Freyr - 01.06.2006, Blaðsíða 11

NAUTGRIPARÆKT
Stígs um gæði þegar á heildina er litið eru
mjög ótvíræðir.
Þær kýr sem eftir standa og komu til
endurskoðunar voru líkt og áður flokkað-
ar í þrjá undirflokka, þ.e. góðar kýr, með-
alkýr og gallakýr. Þessi flokkun er sýnd i
töflu 2 og er i heildina jákvæð fyrir þessa
hópa. Hæst er hlutfall glæsikúnna i hópn-
um undan Kubbi og eru það margar
glæsilegar kýr og hefur Kubbur ef til vill
fengið minni notkun að fengnum af-
kvæmadómi en eðlilegt væri. Gæði og yf-
irburðir Stígsdætranna eru ótvíræðir. Und-
an öllum hinum nautunum má einnig sjá
stóra hópa af stórglæsilegum kúm.
GÓÐURKÚAHÓPUR
Endurskoðun á dætrum þessar nauta hef-
ur staðfest að hér er hópur af miklum kyn-
bótagripum. Þessi skoðun virðist einnig
staðfesta að upprunalega valið á Teini og
Stíg til meginnotkunar sem nautsfeður úr
þessum hópi hefur verið rétt og Ijóst að
hlutur sona þeirra í hópi ungnauta á þessu
ári verður feikilega stór. Hin nautin eru
samt öll greinilega það miklir kynbótagrip-
ir að ástæða gæti verið til að nota nokkur
naut undan þeim einnig. Framboð naut-
kálfa undan þeim hefur hins vegar verið
þannig að það lítur út fyrir að hlutur
þeirra flestra verði smár í þeim efnum.
Hersir er samt enn í notkun sem nautsfað-
Ljósm. Jón Eiríksson
ir og er veruleg ástæða til að hvetja til
þess að hann sé nýttur sem slikur, sérstak-
lega í Ijósi þess feikilega öfluga mats sem
dætur hans hafa fyrir frumutölu til viðbót-
ar mikilli afurðagetu þeirra og öðrum
kostum.
MOLAR
Finnskir bændur fara
óvarlega með heilsu
sína
Finnskir bændur sýna að jafnaði minni
einkenni um streitu en aðrar útivinnandi
stéttir. Á hinn bóginn er algengara að þeir
séu með þráláta (króniska) sjúkdóma. Þetta
kemur fram í rannsókn Vinnueftirlitsins i
Finnlandi.
Vinnuaðstæðum ífinnskum landbúnaði er
á margan hátt ábótavant. Mörg störf eru
enn unnin með handaflinu einu og bændur
vinna oft í rykmenguðu lofti, anda að sér
óhollum lofttegundum og vinna í hávaða. Þá
er loftræsting oft slæm í útihúsum. Hætta á
slæmum vinnuslysum er mikil og bændur
eru illa að sér í heilsuvernd á vinnustöðum.
Þeim reglugerðum sem ESB hefur gefið út
varðandi vinnuvernd hefur verið vel tekið.
Finnskir bændur hafa sýnt minni einkenni
um streitu en aðrar útivinnandi stéttir í
landinu. Skýringin á því er e.t.v. sú að
einungis best reknu bújarðirnar hafa
aðlagast inngöngu landsins í ESB, þannig að
það eru hraustustu bændurnir og þeir sem
hafa mesta hæfileika til aðlögunar sem hafa
þolað umskiptin. Flestir þeirra hafa jafnframt
haft góðan stuðning frá fjölskyldu sinni.
Brestir í vinnuaðstæðum
valda slæmum slysum
Bændur meta að eigin geta þeirra til vinnu sé
lakari en hjá öðrum útivinnandi stéttum og
algengt er að þeir búi við sjúkdóma sem
hefta þá við störf. Starf þeirra er líkamlega
erfitt sem fyrr og veldur oft sjúkdómum í
stoðkerfi líkamans. Bætt vinnuumhverfi,
vinnulag og betri áhöld og verkfæri draga úr
álaginu.
Meðferð á fóðri og undirburði er oft
ábótavant og mygla og ryk berst frá því. Þá
er notkun á heyrnarhlífum ábótavant við
hávaðasöm störf. Nefna má enn að bændur
vanrækja að nota hlífðarhanska við meðferð
á jurtaeyðingarefnum og öðrum
hættulegum efnum. Meðferð á varnarefnum
er einkum varasöm fyrir verktaka.
Hreint loft í peningshúsum þarf að hafa í
huga þegar við hönnun þeirra.
Samstarf heilbrigðiseftirlits og bænda
Bændur eru ánægðir með heimsóknir
Heilbrigðiseftirlitsins og telja að þær mættu
vera tíðari. I Finnlandi er starfandi
samstarfsráð Heilbrigðiseftirlits og bænda
þar sem fjallað er um þörf fyrir þjónustuna
og þá möguleika sem hún býður upp á.
Sveitarfélögin eiga aðild að því samstarfi.
Samstarfsnefndin efndi til símakönnunar á
árunum 2004-2005 þar sem hringt var í
1.200 bændur i fullu starfi og 800 í
hlutastarfi og þeir spurðir um stöðu
öryggismála á bújörðum þeirra. Með því
fengust upplýsingar um þau öryggisatriði
sem þyrfti helst að beina athygli að.
(Landsbygdens Folk, 19. maí 2006).
Danskir bændur taka í
notkun nýja umhverfis-
væna tækni
Mikill áhugi er meðal bænda í Danmörku,
bæði í almennum búskap og garðyrkju,
sem og stofnunum þeirra og fyrirtækjum,
á að taka í notkun nýjar framleiðsluað-
ferðir og tækni sem er umhverfisvæn.
Stjórnarskrifstofa matvælaiðnaðarins
(Direktoratet for FodevareErhverv) hefur
fengið 29 umsóknir um verkefni sem eiga
að sýna, prófa eða aðlaga nýja tækni sem
nota má í landbúnaði eða garðyrkju, að
sögn matvæla- og landbúnaðarráðuneyt-
isins.
Stjórnarskrifstofan hefur veitt alls 30,3
milljónir danskra króna til frumkvöðla-
verkefna á þessu sviði. Að auki veita
sveitarfélög, ömt og sjóðir landbúnaðar-
ins samtals 21,5 milljónir danskra króna í
verkefnin. f heildina verða þetta því ríf-
lega 50 milljónir danskra króna sem varið
er til þessa mikilvæga málaflokks.
Meðal verkefna má nefna að Dönsku
svfnaræktarsamtökin fá styrk til að draga
úr lykt og uppgufum ammóníaks í svína-
húsum. Þá fá samtök garðyrkjunnar styrk
til ræktunar á lífmassa til að draga úr
orkukostnaði og annars verkefnis þar sem
varmi í gróðurhúsum er endurnýttur í
stað þess að hleypa honum út í andrúms-
loftið.
FREYR 06 2006
11