Morgunblaðið - 12.01.2019, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. JANÚAR 2019
15%
afsláttur
15%
afsláttur
ofnar ryksugur
20%
afsláttur
Gerið góð kaup!
15-50% afsláttur
af gæðavörum ORMSSON
janúar
dagar
lágmúla 8
SÍmI 530 2800
FYRIR HEIMILIN Í LANDINU
15%
afsláttur
Erla María Markúsdóttir
erla@mbl.is
„Allir þessi neikvæðu þættir sem við
viljum sjá dragast saman eru að
gera það og allir þessu jákvæðu
þættir sem við viljum að aukist eru
að gera það,“ segir Sonja Ýr Þor-
bergsdóttir, for-
maður BSRB, um
niðurstöður rann-
sóknar á til-
raunaverkefni
ríkisins á stytt-
ingu vinnuvik-
unnar. Þættirnir
sem Sonja vísar
til eru meðal ann-
ars álag og
streitueinkenni
sem hafa minnk-
að og starfsánægja og starfsandi
sem hafa aukist.
Sonja fjallar um niðurstöðurnar
undir yfirskriftinni: „Eftir hverju
erum við að bíða?“ á málþingi um
styttingu vinnuvikunnar sem fram
fer í Hörpu í dag.
Alda, félag um sjálfbærni og lýð-
ræði, stendur fyrir málþinginu og er
markmið þess að auka skilning á
þeim möguleikum sem stytting
vinnuvikunnar hefur í för með sér
fyrir íslenskt samfélag.
Fimm ríkisstofnanir
styttu vinnuvikuna
Sonja mun fjalla um niðurstöður-
nar úr tilraunaverkefni ríkisins sem
hófst 2015 þegar fjármálaráðherra
veitti verkefninu vilyrði á þingi
BSRB. Árið 2017 var vinnustundum
fækkað úr 40 í 36 á fjórum vinnu-
stöðum hjá ríkinu, það er Þjóðskrá,
Útlendingastofnun, Lögreglu-
stjóranum á Vestfjörðum og Ríkis-
skattstjóra.
Niðurstöður verkefnisins benda
til þess að einkenni álags hjá starfs-
fólki minnka og það finnur fyrir
betri líðan í vinnu og á heimilinu. Þá
hefur dregið úr kulnun á þeim
vinnustöðum sem tóku þátt í verk-
efninu.
Óbreytt afköst
Í niðurstöðunum kemur jafnframt
fram að stytting vinnuvikunnar hef-
ur ekki áhrif á afköst í starfi og er
það ein meginástæða þess að BSRB
fer fram á að vinnuvikan verði stytt
án launaskerðingar. „Áhrifin eru já-
kvæð án þess að hafa áhrif á afköst-
in,“ segir Sonja.
Ekki er eftir neinu að bíða að mati
Sonju og segir hún ljóst að stytting
vinnuvikunnar verði eitt af for-
gangsverkefnum í kjaraviðræðum
BSRB þegar samningar aðildar-
félaganna losna í lok mars. „Aðild-
arfélögin eru ekki búin að gera sínar
kröfugerðir en á þinginu okkar í
október var alveg ljóst að þetta er
eitt af stóru málunum okkar.“
Stór breyting krefst samstarfs
Þá segir hún að það komi til
greina að vinna að styttingunni í
samvinnu við félög á almennum
vinnumarkaði.
„Það er vilji fyrir því að ef við æt-
um að gera svona stóra breytingu á
vinnutímaskipulagi á Íslandi að við
tölum okkur saman, félögin á opin-
bera markaðnum og á almenna
vinnumarkaðnum, það er eitt af því
sem er til skoðunar.“
Nánar verður fjallað um niður-
stöður verkefnisins um styttingu
vinnuvikunnar hjá ríkisstofnunum á
mbl.is í dag.
Niðurstöður úr tilraunaverkefni með styttingu vinnuvikunnar
Meðaltöl svara í júní 2018 á fi mm punkta kvarða
Heimild: BSRB
Tilraunavinnustaðir Samanburðarhópar
Álag í starfi2,8 3,5
Andleg streita1,7 2,2
Líkamleg streita1,7 2,4
Kulnun í starfi1,6 2,3
Stytting vinnuvikunnar
eitt af stóru málunum
 Formaður BSRB segir að ekki sé eftir neinu að bíða
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Vinnumarkaður Allt virðist benda til þess að styttri vinnuvika skili sér í
betri heilsu launþega og aukinni starfsánægju. Afköstin breytast ekki.
Sonja Ýr
Þorbergsdóttir
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Tíminn vinnur með öllum hug-
myndum um styttingu vinnutímans.
Umræðan hefur breyst mikið síðan
þetta mál kom fyrst inn í umræðuna
af þunga fyrir tæpum áratug,“ segir
Guðmundur D.
Haraldsson,
stjórnarmaður í
Öldu – félagi um
sjálfbærni og lýð-
ræði. Félagið
stendur fyrir
málþinginu í
Hörpu í dag um
styttingu vinnu-
vikunnar.
Á þinginu mun
Guðmundur
kynna möguleika fyrirtækja til að
stytta vinnuvikuna. Hann vann út-
tekt á því efni nýlega fyrir Eflingu
stéttarfélag, sem ásamt ASÍ, BRSB
og BHM, er bakhjarl málþingsins
þar sem ýmsir koma með innlegg.
Stytting vinnuviku
er framkvæmanleg
Í tilraunaskyni hefur vinnutími
verið styttur úr 40 stundum á viku í
36 klukkustundum hjá nokkrum rík-
isstofnunum, eins og kemur fram
hér til hliðar. Hjá Reykjavíkurborg
var gerð sambærileg tilraun hjá
fjölda starfsstöðva og þykir reynslan
þar, rétt eins og hjá ríkinu, vera góð.
„Almennt sagt er orðinn meiri
skilningur en var á því að stytting
vinnuvikunnar sé framkvæmanleg.
Vinnubrögð og starfshættir eru ekki
óumbreytanlegir en slíkt er nú ein-
mitt lykilinn að þessu. Reynslan sýn-
ir líka að þar sem daglegur vinnu-
tími hefur verið styttur úr kannski
átta stundum á dag í sex til sjö hafa
framleiðni og afköst haldist óbreytt.
Ávinningurinn fyrir starfsfólkið – og
þar með vinnuveitendur – er til að
mynda betri líðan, færri veikinda-
dagar og meira svigrúm til að njóta
samveru með fjölskyldunni, sem
skiptir alla miklu máli. Þann kostnað
sem fyrirtækin bera vegna forfalla
og veikinda má lækka með styttingu
vinnuvikunnar,“ segir Guðmundur.
Þarf gerjunartíma
Samkvæmt evrópskum saman-
burði vinna Íslendingar talsvert
lengur en gerist í okkar helstu sam-
anburðarlöndum. Á Íslandi er vinnu-
tíminn í dag 45 stundir á viku, 41 í
Belgíu og Þýskalandi og 39 í Dan-
mörku og Noregi, svo lítið eitt sé
nefnt.
„Sjálfsagt er meiri áhugi á stytt-
ingu vinnuvikunnar meðal yngra
fólks en þess eldra – en ég vil trúa að
þegar almenningur hefur sett sig inn
í þetta mál breyti aldur litlu um við-
horfin. Ég held að í dag þegar samn-
ingar á vinnumarkaði eru lausir sé
einmitt rétti tíminn til að koma
svona umbótamáli í framkvæmd.
Allt svona þarf gerjunartíma og
mikilvægt er að festa þetta í kjara-
samningum,“ segir Guðmundur.
Í frumvarpi sem Píratar lögðu
fram á Alþingi fyrr í vetur sé gert
ráð fyrir styttingu vinnuvikunnar úr
40 stundum á viku í 35 og að vinnu-
dagurinn verði sjö stundir í stað átta
nú. Í umsögn Öldu var efni frum-
varpsins fagnað og þar bent á að af-
leiðing af tækni- og sjálfvirknivæð-
ingu ætti að vera skemmri
vinnuvika. Slíkt myndi auka lífsgæði
á Íslandi og væri ekki vanþörf á.
Afköstin óbreytt
 Alda með málþing í dag um styttri
vinnuviku  Umræðan er að breytast
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Steypa Íslendingar vinna margir hverjir langan vinnudag.
Guðmundur D.
Haraldsson