Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2004, Blaðsíða 7

Samræður
Samræðuþing var haldið í Háskólanum á
Akureyri í september og aðalfyrirlesarinn þar var
dr. Steinar Kvale en hann er mesti sérfræðingur
félagsvísindamanna um viðtöl í eigindlegum
rannsóknum. I þessu tölublaði er gerð grein fyrir
samræðuþinginu og umfjöllun Steinars Kvale
um viðtöl. Hann kom inn á marga mjög athygl-
isverða þætti í fyrirlestri sínum og vinnusmiðju,
svo sem þá goðsögn að eigindleg viðtöl væru í
eðli sínu framsækin. Samtalið hefur verið notað
frá dögum grísku heimspekinganna Platós og
Sókretesar til að öðlast þekkingu og skilning á
mönnum og umhverfi þeirra. Kvale hefur bent
á samsetningu orðsins viðtal, það er gagnvirkt,
tvær manneskjur tala saman um tiltekið efni
og fá upplýsingar hvor um aðra um leið og þær
skiptast á skoðunum. Orðið samræður er byggt
upp á svipaðan hátt, ekki einræða í eina átt við
einhvern tiltekinn aðila eða fjölda manna, heldur
tvær manneskjur eða fleiri sem ræða saman um
tiltekið efni, skiptast á skoðunum og fá upplýs-
ingar um þá sem ræða saman í leiðinni.
I eigindlegum rannsóknum er rannsakandinn
sjálfur helsta „rannsóknartækið". Til að „tækið"
verki sem best þarf heilmikinn undirbúning
og þjálfun sem þarf að fara fram bæði innan
og utan háskóla eins og Kvale benti á. Til að
skilja aðra manneskju þarf stundum að setja sig
í spor hennar, dærni eru um að rannsakendur,
sem hafa viljað kanna þjónustu við sjúklinga,
hafa látið leggja sig inn á sjúkrahús til að reyna
sömu aðstæður og viðmælendur í tiltekinni
rannsókn. Því meiri og betri undirbúningur sem
rannsakandi hefur tekið þátt í þvf betri verða
niðurstöðurnar og því líklegra er að þær séu sem
sannastar. „Veldur hver á heldur," segir gamalt
máltæki og eins og Kvale bendir á skiptir mestu
hver rannsakandinn er, hvernig hann hefur
undirbúið sig og hvernig hann notar niðurstöð-
urnar. Það getur verið á framsækinn hátt en þarf
ekki að vera það.
RITSTJÓRASPJALL
Valgerður Katrín Jónsdóttir
Valgerður Katrín
Jónsdóttir
Kvale benti einnig á að rannsakendur sjái oft ekki flísina í
auga viðmælenda því þeir sjái með þeirri flís. Hugsun okkar
og menning mótar okkur miklu meira en við höldum oft og við
gleymum oft að horfa opið á þær hugmyndir sem hafa mótað
okkur og okkur finnast sjálfsagðar. Það er stundum ekki fyrr
en við mætum framandi hugmyndum og menningu sem við
sjáum flísina í eigin auga. 011 þurfum við að bæta okkur sem
manneskjur og á jólum, sem fram undan eru, gefst tækifæri til
að hugleiða það betur því flestir virðast löngu búnir að gleyma
bjálkanum í eigin auga en eru uppteknari af flís náungans.
Óska öllum lesendum góðra hugleiðinga og gleðilegra jóla!
Tímarit hjúkrunarfræðinga 5. tbl. 80. árg. 2004
BEDCO & MA.THIESEN EHF
Bæjarhraun 10 - Hafnafjörður
Sími 565 1000 - bedco@bedco.is