Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2004, Blaðsíða 40

Hanna Björg sagði frá reynslu sinni af því að rannsaka fólk
með þroskahömlun. Hún sagði algengt hér áður að fólki með
þroskahömlun væri líkt við börn og ekki nema 15-20 ár síðan
farið var að líta svo á að það hefði gildar skoðanir og rétt til að
tjá þær. Hún lagði áherslu á mikilvægi tengsla rannsakenda við
þátttakendur, ekki síst þegar þessi hópur á í hlut.
Þá ræddu þau dr. Rannveig Traustadóttir, dósent við Háskóla
i Islands, og Þorvaldur Kristinsson, formaður Samtakanna 78,
um hver megi rannsaka hverja, um völd og rödd í rannsóknum.
Rannveig gerði að umtalsefni hverjir mættu tala fyrir hverja og
að hvaða leyti við erum lík eða ólík þeim sem við rannsökum.
Hún varpaði fram spurningu um hvort við gætum verið fulltrúar
hópa sem við tilheyrum ekki og ræddi áiitamál og vandamál sem
fylgja því þegar rannsókn beinist að hópum sem rannsakandi
tilheyrir ekki. Hún sagði ómetanlegt að rannsakandi öðlaðist
traust til að gera rannsóknir með fólki en ekki eingöngu á fólki.
Hún sagði frá reynslu sinni af því að gera rannsóknir á minni-
hlutahópum, svo sem lesbíum og hommum, og sagði miklar
upplýsingar að fá um hina vel metnu íslensku konu með því að
rannsaka konur sem tilheyra jaðarhópum. Þorvaldur sagði frá
reynslu sinni sem samkynhneigður og gagnkynhneigður maður,
en framan af ævinni var hann gagnkynhneigður og sagði engan
rannsakanda hafa haft áhuga á sér.
Hann sagði frá reynslu sinni af því að vinna með ólíkum rann-
sakendum og velti fyrir sér hver ætti þá þekkingu sem fram
kæmi í rannsókninni, hvort hún tilheyrði rannsakanda eða
hópnum sem væri rannsakaður.
Kaffihlé
milli fræða og starfs. Kristín ræddi um starf-
endarannsókn sem unnin var á bæklunardeild
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri. Tilgangur
rannsóknarinnar sem var í senn rannsókn og
breytingarferli var að innleiða það vinnulag á
bæklunardeildinni að meðferðaráætlanir sjúkl-
inga sem færu í liðskiptiaðgerðir yrðu notaðar
sem fræðsluefni og umræðugrundvöllur
Ingibjörg sagði frá þróunarverkefni í Oddeyrar-
skóla en aðalmarkmið rannsóknarinnar var að
kanna með hvaða hætti starfsmenn grunnskóla
gætu þróað vinnubrögð sín til árangursríkara
samstarfs við foreldra. Hún greindi frá vinn-
unni, veikleikum og styrkleikum rannsóknarað-
ferðarinnar og ögrunum sem á vegi urðu. Kristín
og Ingibjörg veltu meðal annars fyrir sér hlut-
verki rannsakanda en hann er virkur þátttak-
andi í rannsókninni en ekki hlutlaus áhorfandi.
Rannsakandinn í starfendarannsókn er sjálfur
hluti af rannsókninni, hann rannsakar sjálfan
sig og sína vinnu. Hefur það áhrif á niðurstöður
rannsóknanna?
Að loknu heilsuhléi fjölluðu dr. Kristín
Björnsdóttir, dósent við Háskóla Islands, og
dr. lngólfur Ásgeir Jóhannesson, prófessor við
Háskólann á Akureyri, um orðræðugreiningu sem
rannsóknaraðferð. Kristín ræddi um áhrif tungu-
málsins og lagði áherslu á að það væri ekki hlut-
laust né samsafn orða heldur flókin og margbrotin
tjáningaraðferð sem mótast af menningu og sögu.
Tungumálið byggist á reynslu og setur henni
tiltekin mörk eða skorður. Orðræðugreiningin
mótaðist í hugvísindum en væri notuð í aukn-
um mæli í félagsvísindum og hefði verið kynnt í
heilbrigðisvísindum. Orðræðugreining beinist að
samspili tungumáls, þekkingar, reynslu og valda,
hagsmuna eða áhrifa. Þau rannsóknargögn, sem
notuð eru við orðræðugreiningu, eru allir prentað-
ir textar, vélrituð viðtöl, þátttökukannanir, mynd-
rænt efni auk þess sem líta má á alla tjáningu
sem hugsanleg gögn. Ingólfur gerði að umtalsefni
menntastefnu og sagði nútímamenntastefnu ein-
kennast af tæknihyggju og lýðræði en jafnréttis-
hugsjónin væri hins vegar ekki áberandi.
Þá fjölluðu þær Ingibjörg Auðunsdóttir, sérfræðingur
Háskólanum á Akureyri og Kristín Þórarinsdóttir, lektor við
Háskólann á Akureyri um starfendarannsóknir, að byggja brú
Síðasti dagskrárliðurinn var umfjöllun um fyrir-
bærafræði sem rannsóknaraðferð og tóku þau dr.
Sigríður Halldórsdóttir, prófessor við Háskólann
á Akureyri, Hildur Magnúsdóttir, Landspítala-
Tímarit hjúkrunarfræðinga 5. tbl. 80. árg. 2004