Skírnir - 01.04.2008, Blaðsíða 177

a› oft speglist í fleirri mynd ólík vi› horf og flekk ing ar mol ar úr
hinni ríku frá sagn ar hef› sem sög urn ar eru sprottn ar úr (sbr. Gísli
Sig ur›s son 2002:307–318). Sú hef› gat líka af sér a›r ar heim ild ir á
bor› vi› Ís lend inga bók, Land námu, kon unga sög ur og ‡ms an ætt -
fræ›i fró› leik sem hægt er a› bæta vi› mynd sagn anna. Ís lend inga -
bók og Land náma voru rit a› ar á 12. og 13. öld. Í fyrra verk inu er
ger› grein fyr ir helstu at ri› um í sögu lands ins me› til liti til stjórn -
skip un ar, stofn un ar Al fling is ári› 930 og kristni tök unn ar, og í
hinu sí› ara eru sög› deili á land náms mönn um allt í kring um land -
i›, ætt um fleirra og upp runa í bland vi› stutt ar frá sagn ir af fleim
og af kom end um fleirra. Bæ›i eru flessi rit oft tal in meira í ætt vi›
sagn fræ›i en Ís lend inga sög urn ar enda flótt flau hafi ekki haft a› -
gang a› nein um upp l‡s ing um um for tí› ina nema úr fleirri sömu
munn legu hef› og sög urn ar bygg› ust á. Kon unga sög urn ar fjalla
sí› an a› veru legu leyti um kon unga í Nor egi og Dan mörku en oft
me› stutt um frá sögn um af sam skipt um Ís lend inga vi› flá.
Nau› syn legt er, á›ur en tek in er af sta›a til fless hversu árei› -
an leg ar sög urn ar séu, a› draga upp sam eig in lega mynd fleirra af
veru leik an um til a› reyna a› nálg ast flá al mæltu flekk ingu og
minn ing ar sem hef› in geymdi. Sú mynd sem flannig birt ist er flá í
fyrsta lagi mynd hef› ar inn ar af for tí› inni. Hún get ur, eft ir at vik -
um, a› ein hverju leyti ver i› nærri lagi um flá sömu for tí› flótt
henni ver›i tæp ast treyst í ein stök um at ri› um enda er alltaf mik i›
svig rúm til sköp un ar fleg ar sög ur eru sag› ar (um mynd sagn anna
af Vín landi, sjá Gísli Sig ur›s son 2002:262–300; af Bret landseyj um,
sjá sama 2006). fia› merki lega er a› hin al menna yf ir s‡n fless ara
heim ilda um út rás vík inga frá Skand in av íu og um land nám í nor› -
an ver›u Atl ants hafi rím ar í öll um meg in at ri› um vi› flá mynd sem
forn leifa fræ› in gef ur. Og flá al mennu flekk ingu gátu sagna rit ar -
arn ir hvergi feng i› nema úr hef› inni (sbr. Gísli Sig ur›s son
2002:256–258). Hinu má held ur ekki gleyma a› sam tíma heim ild ir
og forn leif ar flarf jafn an, ekk ert sí› ur en sög urn ar, a› nálg ast me›
gát á›ur en mat er lagt á fla› hve mik i› sé hægt a› álykta út frá
fleim. Vi› notk un slíkra heim ilda er oft lang ur túlk un ar veg ur frá
hinni eig in legu heim ild til fleirr ar mynd ar af veru leika mann fólks -
ins sem dreg in er upp me› a› sto› fleirra. fia› eru flví mik il mis tök
*hin almælta saga af guðmundi ríka 177skírnir