Ráðunautafundur - 12.02.1980, Side 45

95
II. Frumathuganir
Ljóst er, aö hér á landi heyrir þaö til undantekninga,
þegar ær fá fang utan hins eölislæga fengitíma. í umfangsmikl-
um erlendum tilraunum hefur tekist aö fá ær til að bera þrisvar
á hverjum tveimur árum aö meðaltali, um árabil, en þá eru venju-
lega notaðir kynhormónar, eða ljósmeðferð er beitt að sumarlagi
(birta minnkuð í húsi).
Fyrsta tilraun til að framkalla beiðsli hjá ám á þeim tíma,
þegar þær eru að jafnaði kynferðislega óvirkar (utan eðlislægs
fengitíma), var gerð á Hvanneyri í júní 1977. Með samtengdri
notkun progestagen svampa og PMSG frjósemishormóna tókst að fá
6 geldær til að beiða um miðjan júní, en 5 geldær sem fengu
aðeins svampameðferð, beiddu ekki, enda ekki búist við bví.
Hleypt var til ánna og báru þrjár þeirra um mánaðamót október/
nóvember. Auk upplýsinga um svörun ánna við hormónameðferð að
sumarlagi komu fram gagnlegar vísbendingar um kynhvöt hrúta í
þessari athugun. Þótt hrútar virðist hafa einna sterkasta kyn-
hvöt í háskammdeginu, þegar tilhleypingar fara fram, benda at-
huganir til þess, að þeir hafi ekki afmarkaðan fengitíma eins
og ærnar, heldur séu virkir allt árið. V-era má, að sæðismyndun
sé mismikil eftir árstíðum, og vert er að geta þess, að árs-
fjórðungslegar mælingar mínar á eistnastærð hrúta á Hesti í
Borgarfirði um tveggja ára skeið (frá hausti 1977 til hausts
1979) hafa sýnt greinilegan árstíðabundinn breytileika, lágmark
á vorin og hámark á haustin.
III. Vetrarlömb fyrir „páskamarkað".
I þeim umræðum, sem fram hafa farið um leiðir til að auka
verðmæti sauðfjárafurða, hefur m.a. verið fjallað um hugsanleg-
an útflutning „páskalamba" x seinni hluta mars, þegar verð
dilkakjöts er um það bil í hámarki í nágrannalöndunum. Yrði um
að ræða létt föll og kjötið flutt út nýtt (ferskt) flugleiðis.
Framangreindar rannsóknir gefa vxsbendingar um líffræðilegar
forsendur slíkra framleiðsluhátta, en að sjálfsögðu ríkir
óvissa um hagkvæmni þeirra, miðað við hefðbundna dilkakjötsfram-
leiðslu.