda af stað nýjum
verkefnum til að bæta heilbrigðisþjónustuna. Allir
hafa skoðanir á heilbrigðisþjónustunni enda varð-
ar hún okkur öll. Allir vilja bæta hana. Nær öll
erindi, sem mér berast, fela í sér hugmyndir sem
leiða til útgjaldaaukningar í heilbrigðiskerfinu.
Engu að síður verða margar þessara hugmynda að
veruleika því oft er um þjóðþrifamál að ræða.
En tímarnir breytast hratt. Árið 2002 störfuðu um þrettán þús-
und manns á sjúkrastofnunum og heilsugæslustöðvum í rúm-
lega 8.800 stöðugildum. Samkvæmt skýrslu Hagfræðistofnunar
Háskóla Islands um fjármögnun og rekstur heilbrigðisþjónust-
unnar svarar þetta til um 8% fólks á vinnumarkaði. Tæplega
helmingur þessa fjölda starfar á Landspítala - háskólasjúkra-
húsi.
Heilbrigðisráðuneytið, sem fyrir fáeinum áratugum átti aðset-
ur sitt í skrifborðsskúffu iðnaðarráðherra, er nú það ráðuneyti
Kastljósið beinist sjaldnast að þeim grettistökum
sem lyft er í heilbrigðisþjónustunni. Umræðan
snýst fremur um útgjöld en þó einkum um niður-
skurð og sífelldar meintar atlögur stjórnvalda að
íslensku heilbrigðiskerfi.
Utgjöld til heilbrigðismála eru mér ofarlega í
huga þótt ég ætli ekki að gera þau að aðalumfjöll-
unarefni mínu hér í dag. Að minnsta kosti ekki
nema óbeint.
12 Tímarit hjúkrunarfræðinga 5. tbl. 80. árg. 2004