Gerðir kirkjuþings - 01.01.2017, Blaðsíða 21

21
Ávarp dómsmálaráðherra, Sigríðar Á. Andersen
Það er mér sönn ánægja að fá tækifæri til þess að taka þátt í Kirkjuþingi í ár með því
að ávarpa þingið við setningu þess. Þegar mér barst ósk um þátttöku mína hér leit ekki
endilega út fyrir að ég myndi eiga þess kost að koma hingað í krafti þess embættis sem ég hef
gegnt frá því í upphafi árs. Ástæðuna þekkið þið. Það er svo sannarlega ekki innhaldslaus
frasi að „vika sé langur tími í pólitík“. Það eru orðið dagarnir sem geta skipt sköpum. Í
tilfelli sumra stjórnmálamanna jafnvel næturnar. Við stjórnmálamenn höfum boðskap
guðspjallamannsins Matteusar í hávegum og látum hverjum degi nægja sína þjáningu.
Gallinn við þessa annars ágætu núvitund er að áætlanir til langs tíma eða fyrirheit
geta fuðrað upp á augabragði. Það er ekki til velfarnaðar fallið í jafnvel einfaldasta
fyrirtækjarestri. Í efnahagslífi þjóðar er það alveg afleitt. Öll erum við sífellt að taka
ákvarðanir í leik og starfi, ákvarðanir sem taka mið af ákvörðunum annarra, af löggjöf, af
samkomulagi sem við höfum gert við aðra o.s.frv. Í þessu sambandi verða menn að geta
séð lengra fram í tímann en eina viku og menn verða að geta treyst því að ákvarðanir sem
hafa verið teknar af þar til bærum aðilum standi, að lögum sé framfylgt og að samningar
haldi. Íslenska þjóðkirkjan er hér ekki undanskilin. Hún eins og aðrar stofnanir sem þjóna
þorra þjóðarinnar verður að geta séð lengra fram í tímann en sem nemur hinni pólitísku
viku.
Þegar ég tók við embætti dómsmálaráðherra og þar með málefnum kirkjunnar fékk
ég í fangið það verkefni greiða úr áralöngum ágreiningi ríkis og kirkju um fjárveitingar
ríkisins. Sem þingmaður í efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis kannaðist ég vissulega
við afstöðu kirkjunnar til lögbundinna sóknargjalda sem ekki hafa hækkað undanfarin ár.
Kirkjujarðasamkomulagið og málavexti í tengslum við vanefndir ríkisins á því þekkti ég
bara af afspurn. Það kom mér á óvart hversu víðtækt samkomulagið er og að mínu mati
óþarflega flókið. Mér varð það hins vegar strax ljóst að ágreining ríkis og kirkju þyrfti að
jafna hið fyrsta. Ég ætla í stuttu máli að gera grein fyrir þessum ágreiningi eins og hann
blasir við mér.
Samningaviðræður um fjárframlög til þjóðkirkjunnar.
Kirkjujarðasamkomulagið frá 1997 og viðbótarsamningur frá 1998 marka skyldu
ríkisins til að greiða til þjóðkirkjunnar fjárhæð sem samsvarar árslaunum ákveðins
starfsmannahóps þjóðkirkjunnar. Samningarnir eru undirritaðir af fjármálaráðherra
og dómsmálaráðherra og hefur skyldan til að efna þá auk þess verið lögfest með lögum
nr. 78/1997. Í kirkjujarðasamkomulaginu er auk þess mælt fyrir um skyldu ríkisins til
að greiða til Kristnisjóðs. Þau árlegu samningsbundnu framlög sem hér um ræðir eru
samtals að fjárhæð um 2.400 milljónir Fram til ársins 2010 efndi ríkið þetta samkomulag
að fullu en frá því ári hafa framlög ríkisins verið skorin niður með því að setja árlega
bráðarbirgðarákvæði við áðurnefnd lög. Þessi skerðing var í upphafi í góðu samkomulagi
við þjóðkirkjuna sem þannig tók þátt í þeim fjárhagslegu ráðstöfunum gripið var
til í kjölfar efnahagslegra þrenginga árið 2008. Í kjölfar þeirra var ekki bara framlagið
samkvæmt kirkjujarðasamningnum skert heldur voru sóknargjöld einnig skert, með