Ráðunautafundur - 15.02.1998, Page 62

54
vatn helst að jafnaði í Kolavatni yfir sumartímann. Ætla verður að það þorni að mestu upp í
þurrum sumrum eins og fyrr á árum og ennfrekar nú vegna ffamræslunnar í grennd við það.
Engar rannsóknir á jarðvatnsstöðu eða gróðri fóru fram við Kolavatn áður en útfallið
var stíflað. Nokkrar upplýsingar eru til um fúglalíf á svæðinu hjá fúglaskoðurum en þær
benda til að það hafi verið ffemur fátækfegt og einkennst af mófuglum. Athuganir við vatnið
haustið Í997 sýna að andfuglar hafa þegar vitjað þess (Ólafur Einarsson, munnlegar upp-
lýsingar).
HVERS VEGNA ENDURHEIMT VOTLENDIS?
Framhald votlendisheimtar hér á landi veltur mjög á undirtektum bænda og annarra land-
eigenda og því hvernig gengur að afla fjár til hennar. Með endurheimt votlendis er ekki verið
að storka bændum eða leggja til að land verði almennt bleytt upp í sveitum þar sem
hefðbundinn búskapur er stundaður. Vonast er til að bændur og aðrir eigendur jarða taki verk-
efninu á jákvæðan hátt og leiði hugann að endurheimt votlendis þar sem aðstæður leyfa.
Eðlilegt er að menn spyrji hver sé tilgangurinn með endurheimt votlendis og hvort hún
hafi nokkurn ávinning í för með sér. Þar má benda á nokkur atriði:
• Endurheimt votlendis fellur undir almenna náttúru- og landslagsvernd en eitt af
markmiðum hennar er að draga úr og bæta fyrir röskun lands. Er það m.a. gert með
því að reyna að lagfæra jarðrask og skapa þeim plöntum og dýrum skilyrði sém
áður byggðu hin röskuðu svæði.
• Framræsla mýra hefur leitt til aukinnar losunar koltvísýrings úr mólögum út í and-
rúmsloftið. Við enduheimt er þróuninni snúið við og sköpuð skilyrði til kolefnis-
bindingar í mó að nýju. Á móti vegur hins vegar að losun metans (mýragas) frá vot-
lendissvæðum eykst sennilega þegar þau eru endurheimt.
• Endurheimt votlendis ætti að bæta ímynd landbúnaðarins en sú umfangsmikla
ffamræsla sem fór ffam í landinu á síðustu áratugum hefur sætt gagnrýni.
• Líklegt er að endurheimt votlendis geti komið ferðaþjónustu í sveitum til góða en
hún er þar vaxandi þáttur í atvinnulífi. Votlendissvæði hafa víða mikið aðdráttarafl
vegna fjölbreytts lífríkis og sérstæðni. Þau laða að sér fólk til fugla- og náttúru-
skoðunar og einnig geta sum svæði boðið upp á aðstæður til veiða silungs og fugla.
AÐSTÆÐUR OG AÐERÐIR TIL ENDURHEIMTAR VOTLENDIS
Aðstæður til endurheimtar votlendis hér á landi verða að teljast fremur góðar. Þrátt fyrir að
mikil röskun hafi orðið á votlendi þá ber að líta á að stærstur hluti ffamræstra mýra hefur
verið nýttur sem óræktaður úthagi. Gróður þeirra er víðast hvar blandaður votlendistegundum
(Borgþór Magnússon 1987, 1998, Borgþór Magnússon og Sigurður H. Magnússon 1990) og
ffæforði mýraplantna er til staðar í jarðvegi (Áslaug Rut Áslaugsdóttir 1994, Þóra Ellen Þór-
hallsdóttir 1998b). Nýtingarstig ffamræstra mýra hér á landi verður að teljast fremur lágt og
röskun á náttúrufari minni en gerist í löndum þar sem mýrar hafa verið ræstar fram og nýttar,
t.d. til akuryrkju eða mótekju. Þar er villtur gróður sumstaðar horfinn úr ffamræsta landinu og
lítill eða enginn fræforði eftir í jarðvegi (Wheeler og Shaw 1995). Við endurheimt á slíku
landi nægir ekki alltaf að stífla skurði og hækka jarðvatnsstöðu heldur getur einnig þurft að