Dagblaðið Vísir - DV - 01.09.2017, Qupperneq 12

12 Helgarblað 1. september 2017fréttir
U
m helgina hefst Heimsbikar­
mótið í skák í allri sinni dýrð
í Tíblisi, höfuðborg Georgíu.
Um er að ræða einn allra
stærsta skákviðburð ársins þar sem
fremstu skákmenn heims freista
þess að gera atlögu að heimsmeist­
aratitli norska snillingsins Magnus
Carlsen. Það sem vekur sérstaka
athygli er að Magnus sjálfur mun
taka þátt í mótinu, sem er einstakt
í skáksögunni. Norski heimsmeist­
arinn leit einfaldlega á það sem
mikla áskorun að taka þátt í mótinu
og ekki skemmdi mikið verðlauna­
fé fyrir.
En á Íslandi fellur þátttaka
heimsmeistarans í skuggann af
enn stærri fréttum. Í fyrsta skipti
í sautján ár vann íslenskur skák­
meistari sér rétt til þátttöku og því
er óhætt að fullyrða að íslensk­
ir skákáhugamenn bíði þess í of­
væni að keppnin hefjist. Það er
enginn annar en „áhugamaður­
inn“ og stórmeistarinn Jóhann
Hjartarson sem mun tefla í Tí­
blisi. Hann vann sér inn þátttöku­
rétt með því að bera sigur úr být­
um á Norðurlandameistaramótinu
í skák í sumar. Jóhann tók sér tæp­
lega tveggja áratuga frí frá keppni
atvinnumanna í skák en hefur
undanfarin ár dustað rykið af tafl­
borðinu og byrjað að tefla á einu og
einu móti. Árangurinn hefur ekki
látið á sér standa. Jóhann, sem er
54 ára gamall, verður elstur kepp­
enda í Tíblisi og líklega sá eini sem
lítur á sig sem áhugamann.
Blóðug útsláttarkeppni
Það sem gerir mótið í Tíblisi sér­
staklega skemmtilegt er sú stað­
reynd að um útsláttarkeppni er að
ræða en slík mót eru ekki algeng
meðal atvinnuskákmanna. Alls
munu 128 skákmenn hefja leik og
andstæðingur Jóhanns í fyrstu um­
ferð er tékkneski ofurstórmeist­
arinn David Navara. Þeir munu
tefla tvær skákir, hvora með sínum
litnum, og mun sigurvegarinn fara
áfram í aðra umferð. Ef jafnt verð­
ur eftir skákirnar tvær verða tefldar
hraðskákir til þess að skera úr um
sigur. Sá sem tapar fer heim í næsta
flugi en sigurvegarinn fer áfram í
64­manna úrslit og síðan heldur
baráttan áfram þar til tveir skák­
menn tefla til úrslita. Mótið verður
í hávegum haft á helstu skákfjöl­
miðlum heimsins og má búast við
því að hver einasti leikur Jóhanns
verði sendur út í beinni útsendingu
á fjölmörgum netsíðum. Sannköll­
uð veisla fyrir íslenska skákáhuga­
menn.
Fékk að upplifa nokkur góð ár
Einn einstaklingur verður þó eflaust
spenntari en aðrir, sonur Jóhanns,
píanóleikarinn Hjörtur Ingvi Jó­
hannsson, sem hefur getið sér gott
orð sem liðsmaður hljómsveitar­
innar Hjaltín. Í ljósi afreka föður­
ins kemur ekki á óvart að Hjörtur
sé mikill skákáhugamaður. Hann er
fæddur árið 1987 og var því aðeins
eins árs gamall þegar Jóhann var að
vinna sitt stærsta afrek, að knésetja
Viktor „hinn grimma“ Korchnoi
í áskorendaeinvígi árið 1988. „Ég
náði nokkrum góðum árum í að
fylgjast með föður mínum í fremstu
röð. Hann hætti að tefla um ára­
mótin 1997–1998 en þá var hann í
kringum 40. sæti heimslistans. Ég
var þá byrjaður að tefla og kominn
með mikinn áhuga á skák. Á þess­
um tíma var ég mjög meðvitaður
um árangur hans og mjög stoltur.
Ég gerði mér samt ekki grein fyrir
því hversu gríðarlega sterkur hann
var á þessum tímapunkti, þegar
hann leggur Korchnoi að velli, fyrr
en ég fann gamla úrklippubók hjá
ömmu. Þar voru allar fréttir af ein­
víginu klipptar út og settar snyrti­
lega í bókina. Þá sá ég að þjóðfélag­
ið hafði gjörsamlega farið á hliðina
á þessum tíma, nánast eins og þegar
landslið í boltaíþróttum gerir góða
hluti nú á dögum,“ segir Hjörtur.
Hann vill þó meina að afrek föð­
ur síns hafi gert það að verkum að
hann hafi fljótlega ákveðið að finna
sér annan vettvang fyrir hæfileika
sína en skáklistina. „Ég get alveg
upplýst að það gat verið þreytandi
þegar maður var að tefla sjálfur að
allir vissu hver pabbi manns var.
Margir voru fljótir að benda á þá
staðreynd, sem stendur að ég held
óhögguð, að barn stórmeistara hef­
ur aldrei orðið stórmeistari. Á hinn
bóginn gaf þetta mér líka forskot
því ég gat borðið skákirnar mín­
ar undir föður minn og hafði auð­
vitað aðgang að einu stærsta skák­
bókasafni landsins. Hvort ég hafi
nýtt það forskot vel er önnur saga,“
segir Hjörtur kíminn.
Kitlaði í fingurna
Eins og áður segir þá hætti Jó­
hann atvinnumennsku í skák fyrir
um tveimur áratugum en að sögn­
Hjartar hefur hann fylgst nokkuð vel
með af hliðarlínunni og teflt sér til
gamans. „Já, hann hefur alltaf fylgst
vel með. Þá er hann meðlimur í
skákklúbbi sem hittist mánaðar lega
auk þess sem hann teflir nokkrar
skákir á ári í Íslandsmóti skákfélags­
ins. Þá hefur hann haldið góðu sam­
bandi við gamla kollega, íslenska og
erlenda,“ segir Hjörtur.
Þegar atvinnumannsferlinum
lauk einbeitti Jóhann sér að lög­
fræði og hefur um árabil verið lög­
fræðingur hjá Íslenskri erfðagrein­
ingu. Hann sinnir því starfi að
sjálfsögðu enn og hefur mætt mikl­
um skilningi hjá vinnuveitandan­
um varðandi aukna taflmennsku.
„Ég held að það hafi alltaf blundað í
pabba að byrja aftur að tefla af ein­
hverri alvöru. Út af önnum þá hef­
ur það þó aðeins verið raunhæfur
möguleiki á síðustu árum. Hann
kitlaði í fingurna að stíga aftur inn á
skáksviðið,“ segir Hjörtur.
Erfið endurkoma
Segja má að endurkoma Jóhanns
hafi hafist með þátttöku í Íslands­
mótinu 2015 þar sem tólf sterkustu
skákmenn þjóðarinnar öttu kappi.
Árangur Jóhanns olli vonbrigðum
en hann endaði í 10. sæti móts­
ins. Það er hins vegar ekki í hans
eðli að gefast upp. Ári síðar mætti
hann aftur til leiks á sama móti og
landaði Íslandsmeistaratitlinum.
„Ég held að árangurinn á Íslands­
mótinu 2015 hafi að mörgu leyti
verið eðlilegur í ljósi þess að pabbi
var ryðgaður. Hann tók vonbrigð­
um með stóískri ró, eins og hann
gerir reyndar alltaf þegar hann þarf
að takast á við ósigur. Í staðinn fyrir
að kvarta og kveina er besta leiðin
að svara fyrir sig við borðið og það
er það sem hann gerði. Það hefur
alltaf einkennt hann, að ef hann fær
slæma stöðu eða tapar illa þá lætur
hann það ekki á sig fá heldur bítur
í skjaldarrendur og lætur verkin
tala. Hann sýnir aldrei neina reiði­
tilburði þegar hann tapar, hvort
sem er við skákborðið eða utan
þess,“ segir Hjörtur.
„Þetta hefur verið algjör
fyrir okkur“
Að hans sögn er nánasta fjölskylda
Jóhanns himinlifandi með endur­
komu hans við skákborðið. „Þetta
hefur verið algjör veisla fyrir okkur,
ekki síst fyrir mig sem er eini með­
limur fjölskyldunnar, að föður mín­
um undanskildum, sem teflir að
einhverju ráði. Þetta hefur reynd­
ar, ásamt öðru, stuðlað að því að ég
er kominn með bullandi skákbakt­
eríu aftur. Það spillti síðan ekki fyrir
að ég og Ingrid, unnusta mín, eign­
uðumst dótturina Kristínu Jónu í
sömu viku og pabbi varð Íslands­
meistari í fyrra. Júní 2016 var því
mjög eftirminnilegur mánuður fyr­
ir okkur svo ekki sé meira sagt,“ seg­
ir Hjörtur og kveðst mjög spenntur
fyrir mótinu í Tíblisi.
Hann er þó raunsær varð­
andi möguleika föður síns. „Lík­
urnar á sigri Navara eru auðvitað
meiri. Hann er gríðarlega sterkur
skákmaður, atvinnumaður fram í
fingurgóma og á besta aldri. Nýlega
vann hann sigur á sjálfum Gary
Kasparov í atskák, þó að það hafi
nú verið ótrúlegt klúður hjá goð­
sögninni. Hann er einfaldlega einn
allra sterkasti skákmaður heims.
Hins vegar ætla ég alls ekki að af­
skrifa pabba, hann hefur engu að
tapa, hefur reynsluna og á góðum
degi getur hann orðið hvaða and­
stæðingi sem er óþægur ljár í þúfu,“
segir Hjörtur.
Hann segir að undirbúningur
föður síns hafi verið tiltölulega ró­
legur. „Hann tók sér gott sumarfrí,
auk þess sem hann hefur verið við
vinnu síðustu daga. Ég veit þó að
hann er að grúska bak við tjöldin
og mun setja meiri kraft í undir­
búninginn síðustu dagana fyrir
einvígið,“ segir Hjörtur. n
„Ég ætla alls ekki að afskrifa pabba“
nJóhann Hjartarson á kunnuglegum slóðum n Teflir á Heimsbikarmóti í Georgíu
Björn Þorfinnsson
bjornth@dv.is
Hæst náð 14. sæti
á heimslistanum
Tékkneski ofurstórmeistarinn David
Navara er fæddur árið 1985. Hann státar
af 2.720 skákstigum sem skilar honum í
33. sæti heimslistans í skák. Hæst hefur
hann komist í 14. sætið, fyrir tveimur
árum. Navara hefur margsinnis heimsótt
Ísland til að taka þátt í Alþjóðlega Reykja-
víkurskákmótinu og er afar ánægður
með land og þjóð. Hann er aufúsugestur
hérlendis enda varla til alúðlegri heiðurs-
maður en David Navara. Um helgina verð-
ur hann þó tímabundinn óvinur íslenskra
skákáhugamanna.
„Ég held að það
hafi alltaf blundað
í pabba að byrja aftur að
tefla af einhverri alvöru.
Út af önnum þá hefur
það þó aðeins verið raun-
hæfur möguleiki á síð-
ustu árum. Hann kitlaði
í fingurna að stíga aftur
inn á skáksviðið.