Freyr - 01.06.2006, Blaðsíða 15

HEYVERKUN
Veðurspárit 22.5.2006
Línurit: Lofthiti, spágildi fyrir miðnætti og hádegi.
Stöplarit: Úrkoma í 12 klst. - Skyggt svæði: Skýjahula i %
Vindörvar: Vindur blæs inn að punkti. Vindhraði er
táknaður með skástrikum. Heilt strik táknar 5 m/s
en hálft 2.5 m/s. Þríhyrningur táknar 25 m/s.
• táknar norðvestanátt, 7.5 m/s.
Dæmi:
• táknar vest-suðvestanátt, 25 m/s.

T9 7 T
Mán Þri
(í ( ( í ( ( / K-

w
- ■ — ■

■ ■ W/~\
-Aií -
(í fllffí
((((((/>

. Ji ll /
Akurevri ecm12
T20
-15
[[[[[[([

1*1011 ivuu rni
\ílíll\í

fi U
f 1
Mió Fim Fös Lau
10

Raufarhöfn ecm12
Eailssfaðir ecm12
Mán Þrl Mið Fim Fös Lau
i ttinw
\W\W\W\
Á heimasíðu Veðurstofunnar, vedur.is, má finna veðurspárit. Heimild: Veðurstofa íslands
Þorri bænda tekur og lætur greina sín
eigin heysýni og niðurstöður þeirra má nú
maklega bera saman við grasmælingarnar
sem birtar eru á bændavefnum. Þannig má
mjög líklega finna fylgnireglu sem nota má
þegar mælitölur um grasgæði þessa árs
fara að birtast á vefnum. Annars hefur
þeirri reglu lengi verið haldið að bændum
að nota hin skýru þroskamerki vallarfox-
grassins (hálfskriðið - fullskriðið) sem
mælikvarða á framvindu fóðurgæðabreyt-
inga - sem eins konar sláttutímaklukku,
ekki aðeins fyrir vallarfoxgrastún heldur
einnig tún annarra grasa því allnáin fylgni
er á milli fóðurgildis hinna ýmsu tegunda
túngrasa. Hér skal bent á einkar fróðlega
og myndskreytta greinargerð Ríkharðs
Brynjólfssonar á Ráðgjafa-wefsíðunni undir
Túnrækt Þroski túngrasanna sem heitir
Hvað segja nýjar mælingar um þroska tún-
grasa? Árétta verður mikilvægi þess að á
hverju búi séu heysýni tekin reglulega, að-
stæður við töku þeirra skráðar nákvæm-
lega (svo sem spilda og helstu grastegund-
ir, dagsetning sýnatöku, tímalengd heys á
velli o.fl. - sjá nánar hér á eftir), og einnig
haldið skipulega utan um reynsluna af
notkun heysins í fóðruninni, og fram-
leiðslukostnaðurinn reiknaður. Þannig
verður til traustur reynslubanki sem nýtist
enn betur með þeirri ráðgjöf sem byggð er
á hraðvirkum efnamælingum á grassýnum
frá völdum bæjum í landinu.
HVAÐ SAGÐ ANN UM VEÐRIÐ?
Þrátt fyrir afkastamikla vél- og verktækni
erum við enn mjög háð duttlungum veð-
urs hvað snertir gang og árangur heyskap-
arins. Jafnt og þétt verða framfarir í veð-
urspám og miðlun þeirra. Ekki þarf lengur
að senda mann heim í bæ til þess að ná
„veðrinu" kl. 10.10 eða kl. 22. Útvarp er í
hverri dráttarvél og auðvelt er að ná
spánni í gegnum farsímann sem kominn
er í vasa flestra heyskaparmanna. Það er
álit höfundar, byggt á nokkrum athugun-
um á heyskapartíma síðustu ára, að veru-
legur stuðningur sé af langtímaspá Veður-
stofu íslands. Hana má m.a. finna á
heimasíðu stofunnar, www.vedur.is. Sé
leitað undir Veðurfréttir opnast mynd hvar
finna má Veðurspárit neðst undir kaflan-
um Veðurspár á síðunni hvað efst til
vinstri. Þar sjáum við mynd fyrir eina 11
staði á landinu, þar sem með skýrum,
myndrænum hætti eru sýndar veðurhorf-
ur 6 næstu daga, hvað snertir sólfar/skýja-
hulu, hitastig, vindátt og vindstyrk. Eðli
málsins samkvæmt rýrnar öryggi spárinn-
ar eftir því sem lengra fram í tímann er
horft. Engu að síður styrkir veðurspáritið
mjög skipulagningu heyverka, t.d. ákvarð-
anir um slátt og þá hve mikið lagt skuli
undir, ekki síst ef við upplýsingar þessar er
bætt heimareynslu af veðurreynd sem
safnast hefur. Höfundur vill eindregið
hvetja bændur til þess að hagnýta sér
þessa handhægu ráðgjöf Veðurstofunnar
- en minnast þess um leið að í öllum spám
felst óvissa.
HEYSÝNIN - VANDA ÞARF
MEÐFERÐ ÞEIRRA!
Á liðnu hausti urðu nokkrar umræður um
heysýni frá bændum. Höfundur ætlar ekki
að bæta neinu við þær heldur árétta mikil-
vægi nákvæmni þegar heysýni eru tekin. Á
áðurnefndri heimasíðu, www.bondi.is, um
Jarðrækt/Fóðuröflun er á vinstri hlið Ráð-
gjafa-vefsíðunnar kafli sem heitir Heysýna-
taka og heyefnagreiningar. Hann er gagn-
legur, en að gefnu tilefni skal áréttað mikil-
vægi þess að sýnið komist sem fyrst í frysti
og sé varðveitt frosið þangað til að vinnslu
þess á rannsóknastofu kemur. Þvælist hey-
sýnið dagstund eða lengur ferskt í ekilshúsi
dráttarvélar, bíl ráðunauts ellegar í flutningi
til rannsóknastofu geta efni sýnisins spillst
að því marki að ekkert sé að marka tölugild-
in sem í því mælast. Þá er betra og ódýrara
að hafa ekkert sýni tekið. Reglan ætti því að
vera sú að taka færri sýni en fleiri en vanda
framar öllu:
• töku sýnis
• skráningu upplýsinga um sýnið/heyið sem
það er úr
• geymslu og flutning sýnisins
...OG ÖGN UM KOSTNAÐINN
Óábyrgt væri að Ijúka grein um heyskap án
þess að víkja orði að framleiðslukostnaði
fóðursins. Það er hins vegar svo að þegar
fáir dagar eru til sláttar er það ekki margt
sem honum getur breytt sumarið sem í
hönd fer. Áburðurinn hefur að mestu gert
sitt gagn og húsin, vélarnar og ræktunin er
þarna svo að til fasta kostnaðarins hefur
verið efnt. Hann er oftast vel yfir helmingi
heildarkostnaðar. Hins vegar má ef til vill
hafa nokkur áhrif á vinnutímann og elds-
neytiskostnað dráttarvélanna, sem ólíkt
verður þyngri liður þetta árið en í fyrra og
kannski má nýta plastið betur með því að
binda fastar rúllur/ferbagga eða slá vitund
fyrr en áður (fá sterkara og „þéttara" hey-
fóður). Hins vegar má vel nota þessa daga í
sláttarbyrjun til þess að hugleiða hvort og
þá hvaða breytingar eru tfmabærar til fram-
tíðar með kostnaðaráhrif í huga. Er til dæm-
is ekki rétt að kanna hvort samnýting dýrari
og afkastameiri heyvinnuvéla, svo sem með
sameign þeirra eða verktöku, sé (ekki) raun-
hæfur kostur til lækkunar fóðurverðs
og/eða vinnusparnaðar á eigin búi? Margt
í reikningum og reynslu bænda bendir til
þess að svo muni vera, þótt vel þurfi að
kanna aðstæður á hverju búi.
FREYR 06 2006
15