Morgunblaðið - 13.12.2018, Qupperneq 80

80 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 2018
FOSSBERG
Dugguvogi 6 • 104 Reykjavík • www.fossberg.is • 5757600
SOUND LED S
Ljóskastari og Bluetooth hátalari
Vatnsheldur hátalari
með segulfestingu
Allt að 3 ára ábyrgð
á Scangrip ljósum
Verð 12.995 kr.
Lærum að þekkja
tilfinningar okkar
Drekinn innra með mér bbbmn
Texti: Laila M. Arnþórsdóttir
Myndir: Svafa Björg Einarsdóttir
Veröld, 2018. 23 bls
Mörg börn kannast eflaust við
söguna af drekanum sem býr innra
með okkur öllum, en samnefnd sýn-
ing sem sett var upp í Eldborgarsal
Hörpu naut mikilla vinsælda meðal
leikskólabarna og barna í fyrstu
bekkjum grunnskóla.
Drekinn er í bókinni tákngerv-
ingur tilfinn-
inga okkar sem
geta breyst
eins og hendi
sé veifað, en lít-
il stúlka, sem
hefur uppgötv-
að drekann,
leiðir lesand-
ann í gegnum allan tilfinningaskal-
ann með því að deila uppákomum í
sínu lífi. Hún verður hrædd, glöð,
sorgmædd, reið og allt þar á milli, en
drekinn breytir um lit og hegðun eft-
ir því hvaða tilfinningar hún upplifir.
Bókin er tilvalin fyrir foreldra og
börn að lesa saman, en lýsingar á
drekanum hjálpa börnum að þekkja
tilfinningar sínar og sagan kennir
þeim hvernig hægt er að bregðast
við mismunandi tilfinningum á mis-
munandi hátt. Fallegar myndirnar
hjálpa til við að auka skilning á til-
finningunum, en þær sýna bæði lita-
breytingar drekans og hvernig hann
hagar sér á mismunandi hátt.
Í bókinni koma einnig fram spurn-
ingar ætlaðar börnum, eins og
hvernig þeim líði þegar eitthvað
ákveðið kemur upp á og hvað sé best
að gera í þeim aðstæðum. Þau verða
þannig virkir þátttakendur í sögunni
og umræða skapast um tilfinningar
og aðferðir til að takast á við ólíkar
og erfiðar tilfinningar. Það er öllum
nauðsynlegt að læra að þekkja til-
finningar sínar og geta rætt um þær
og það er aldrei of snemmt að byrja.
Hættum að vera við eða hinir
En við erum vinir bbbbn
Texti og myndir: Hafsteinn
Hafsteinsson
Stílfærsla yfir í bundið mál:
Bragi Karlsson
Mál og menning, 2018. 29 bls.
En við erum vinir segir áfram frá
ævintýrum hundsins og kattarins
sem kynntir voru til sögunnar í bók-
inni Enginn sá hundinn sem kom út
fyrir tveimur árum. Þar var sagt frá
hundinum sem
strauk að
heiman því allir
fjölskyldu-
meðlimir voru
svo niður-
sokknir í
spjaldtölv-
urnar sínar að
enginn tók eftir
hundinum, þótt
hann bæði
syngi og ryk-
sugaði. Hann kynntist ketti sem
varð besti vinur hans og þeir ákváðu
að ferðast um heiminn.
En við erum vinir hefst þar sem
vinirnir eru úti í geimnum en ákveða
að snúa aftur til jarðarinnar þar sem
þeir lenda á ruslahaug og hitta fyrir
aðra ketti, hunda og mýs. Á rusla-
haugunum er ástandið þannig að
kettir eru á móti hundum og öfugt,
en hundurinn og kötturinn taka slíkt
ekki í mál. Þeir er bestu vinir og
ætla að halda því áfram. Þegar rott-
urnar blandast inn í deilurnar flækj-
ast málin enn frekar, en allt fer vel
að lokum og ákveða dýrin að hefja
saman uppbyggingu á haugunum.
Þá koma börnin í fjölskyldu hunds-
ins að leita hans, en þegar þau litu
loks upp úr tölvunum áttuðu þau sig
á því sem gerst hafði.
Líkt og fyrri bókin er En við erum
vinir í bundnu máli. Lýsingar á æv-
intýrum hundsins og kattarins eru
stórskemmtilegar og grípandi, en í
þeim er einnig fallegur boðskapur.
Bókin fjallar um trausta vináttu og
hverju er hægt að áorka ef allir taka
höndum saman í stað þess að deila.
Endir sögunnar býður upp á fram-
hald, en hundur, köttur og rotta ætla
sér að ferðast áfram um heiminn og
kenna öllum að vera ekki „við“ eða
„hinir“. Börnin ætla að slást í för
með dýrunum og það verður gaman
að sjá hvernig framhaldið þróast.
Myndirnar í bókinni eru skemmti-
legar og er þeirra hlutverk alveg
jafn mikilvægt og textans í sögunni.
Í þeim koma fram alls konar smá-
atriði sem gaman er að skoða, ræða
um við barnið og útskýra betur fyrir
því atburðarásina.
Drasl úti um allt
Stelpan sem týndi bróður sínum í
ruslinu bbbnn
Texti: Guðni Líndal Benediktsson
Myndir Ryoko Tamura
Töfraland – Bókabeitan, 2018. 38 bls.
Þrúði þykir mjög gaman að leika
og setja upp alls konar ævintýri, en
henni þykir hundleiðinlegt að taka
til. Svo leiðinlegt að aðrir fjölskylu-
meðlimir eru orðnir mjög þreyttir á
ástandinu, enda alltaf drasl úti um
allt. Sjálfri
finnst henni
þetta ekki vera
neitt vandamál,
þangað til dag
einn að fjöl-
skyldan hennar
hverfur í allt
ruslið, að því er
virðist.
Með ruslakortið í farteskinu legg-
ur hún upp í háskalegan leiðangur í
leit að fjölskyldunni sinni, en mikil-
vægast af öllu er þó að finna litla
bróður. Leiðin liggur í gegnum mat-
arborgina, þvottaskóginn, uppvasks-
jökul, snúrukastalann, ógeðis-
eyðimörkina og leikfangagöngin. Á
vegi Þrúðar verða ýmiskonar furðu-
verur, eins og leðjubirnir og bolla-
mörgæsir og að lokum þarf hún að
kljást við risavaxið ruslahveli.
Hér er á ferðinni frumleg og
óvenjuleg bók um hið venjulega og
vel þekkta vandamál að nenna ekki
að taka til eftir sig. Í bókinni hefur
þetta vandamál þó líklega heldur
dramatískari afleiðingar en gengur
og gerist á venjulegum heimilum.
Það er hins vegar ágætt að minna
yngstu lesendurna á mikilvægi þess
að ganga frá jafnóðum svo draslið
hlaðist ekki upp og verði óyfirstíg-
anlegt.
Bókin er sett upp á líflegan og
skemmtilegan hátt en litríkar mynd-
irnar leika stórt hlutverk í sögunni.
Það hvernig textinn er settur upp;
stækkaður, feitleitraður, sveigður og
beygður í takt við atburðarásina,
gerir líka mikið fyrir söguna og les-
andanum finnst hann vera þátttak-
andi í ævintýrinu. Stundum þarf að
snúa bókinni á hlið og næstum á
hvolf til að geta lesið textann al-
mennilega, alveg í takt við óreiðuna
sem Þrúði hefur tekist að skapa með
því að taka aldrei til. Sniðug bók fyr-
ir krakka sem nenna aldrei að taka
til – og líka alla hina.
Aftur til fortíðar
með Maxímús
Maxímús Músíkús fer á fjöll
bbbbm
Texti: Hallfríður Ólafsdóttir
Myndir: Þórarinn Már Baldursson
Mál og menning, 2018. 41 bls.
Flest börn þekkja eflaust orðið
músíkölsku músina Maxímús Mús-
íkús sem fylgt hefur Sinfóníu-
hljómsveit Íslands í áratug eða svo
og hefst við í Hörpu, en höfundarnir
starfa báðir með sveitinni. Bæk-
urnar um músina hafa heillað les-
endur um allan heim og Sinfóníu-
hljómsveit Íslands hefur flutt þær
allar í tali og tónum.
Bækurnar hafa að geyma heilmik-
inn fróðleik um hljóðfæri sinfóníunn-
ar og sígilda tónlist, en í þeirri nýj-
ustu kveður við aðeins nýjan tón þar
sem Maxímús heldur í smá leið-
angur upp á hálendið, fer í sumar-
bústað og fjallgöngur þar sem hann
fræðist um það hvernig fólk hafðist
við í torfbæjum.
Sagan hefst á því á tvær
ókunnugar og veraldarvanar mýs
hoppa upp úr tösku erlends hljóm-
sveitarstjóra í Hörpu. Maxímús
býður mýsnar, Viva og Moto, vel-
komnar til Íslands og grípur ein-
stakt tækifæri til að sýna þeim
landið þegar
hann heyrir
að hornleik-
arinn er á leið
í ferðalag
ásamt
barninu sínu,
Blæ, sem tek-
ur mýsnar
upp á sína
arma. Fé-
lagarnir fá að
fara í þyrluflug upp á jökul þar sem
þau lenda í jarðskjálfta og eldgosi
áður en þau koma við í bústað hjá
ömmu og afa Blæs. Þar er haldið í
fjallgöngu og amma og afi fræða
barn og mýs um það hvernig lífið
var í torfbæjunum. Í sögunni kem-
ur því fram heilmikill fróðleikur
þótt hann tengist lítið tónlist að
þessu sinni. Endirinn býður að
sjálfsögðu upp á framhald því Max-
ímús ákveður að víkka sjóndeild-
arhringinn aðeins og halda út í
heim með hinum veraldarvönu vin-
um sínum.
Hér er á ferðinni enn eitt fróð-
leiksævintýri Maxímúsar Mús-
íkúsar sem hittir algjörlega í mark.
Atburðarásin er lífleg og skemmti-
leg og textinn fræðandi án þess að
vera of þungur og fræðibókalegur.
Bókin er fallega myndskreytt, líkt
og fyrri bækur um Maxímús, og ís-
lenskt landslagið fær að njóta sín á
síðunum. Aðdáendur Maxímúsar
verða ekki sviknir af þessari bók.
Drekar og önnur
dýr og allt í rusli
Yfirlit yfir nýútkomnar íslenskar
barnabækur
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrun@mbl.is
Teikning/Hafsteinn Hafsteinsson
Skemmtilegar Myndirnar í bókinni eru skemmtilegar og er þeirra hlutverk al-
veg jafn mikilvægt og textans í sögunni, segir um myndskreytingar Hafsteins
Hafsteinssonar í barnabókinni En við erum vinir. Hér má sjá eina þeirra.
Danski kvikmyndaleikstjórinn Sus-
anne Bier segir kvikmyndaverin í
Hollywood hafa bætt sig þegar
kemur að betri og veigameiri hlut-
verkum fyrir konur, þeldökka og
fólk sem tilheyrir minnihlutahóp-
um. Enn eigi þó eftir að tækla eitt
helsta tabú kvikmyndaborgarinnar
en það er útlit leikaranna.
Bier segir erfitt að fá framleið-
endur til að ráða leikara sem mæta
ekki fegurðarkröfum Hollywood.
„Ef ég bendi á leikara eða leik-
konur sem líta óvenjulega út er
miklu erfiðara að fá þá samþykkta
en aðra,“ segir Bier. Enginn segi
hreint út að honum finnist tiltekinn
leikari eða leikkona ekki nógu fal-
legur eða falleg, svörin séu öllu
loðnari.
Bier spáir því að kvikmyndir
muni þróast með þeim hætti að
sýna flóknari mynd af mennskunni
en þær hafa gert og að kven-
leikstjórum muni fjölga. Hollywood
sé líka að átta sig á því að breytinga
sé þörf hvað kvenhlutverk varðar;
þau þurfi að vera áhugaverðari og
fjölbreyttari en þau hafa verið
hingað til í kvikmyndasögunni. Margverðlaunuð Susanne Bier.
Segir Hollywood verða að hætta að ein-
blína á fegurð leikara og leikkvenna