Skírnir - 01.04.2008, Blaðsíða 191

ingu sinni, ofsa feng inn og til finn inga rík ur elsk hugi, höf› ingi í
harka legri valda bar áttu og hé góm leg ur frama gosi, vel ætt a› ur og
vensl a› ur, vold ug ur og rík ur en um lei› mjög hrædd ur um líf sitt
í hör› um heimi flar sem hann sjálf ur og a›r ir eru lík legri til a› láta
vopn in tala frem ur en lög in. Sag an öll af Gu› mundi er hvergi sög›
en ví›a er gert rá› fyr ir flekk ingu áheyr enda á ytri a› stæ› um.
Jafn an er frá hon um sagt me› blöndu af vir› ingu og há›i. Hann er
grí› ar lega valda mik ill en ekki mjög rétt s‡nn, sér stak lega ekki í
sínu heima hér a›i. Hann stjórn ast af fé græ›gi og of læti og fær
ótæpi legt ámæli af ergi sinni. Um lei› og flessi mynd geng ur í
gegn um sög ur af hon um má ekki gleyma flví a› hver rit u› saga er
sjálf stætt verk og set ur Gu› mund í sam hengi hvers kyns at bur›a
flar sem lög mál frá sagn ar inn ar og list ræn ir hæfi leik ar hvers sagna -
manns hafa gott svig rúm til a› njóta sín. En fla› svig rúm breyt ir
ekki flví a› vi› get um greint heild ar flró un og hugs un a› baki per -
són unn ar eins og hún birt ist í fless um ólíku heim ild um.
Ætla má a› áheyr end ur sagn anna hafi haft til finn ingu fyr ir
fleirri heild ar mynd af Gu› mundi sem hér hef ur ver i› dreg in upp.
Og flá heild ar mynd get ur reynst ör› ugt a› sk‡ra nema hún sæki
efni vi› sinn í sam eig in leg ar minn ing ar um raun veru leg an mann,
Gu› mund ríka Eyj ólfs son á Mö›ru völl um í Eyja fir›i, sem tók flar
upp ríki eft ir fö› ur sinn seint á 10. öld og var einn af áhrifa mestu
mönn um lands ins vel fram á 11. öld.
fiess ar ni› ur stö› ur hafa ví› tæk ar af lei› ing ar á fla› hvern ig vi›
get um tek i› á helstu um fjöll un ar efn um fræ› anna um Ís lend inga -
sög ur, svo sem sam bandi sagn anna inn byr› is, fag ur fræ›i legri
túlk un fleirra og hugs an legu heim il da gildi. Í fyrsta lagi stenst sú
hug mynd a› jafn a›i ekki a› lík indi sagna stafi af flví a› ein rit u›
saga hafi haft áhrif á a›ra (fló a› dæmi séu a› sjálf sög›u um fla›,
sbr. Gísli Sig ur›s son 2002:304–307). Vilji menn halda slíku fram
ver› ur a› benda á or›a lags lík indi sem ná til meira en stakra al -
gengra or›a og hug mynda á sveimi. Sönn un ar byr› in er me› ö›r -
um or› um miklu flyngri en menn hafa gef i› sér hing a› til fleg ar
tal a› er um áhrif einn ar rit a›r ar sögu á a›ra. Í ö›ru lagi blas ir vi›
a› hver saga er rit u› me› fla› í huga a› áheyr end ur henn ar flekki
til fless sem um er fjall a›. fiess vegna er hægt a› vísa óljóst í ‡mis
*hin almælta saga af guðmundi ríka 191skírnir