Skírnir - 01.04.2008, Blaðsíða 148

raun veru leg lækk un á laun um og öllu kaup gjaldi í land inu“.30 Enn
skömmu sí› ar, í kafl an um um fjár hag, er sagt frá krepp unni, án
fless a› minn ast á at vinnu leysi:31 „Í árs lok 1930 hófst n‡ kreppa
og stó› til 1933, og var› eft ir fla› a› gera skulda skil hjá fjöl mörg -
um at vinnu rek end um til lands og sjáv ar, og einnig hjá mörg um
bæj ar- og sveita fé lög um.“ Ef fletta flyk ir fjalla spar lega um hag
verka fólks er rétt a› taka fram a› Arn ór var eng inn íhalds ma› ur;
flvert á móti held ég a› hann hafi sta› i› nærri Al fl‡›u flokkn um á
kreppu ár un um, og hann vann í fljón ustu stjórn ar hinna vinn andi
stétta. En fla› skipt ir ekki mestu máli hér; fletta hef ur ör ugg lega
ver i› fla› sem hon um fannst best vi› eig andi a› segja um kreppu -
ár in fleg ar hann skrif a›i fla›, og ég er ekki a› fjalla um sko› an ir
höf unda hér held ur bo› skap texta.
Rúm um flrem ur ára tug um sí› ar skrif a›i Heim ir fior leifs son
Ís lands sögu sama tíma bils fyr ir sama vett vang. Í yf ir kafla um árin
milli strí›a voru und ir kafl arn ir „1. Stefn ur og flokk ar“, „2. Stjórn -
mál og efna hags mál“, „3. At vinnu líf“ og „4. fijó› líf og menn -
ing“.32 Í 2. kafla er um tíu lína klausa um at vinnu leys i›, gef i›
dæmi um hva› fla› var mik i› í Reykja vík, 500–700 manns á vet -
urna, og sagt frá sjón ar mi›i verka fólks: „For ystu menn verka l‡›s -
hreyf ing ar inn ar töldu, a› vinnu veit end ur og flokk ar fleirra vildu
láta al fl‡› una bera byr› ar krepp unn ar. Al fl‡› an yr›i a› sætta sig
vi› „lífs venju breyt ingu“, eins og haft var eft ir Jónasi Jóns syni.
Eink um héldu komm ún ist ar flessu fram.“ fiarna er líka ámóta
löng frá sögn af Gúttó slagn um í Reykja vík 1932, frem ur sög› frá
sjón ar mi›i árás armanna en hinna.33 fió má segja a› verka fólk sé
hér enn mjög í auka hlut verki.
fia› breytt ist me› kafla sem Bragi Gu› munds son skrif a›i í
náms bók ina Upp runa nú tím ans sem kom í fyrstu út gáfu ári›
1988. fiar er bók ar hlut an um „Um sköp un fljó› fé lags á fyrri hluta
20. ald ar“ skipt í fimm kafla: „24. Tækni bylt ing í sjáv ar út vegi“,
„25. Pen ing ar og lána stofn an ir“, „26. Upp haf verka l‡›s hreyf ing -
gunnar karlsson148 skírnir
30 Arn ór Sig ur jóns son 1942:250.
31 Arn ór Sig ur jóns son 1942:252.
32 Heim ir fior leifs son 1973:185–223.
33 Heim ir fior leifs son 1973:202, 205–06.