Skírnir - 01.09.2003, Blaðsíða 107

SKÍRNIR LÚKAS OG LEITIN AÐ SÖGULEGUM ARFI
333
taki sambærilegum tilraunum Matteusar langt fram og Lúkasar-
guðspjall eigi velgengni sína þeim að þakka.31
Eitt það stef sem snemma vekur athygli við lestur Lúkasarguð-
spjalls er Abrahamsstefið. Þegar í lofsöng Maríu eru undirstrikuð
tengslin á milli foreldra Jesú og niðja þeirra (1.55) annars vegar og
fyrirheitsins til Abrahams í Fyrstu Mósebók (17.6-7) hins vegar.
Þar heitir Guð Abraham mörgum niðjum og að þeir muni njóta
verndar Guðs eins og hann. María upplifir þá sömu blessun og
lýsir í lofgjörð sinni. Loks er gjörð þessa sáttmála ítrekuð litlu síð-
ar af vörum Sakaría, föður Jóhannesar skírara, þegar hann minnist
miskunnar Guðs fyrir tilstilli sáttmálans við Abraham og í fram-
haldi af því óhindraðrar guðsdýrkunar þjóðarinnar (Israels) (Lk
1.73).
í þriðja kafla guðspjallsins birtist nafn Abrahams í orðum
skírarans þegar hann notar ættföðurinn til að áminna sitt eigið
fólk um að ofmetnast ekki af uppruna sínum (3.8). Hér er þá blað-
inu snúið við, því að í beinu framhaldi er sagt að Guð megni að
geta Abraham börn af einum saman steinum eða þeim sem ekki
eru af gyðinglegu bergi brotin. Þegar frásögunni víkur litlu síðar
aftur að Jesú þá er nafn Abrahams augljóslega ómissandi í ættar-
tölu Jesú (3.34).
Næst bregður nafni Abrahams fyrir í sögunni af konu sem er
haldin „sjúkleiks anda“ (Lk 13.11). Hér helgar Jesús konu þessa á
hvíldardegi og beinir spjótum sínum að forsvarsmanni samkundu-
hússins. Jesús ávítar manninn fyrir að leyfa björgun húsdýra úr
sjálfheldu á hinum helga degi á meðan hann horfi upp á „dóttur
Abrahams“ (13.16) þjást af sjúkleik sínum. í líkingu um guðsrík-
ið í sama kafla vitnar Jesús til veru Abrahams og sona hans í ríki
Guðs (13.28). Rétt eins og Abraham er alls staðar í bakgrunni við
upphaf hins nýja tíma, fæðingar Jesú, birtist hann og nú við lok
tímanna eða í veruleik guðsríkisins, hvar sem það má vera.
I dæmisögunni um Lasarus og auðmanninn virðist Abraham
sitja eins og í hásæti í ríki Guðs, en í raun birtist hann sjálfur eins
og persónugerving guðsríkisins (Lk 16.22-25). I niðurlagi
31 Sama rit, 171.