Freyr - 01.06.2006, Blaðsíða 24

SAUÐFJÁRRÆKT
Frá kennslu- og
rannsóknafjárbúinu
á Hesti 2004-2005
Eftir
Eyjólf Kristin Örnólfsson,
Sigvalda Jónsson og
Sigurð Þór Guðmundsson,
Landbúnaðarháskóla íslands
Haustið 2004 voru settar á 475 full-
orðnar ær, 151 lambgimbur, 6 full-
orðnir hrútar og 17 lambhrútar.
Samtals 649 kindur. Gimbrar, vetur-
gamlar ær og hrútar voru tekin á
hús og klippt um mánaðamótin okt-
óber-nóvember. Ærnar voru teknar
á hús og rúnar um 20. nóvember, þá
höfðu þær verið á heygjöf með há-
arbeitinni í rúma viku. Tilhleypingar
hófust 9. desember en áður voru
sæddar 43 ær, dagana 6.-8. desemb-
er. Hrútum var sleppt í gemlinga 9.
desember og teknir úr 13. janúar.
ÆRNAR HAUST OG VETUR
Við haustvigtun 20. september voru lömbin
tekin undan ánum. Þá vógu ærnar 62,2 kg
að jafnaði. Það er 2,1 kg minna en árið áður.
Meðalholdastig var 3,14 sem er litlu lægra
en haustið 2003 (holdastig eru á skalanum
0-5). Það má sjá ( töflu 1 að veturgömlu
ærnar tóku vel við sér á hánni á túninu eftir
að tekið var undan þeim og fullorðnu ærn-
ar bættu líka örlítið á sig. Desemberþynging-
in er 1,2 kg sem er nánast það sama og síð-
asta ár. Frá janúar til aprilloka þyngdust ærn-
ar síðan um 11,4 kg sem er 1,9 kg meiri
þynging en á síðasta ári. I heildina þyngdust
ærnar 3,7 kg meira þennan vetur en vetur-
inn áður. Holdastig við marsvigtun voru 3,89
og höfðu þá aukist um 0,75 stig frá hausti.
Við aprilvigtun höfðu ærnar svo lagt af sem
nemur 0,13 stigum sem er það svipað og oft
áður. Það sýnir að fósturþroskinn verður það
mikill að ærnar uppfylla ekki orkuþarfir sín-
ar á fóðrinu.
Tafla 1. Þungi og þyngdarbreytingar ánna (kg)
Fjöldi Ær 22/9 22/9 -20/10 21/10 -1/12 2/12 -7/1 8/1 -14/2 15/2 -18/3 19/3 -23/4 24/4 Heildar- þynging
360 Eldri 63,7 1,6 6,9 1,3 2,5 4,3 4,9 85,4 21,7
115 Tveggja vetra 57,6 3,5 5,1 0,6 2,4 4,3 3,7 77,3 19,7
475 Meðaltal 62,2 2,1 6,5 1,2 2,5 4,3 4,6 83,4 21,2
Tafla 2 Meðalfæðingarþungi lamba (kg)
Fjöldi Lömb 2005 2004 2003 2002 2001
80 Marglembingshrútar 3,75 3,42 3,45 3,49 3,31
93 Marglembingsgimbrar 3,39 3,44 3,32 3,28 3,19
301 Tvílembingshrútar 4,05 4,03 4,09 3,99 4,03
337 Tvílembingsgimbrar 3,86 3,85 3,93 3,85 3,81
34 Einlembingshrútar 4,46 4,41 4,68 4,77 4,58
33 Einlembingsgimbrar 4,38 4,49 4,48 4,47 4,37
878 Meðaltal 3,91 3,90 3,96 3,95 3,90
Tafla 3 Meðalvaxtarhraði lamba (g/dag)
Frá fæðingu til 30. júní Frá 30. júní til 30. september
Gengur
Við undir
Fjöldi Kyn burð sem 2005 2004 2003 2002 2001 2005 2004 2003 2002 2001
216 Hrútur tvíl. tvíl. 305 299 314 285 288 248 254 241 224 239
274 Gimbur tvíl. tvíl. 286 277 297 266 265 212 222 214 196 212
49 Hrútur margl. tvíl. 302 286 301 290 289 251 244 247 216 258
65 Gimbur margl. tvíl. 278 265 293 261 281 221 222 225 195 222
12 Hrútur einl. einl. 341 362 364 345 332 243 286 252 237 273
9 Gimbur einl. einl. 299 338 340 338 318 228 273 266 209 220
23 Hrútur einl. tvil. 291 304 318 297 302 243 259 251 222 264
29 Gimbur einl. tvíl. 292 287 291 279 285 223 217 225 177 205
677 Meðaltal 294 287 306 281 280 229 238 231 210 229
SAUÐBURÐUR
Um sauðburð voru lifandi 470 ær en 10 ær
dóu rétt fyrir burð. Fjórar (0,9%) létu lömb-
um og tólf (2,6%) voru geldar. Það voru því
444 ær sem báru 882 lömbum eða 1,99
lömb á borna á. Þetta er þremur lömbum
meira á hverjar hundrað ær en síðasta ár og
er ein mesta frjósemi á Hesti frá upphafi. Ein-
lembdar ær voru 67 (15,1%), 322 ær voru
tvílembdar (72,5%), 49 ær voru þrílembdar
(11,0%) og sex ær voru fjórlembdar (1,4%).
Tafla 2 sýnir meðalfæðingarþunga lamba.
Meðalfæðingarþungi 878 lamba var 3,91 kg.
Fæðingarþunginn hefur verið nokkuð svipað-
ur síðustu ár, hann var mestur í sögu búsins
árin 1997 og 1999, 4,08 kg eða 0,17 kg
meiri en í ár.
Afföll lamba í sauðburði voru heldur meiri
en árið áður, en árið 2004 var metár í sögu
búsins í litlum afföllum. 16 lömb voru dauð-
fædd (1,8%), 19 dóu í fæðingu eða á fyrsta
klukkutíma (2,2%) og frá burði og til fjall-
reksturs drápust 27 lömb (3,1%). Samtals
urðu afföll því 7,1% á móti 3,4% árið áður.
Afföllin eru hins vegar svipuð og árin þar á
undan.
FREYR 06 2006