Ráðunautafundur - 15.02.1998, Side 181

173
NÝ VIÐHORF TIL LÍFRÆNNA EFNA í MOLD OG RANNSÓKNA Á ÞEIM
Þau nýju viðhorf í áburðarfræðum að taka beri mið af sjálfbærum búskap hafa m.a. leitt til
þess að rannsóknir hafa í meira mæli beinst að þáttum sem áður voru að verulegu leyti
útundan. Má hér nefna rannsóknir á lífrænum efnum bæði í jarðvegi og áburði og þátt lifandi
smávera í moldinni. I nálægum löndum eru líffænar leifar í mold aðeins fá prósent í venju-
legum jarðvegi eða tiltölulega smár hluti af heildinni. Samt sem áður er lögð rík áhersla á að
rannsaka og fylgjast með þessum hluta moldarinnar.
Hér á landi eru lífrænar leifar í ræktuðu landi gjarna 20-60%, mismunandi eftir jarð-
vegsgerð og landshlutum. Við þurrkun á votlendi á undangengnum árum verður sú breyting á
að þetta land sem áður var blautt og kalt og oft lífvana að það hefur breyst í frjósama mold.
En við þessa breytingu hefur eyðst eitthvað af líffænum efnum úr mýrinni og nýst til vaxtar
nýrra plantna. Það er ekki skilyrði fyrir sjálfbærum búskap að allt sé óbreytt um aldur og ævi,
enda ekki eðli náttúrunnar að svo sé, en það á að skila landinu frá kynslóð til kynslóðar í sam-
bærilegu formi hvað snertir gögn og gæði. Hér er það því ekki spurning um hvort rangt hafi
verið að þurrka land og bæta heldur er spurningin í hvaða mæli megum við eyða lífrænum
leifum moldarinnar svo ekki hljótist varanlegur skaði af og hvernig við getum stýrt þessu
ferli. Til þess að svara þessum spurningum þurfum við að stórauka okkar rannsóknir á líf-
rænum leifum í íslenskum jarðvegi og fá svör og lausnir á þeim vanda sem við er að glíma og
nefndur hefur verið hér að ofan.
NOTKUN OG NÝTING BÚFJÁRÁBURÐAR
Annar þáttur þessu skyldur í sambandi við áburðarffæði og áburðarnotkun er nýting búfjár-
áburðar. Hjá þjóð þar sem búskapurinn byggist að mestu leyti á búfjárhaldi er ljóst það fellur
til mikið af áburði. Það veltur því á nokkru að þessi áburður sé nýttur og að hann komi að sem
bestum notum. Hér á eftir eru settir nokkrir minnispunktar ffá Danmörku um notkun búfjár-
áburðar. Þó ýmislegt sé á annan veg farið bæði um ræktun og fleira í dönskum landbúnaði en
hér á landi hefi ég sett öll þessi atriði á blað til þess að vekja athygli á því hvernig þar er með
búfjáráburð farið. Sumt finnst mönnum e.t.v. vera sjálfsagðir hlutir og margsagðir, en hversu
undarlega sem það hljómar er þar einmitt oft pottur brotinn þar sem augljósast er hvernig með
skuli fara. Þá finnst mönnum e.t.v. sumt ekki eiga við okkar aðstæður, en þá kemur aftur að
því, sem áður hefur verið nefnt, að sömu reglur og Danir búa við taka máski gildi hér fyrr en
við höldum. Þannig hljóða svo þessar reglur:
• Bera búfjáráburð á jurtir með langan vaxtartíma, t.d. grös. Hentar því vel á tún.
• Bera búfjáráburð á eftir fosfórþörf.
• Bera á þegar nýting búfjáráburðarins er sem best - bæði hvað varðar tíma og tækni.
• Bera á þegar leyfilegt er (engar takmarkanir í lögum hér á landi enn).
• Bera ekki á jurtir sem laka svörun gefa við búfjáráburði og ekki á jurtir sem gætu
flutt smit úr búfjáráburðinum.
• Ekki láta mykju flæða út úr haughúsi.
• Hafa í huga hvað muni þurfa að bera á til viðbótar af tilbúnum áburði.