Morgunblaðið - 28.02.2018, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. FEBRÚAR 2018
Hágæða
umhverfisvænar
hreinsivörur
fyrir bílinn þinn
Glansandi
flottur
Fást í betri byggingavöruverslunum, matvöruverslunum og bensínstöðvum.
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Um 1.100 einstaklingar bíða nú eft-
ir því að komast í liðskiptaaðgerð.
Biðin eftir því að komast að í að-
gerð hefur styst síðan 2016 þegar
farið var í þriggja ára átak til að
stytta bið sjúklinga í valdar að-
gerðir, en það fækkar lítið á biðlist-
anum – það kemur jafnóðum inn á
hann og fer út af honum. Biðlist-
aátakinu lýkur í árslok og ef ekki
verður áfram gefið í að því loknu
stefnir aftur í óefni, að sögn Mar-
grétar Guðjónsdóttur, verkefnis-
stjóra á skurðlækningasviði Land-
spítalans.
„Síðastliðin tvö ár hefur orðið
fjölgun á biðlistunum umfram það
sem var árin á undan. Það er jöfn
og þétt ásókn í þessar aðgerðir og
við reiknum með að það bætist allt-
af á listann eftir því sem fleiri eld-
ast og gera auknar kröfur um
hreyfingu,“ segir Margrét í samtali
við Morgunblaðið. Þegar átakið
hófst biðu 940 manns eftir liðskipt-
um á spítalanum og var biðin eftir
því að komast að í aðgerð tíu til tólf
mánuðir. Þann 1. febrúar síðastlið-
inn biðu 670 eftir liðskiptaaðgerð,
450 eftir hné og 220 eftir mjöðmum,
og er meðalbiðtíminn núna um sex
mánuðir.
„Ég er ekki viss um að sá biðtími
breytist mikið á þessu ári. Það
koma næstum því jafnmargir á
listann og fara út af honum í hverj-
um mánuði. Ef það verður ekki
áfram gefið í að átakinu loknu
stefnir þetta aftur í óefni,“ segir
Margrét.
Það þarf ekki mikið út af að bera
á spítalanum svo að liðskiptaað-
gerðum sé frestað. Auðveldast er
að fresta þeim því ekki er um lífs-
ógnandi ástand að ræða, að sögn
Margrétar.
„Það er búin að vera mikil brota-
hrina undanfarið og við höfum
þurft að fresta aðgerðum út af því.
Síðan eru sífellt þessi vandamál
eins og skortur á hjúkrunarfræð-
ingum svo ekki er hægt að full-
manna deildir og þá vantar úrræði
fyrir þá sem þurfa meðferð eftir
sjúkrahúslegur, eins og aldraða,“
segir hún.
Stefnt er á að gera um 1.000 lið-
skiptaaðgerðir á Landspítalanum á
þessu ári eins og síðustu tvö ár. Sex
til sjö læknar framkvæma liðskipta-
aðgerðir á spítalanum og er með-
allegutími um tveir dagar eftir hné-
aðgerð og fjórir dagar eftir aðgerð
á mjöðm.
Úr 200 upp í 400 aðgerðir
Á Sjúkrahúsinu á Akureyri (SAk)
er stefnt á að gera um 400 lið-
skiptaaðgerðir í ár. Sigurður E.
Sigurðsson, framkvæmdastjóri
lækninga á SAk, segir að þar hafi
verið staðið við þá aukningu sem
þeim var boðið að taka í biðlista-
átakinu og rúmlega það.
„Við jukum aðgerðafjöldann um
60% strax fyrsta árið og höfum ver-
ið að bæta í síðan. Áður en biðlista-
átakið hófst gerðum við um 200 lið-
skiptaaðgerðir á ári. Fyrsta ár
biðlistaátaksins fórum við upp í
347, í 363 í fyrra og stefnum á að
gera 380 til 400 aðgerðir í ár. Það
er nokkuð nálægt því sem þarf til
að mæta eftirspurn,“ segir Sigurð-
ur.
Tæplega 200 eru nú á biðlista eft-
ir liðskiptum á SAk og hefur sá
fjöldi haldist að mestu óbreyttur
síðan átakið hófst í ársbyrjun 2016,
en biðtíminn hefur batnað. Á milli
áranna 2016 og 2017 fór hlutfall
þeirra sem höfðu beðið lengur en í
90 daga úr 74% í 58%. Engin fram-
för var hvað þetta varðar milli ár-
anna 2017 og 2018 og er skýringuna
á því að sögn Sigurðar líklega að
finna í hinum „dulda biðlista“ þ.e.
biðinni eftir því að komast að á
göngudeild hjá bæklunarskurð-
lækni til að komast á hinn eiginlega
biðlista í aðgerð. Samhliða átaki í
fjölda gerviliðaaðgerða á SAk var
farið í átak á göngudeild bæklunar-
skurðlækna þar sem biðin hefur
styst eftir tíma þó fjöldi þeirra ein-
staklinga sem vilja komast að hald-
ist óbreyttur.
Spurður hvað var gert til að auka
afköstin segir Sigurður að vegna
viðbótafjármagns sem fylgdi þátt-
töku í átakinu hafi verið bætt við
mannskap. „Það var fyrst og fremst
á skurðstofu og legudeild en það
komu líka tveir nýir læknar. Sam-
hliða því fórum við í endurskipu-
lagningu á verkferlum á skurðstofu
og skoðuðum vel verkferla í sam-
bandi við sjúkrahúsleguna sem við
náðum að stytta með betri skipu-
lagningu og betri verkjameðferð.“
Legutími þeirra sem koma í lið-
skiptaaðgerðir er nú að meðaltali
tveir til þrír dagar á SAk. Þangað
kemur fólk fyrst og fremst af Norð-
urlandi og Austurlandi, en einnig af
höfuðborgarsvæðinu og víðar að.
240 bíða á Akranesi
Hjá Heilbrigðisstofnun Vestur-
lands (HVE) eru 240 á biðlista eftir
liðskiptaaðgerðum, mest eftir hnjá-
liðaskiptum. Gerðar voru 170 að-
gerðir þar í fyrra og er gert ráð
fyrir að þær verði um 150 í ár.
„Við vorum með fast 110 aðgerðir
á ári áður en átakið fór í gang. Það
er svolítið hlé á aðgerðum hjá okkur
núna vegna fjarvista og því gerum
við ráð fyrir að ná ekki sama fjölda í
ár og í fyrra,“ segir Jóhanna Fjóla
Jóhannesdóttir, forstjóri HVE.
Hægt saxast á biðlistann hjá HVE
vegna þess fjölda sem bætist jafnt
og þétt við, að sögn Jóhönnu.
Bætist á biðlistann jafnóðum
 Jöfn og þétt ásókn í liðskiptaaðgerðir  Aðgerðum fjölgað en saxast lítið á biðlista  1.100 bíða eftir
aðgerð núna  Stefnt á að gera um 400 aðgerðir í ár á SAk, 1.000 á Landspítalanum og 150 hjá HVE
Gerviliðaaðgerðir á Sjúkrahúsinu á Akureyri
Fjöldi aðgerða árin 2006 til 2017
400
300
200
100
0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Heimild: Sjúkrahúsið á Akureyri
2017: 363
Morgunblaðið/Ásdís
Skurðaðgerð Liðskiptaaðgerðir
eru gerðar á þremur sjúkrahúsum.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Þótt dregið hafi úr hagvexti þarf
ekki að endurmeta spár um fjölda
nýrra starfa í ár.
Þetta er mat Karls Sigurðssonar,
sérfræðings hjá Vinnumálastofnun.
Tilefnið er að greiningaraðilar
hafa lækkað hagvaxtarspár. Til
dæmis spáði Seðlabankinn því í maí
sl. að 6,3% hagvöxtur yrði 2017. Nú
spáir bankinn 3,4% hagvexti 2017.
Vinnumálastofnun spáði því í árs-
byrjun að 2.500-3.000 ný störf yrðu
til í ár. Fram kom í Morgunblaðinu
að ef það rættist hefðu orðið til allt
að 29.300 störf á sjö árum. Slík aukn-
ing væri að líkindum Íslandsmet.
Karl segir áætlað að fjölgun
landsmanna skapi að jafnaði um
1.500 störf á ári. Samkvæmt því spá-
ir stofnunin því að 1.000 til 1.500
störf verði til í ár umfram náttúru-
lega fjölgun. „Það er að hægja veru-
lega á fjölgun starfa. Þetta er á nið-
urleið.“
Fylgir hagvextinum
Hann bendir á að um 7.000 störf
hafi orðið til árið 2016 í rúmlega 7%
hagvexti. Til samanburðar hafi orðið
til um 3.500 störf í fyrra. Sem áður
segir áætlar Seðlabankinn að hag-
vöxtur hafi þá verið um 3,4%.
Karl segir að ef það verður 2,5-3%
hagvöxtur í ár sé eðlilegt að talan
lækki í 2.500 til 3.000 ný störf.
Hann segir aðspurður horfur á að
flest störf umfram náttúrulega fjölg-
un muni verða til í byggingariðnaði
og opinberri þjónustu. Þá að því
gefnu að sú þjónusta verði aukin.
Fleiri erlendir karlar en konur
muni flytja til landsins í ár vegna
nýrra starfa. Margir muni starfa í
byggingariðnaðinum. Þetta verði
annað árið í röð þar sem aðfluttir
karlar verða fleiri en konur. Sagan
bendi hins vegar til að konurnar, og
eftir atvikum börnin, muni flytja í
kjölfarið, þegar karlarnir hafa komið
sér fyrir og fest rætur á Íslandi.
Þá telur Karl aðspurður að hröð
fólksfjölgun á Íslandi síðustu misseri
muni ein og sér skapa ný störf. Má
rifja upp að í ársbyrjun 2013 bjuggu
tæplega 322 þúsund manns á Íslandi
en 348.500 síðustu áramót.
Ráðgjafarfyrirtækið Analytica
gefur út leiðandi hagvísi. Hann veitir
vísbendingu um þróun hagvaxtar.
Yngvi Harðarson, hagfræðingur
og framkvæmdastjóri Analytica,
segir að í júní í fyrrasumar hafi leið-
andi hagvísirinn bent til þess að
hægja myndi á hagkerfinu í ár.
Hægari vöxtur ferðaþjónustu væri
meginskýringin á þeirri kólnun.
Einkaneysla mun örva vöxtinn
Hins vegar bendi hagvísirinn nú
til þess að hagkerfið taki við sér á ný
á 1. fjórðungi í ár. Sjávarútvegur,
vöxtur einkaneyslu og aukin umsvif í
byggingariðnaði styðji við hagvöxt.
Analytica spáir um 3% hagvexti í ár.
Leiðandi hagvísir Analytica er
settur saman úr sex undirþáttum;
aflamagni, debetkortaveltu að raun-
gildi, ferðamannafjölda, heimsvísi-
tölu hlutabréfa, innflutningi að raun-
gildi og væntingavísitölu Gallup. Í
júní í fyrra lækkuðu þrír þessara
þátta frá fyrra ári. Þetta hefur nú
breyst og nú í janúar hækka fjórir af
sex undirþáttum frá fyrra ári og allir
frá í desember. Vöxtur virðist hins
vegar áfram hægari í ferðaþjónust-
unni en var fyrir ári.
Spáir áfram 2.500 til
3.000 nýjum störfum í ár
 Vinnumálastofnun stendur við spá þótt hagvöxtur minnki
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Uppgrip Vöxtur í byggingariðnaði er talinn kalla á meiri innflutning fólks.
Karl
Sigurðsson
Yngvi
Harðarson
Sögusetrið á Hvolsvelli hefur verið
að mestu lokað frá áramótum þar
sem ekki tókust samningar við
nýja rekstraraðila. Sveitarstjórinn
segir að verið sé að vinna í málinu
og vonast til að hægt verði að opna
aftur innan tíðar.
Í Sögusetrinu er Njálusýning
ásamt samkomusal í víkingaald-
arstíl. Einnig salur þar sem Njálu-
refillinn er saumaður og sýning
um sögu kaupfélaganna á Suður-
landi.
Sigurður Hróarsson og félag
hans Atgeir ehf. hafa rekið setrið
síðustu ár en ákváðu að framlengja
ekki samning við sveitarfélagið.
Rangárþing eystra auglýsti eftir
nýjum rekstraraðilum. Ísólfur
Gylfi Pálmason sveitarstjóri segir
að tveir aðilar hafi sýnt áhuga en
samningar ekki tekist þegar á
reyndi. Segir Ísólfur Gylfi að sveit-
arstjórn sé að velta fyrir sér fram-
haldinu. Þegar málið var kynnt á
bæjarráðsfundi á dögunum var
menningarnefnd hvött til þess að
aðstoða sveitarstjórn við að finna
jákvæðan flöt á áframhaldandi
rekstri setursins. Aldrei hafi staðið
til að loka því til langframa.
helgi@mbl.is
Ekki tekist að leigja út Sögusetrið
Njálusýning Sögusetrið hefur verið
að mestu lokað frá áramótum.