Ráðunautafundur - 15.02.1998, Page 34

26
4. raynd. Hlutfall verkþátta flokkað eftir heyskaparaðferðum.
Pétur Jónsson (1993) gerði athugun á vélvæðingu í íslenskum landbúnaði 1989. Þar
bendir hann á hve stuttur árlegur notkunartími heyvinnuvéla er hér á landi og hve mikið mætti
lækka vélakostnað búanna með sameign véla. Niðurstöður hans byggja á nokkuð öðrum for-
sendum en þessar. Er fremur horft á afköst yfir allt sumarið en afköst á einstökum færum. Því
er samanburður við þá athugun erfiður.
Vélakostnaður
Nota má niðurstöður könnunarinnar til þess að áætla vélakostnað. Hann er á margan hátt erfitt
að meta. í fyrsta lagi er erfitt að nota venjulega ffamlegðarútreikninga vegna þess hversu stór
hluti hans eru afskriftir. Því mundi slík aðferð verðlauna dýrar og afkastamiklar vélar ef þær
eru ódýrar í rekstri. í öðru lagi er erfitt að greina viðhaldskostnað vegna þess hve mjög hann
sveiflast á milli ára og véla. í þriðja lagi er erfitt er að leggja mat á nytsemd tengda vélum, s.s.
vinnuaðstöðu, útlit og fleira (Forristal 1995).
Hér er farin sú leið að miða við að allar vélar séu enn í fyrningu og því nær nýjar. Verð
hverrar vélar er fúndið með jöfnu sem lýsir verði hennar sem falli af vinnslubreidd hvað
snertir sláttuvélar, heyþyrlur og stjörnumúgavélar, afli dráttarvéla eða meðalverði sambæri-
legra véla fyrir aðrar vélar, sbr. Witney (1988). Viðhaldskostnaður er metinn sem fast hlutfall
kaupverðs samkvæmt forskrift Witneys (1988) en eldsneytiseyðsla við hvern verkþátt er fall
af aflþörf vélarinnar og stærð dráttarvélarinnar sem notuð er. Miðað er við 40 ha tún og 3,5 t
þe./ha uppskeru sem gerir alls 140 t þe. heyskap á ári. Niðurstöðurnar byggja síðan á áður-
nefndum afkastatölum. Rétt er að undirstrika að hér er aðeins verið að fjalla um vélakostnað
svo kostnaðarliðir eins og vinna, bindigarn, plast o.s.frv. eru ekki teknir með.
Niðurstöður úr kostnaðarútreikningum eru teknir saman á 5. mynd. Þar er kostnaður í
kr/t þe. gefinn upp fyrir hverja heyskaparaðferð. Eins og sjá má er niðurstaðan nokkuð í sam-
ræmi við það sem í upphafi var sagt um samband afkasta og kostnaðar. Því meiri sem afköstin
eru því meiri er kostnaðurinn. Rétt er að árétta að hér er aðeins um vélakostnað að ræða. Sam-