Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2004, Blaðsíða 20

var lýsandi tölfræði (meðaltal, staðalfrávik og prósentur) og
síðan nemenda t-próf til að kanna mun á neyslu milli daga og
til að bera saman meðalneyslu milli kynja. Marktæknipróf var
notað til að bera saman niðurstöður úr þessari rannsókn og
niðurstöður rannsóknarinnar frá 1993 og voru þau próf gerð í
tölfræðiforritinu Statistica (útg. 1999).
Mat á réttmæti niðurstaðna
54 af matardagbókum þátttakenda töldust nothæfar en ef
skráningu var greinilega ábótavant (orkuneysla undir grunn-
orkuþörf) var hún ekki notuð. Þátttaka var því 76% og var
þessi fjöldi nægjanlegur samkvæmt útreikningum á fjölda
einstaklinga sem þurfti til að svara rannsóknarspurningunum.
Meðal nothæfra skráninga virtist neysla matar og drykkjar
minnka eftir því sem leið á vikuna. Það er þekkt vandamál í sjö
daga skráningu að nákvæmni í skráningunni minnkar eftir því
sem Iíður á vikuna (Gibson, 1990). Tölfræðilegir útreikningar
leiddu í Ijós að marktækur munur var t.d. á orku (p<0,001),
vatnsdrykkju (p=0,011), neyslu á drykkjarmjólk (p=0,008) og
sýrðum mjólkurvörum (p<0,001) þegar fyrri hluti vikunnar
(dagar 1-3) var borinn saman við seinni hluta vikunnar (dagar
4-7). Sé hægt að sýna fram á verulegan mun á fyrri og seinni
hluta þykir ekki réttlætanlegt að nota skráninguna alla þar
sem munur er á því hverjir skrá samviskusamlega og hverjir
ekki, og slíkt veldur villu í útreikningum (Gibson, 1990). I
niðurstöðum okkar er því gefin upp meðalneysla fyrstu þrjá
daga skráningarinnar en það er yfirleitt talið nægjanlegt til að
meta vel meðalneyslu algengra matvara, þ.á m. drykkja, hjá
einstaklingum (Gibson, 1990). Þar sem fyrstu þrír skráningar-
dagarnir hjá hópnum í heild voru aðallega virkir dagar (mánu-
dagur-fimmtudagur), eða 85% daganna, lýsa niðurstöðurnar
hversdagsneyslu 11 ára skólabarna í Reykjavík.
Tafla 1
Yfirlit yfir mjólkurdrykkju og neyslu sýrðra mjólkurvara.
Drengir Stúlkur
Mjólkurvörur Meöaltal SD Meðaltal SD
(gr) (gr) (gd (gr)
Nýmjólk 95 145 75 95
Léttmjólk 170 195 155 195
Undanrenna, fjörmjólk 30 85 8 25
Kókómjólk, kakódrykkir 60 90 75 140
Sýröar, ósykraðar > 3 gr fita 30 55 30 65
Sýröar, sykraðar > 3 gr fita 100 100 65 55
Sýröar, ósykraöar < 3 gr fita 10 28 3 10
Sýrðar, sykraöar < 3 gr fita 5 20 10 45
Skyr 10 25 10 25
Mjólkurvörur alls 460 215 360 245
Niðurstöður
Meðalneysla á mjólkurvörum (drykkjarmjólk +/-:
sýrðar mjólkurvörur) var um 400 +/- 235 gr (með-
altal +/- SD) á dag. Drengirnir neyttu að meðal-
tali um 460 +/- 215 gr á dag en stúlkurnar neyttu
um 360 +/- 245 gr af mjólkurvörum að meðaltali
á dag. Þessi munur milli kynjanna var þó ekki
marktækur. Börnin drukku að meðaltali 260 +/-
200 gr af mjólk (nýmjólk, léttmjólk, kókómjólk,
fjörmjólk og undanrennu) á dag og borðuðu að
meðaltali 140 +/- 125 gr af sýrðum mjólkur-
vörum. I töflu 1 sést meðalneysla á hinum ýmsu
mjólkurvörum á dag hjá stúlkum og drengjum.
Diykkjarmjólk var aðallega léttmjólk. Kókómjólk,
og kakómaltdrykkir voru um fjórðungur af mjólkur-
drykkjaneyslunni en kókómjólk er gerð úr léttmjólk.
Meðalneysla á léttari mjólkurvörum, þ.e. fjörmjólk
og undanrennu, var um 17 +/- 60 gr á dag.
Meirihlutinn af þeim sýrðu mjólkurvörum, sem
börnin neyttu, var bæði feitur og sætur. Að undan-
skildu skyri voru 90% sýrðu mjólkurvaranna, sem
börnin neyttu, feit (fita yfir 3g í 1 OOg), 70% sæt (með
viðbættum sykri) og um 65% bæði feit og sæt.
Úr mjólkurdrykkjum og sýrðum mjólkurvörum
fengu drengirnir að meðaltali um 565 +/- 245
mg af kalki á dag og stúlkurnar tæp 450 +/- 285
mg á dag. Einungis tvö barnanna drukku enga
mjólk og neyttu engra sýrðra mjólkurafurða á
skráningardögunum.
Meðalneysla goss og svaladrykkja var um 250 +/-!
200 gr á dag og höfðu um 65% þátttakendanna
drukkið gos á þeim þremur dögum sem skráning
stóð yfir og í heildina höfðu 89% neytt gosdrykkja
eða svaladrykkja. Drengirnir drukku 220 +/- 195
gr en stúlkurnar drukku um 270 +/- 200 gr af
gosi og svaladrykkjum að meðaltali á dag en mun-
urinn var þó ekki marktækur.
Meðalneysla á drykkjarvatni var 170 +/- 175 gr
á dag. Lítill munur var á neyslu drykkjarvatns
milli kynja en um 74% barnanna skráðu einhverja
vatnsdrykkju á dögunum þremur. Neysla 11 ára
barna í Reykjavík er meiri á gos- og svaladrykkj-
um en á vatni (p=0,044).
Börnin drukku að meðaltali tæpa 110 +/- 165 gr
af hreinum ávaxtasafa á dag. Drengirnir drukku
Tímarit hjúkrunarfræöinga 5. tbl. 80. árg. 2004