Morgunblaðið - 12.01.2019, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. JANÚAR 2019
Eins og mörg undanfarin árhefst skákvertíð meðtveim vel skipuðum mót-um, Skákþingi Reykja-
víkur annars vegar og MótX-mótinu
sem fram fer í Stúkunni á Kópavogs-
velli hinsvegar. Eins og oft áður eru
nokkrir sem tefla í báðum mótunum
en það er ánægjulegt hversu góð
þátttakan er. Á Skákþingi Reykja-
víkur, þar sem teflt er tvisvar í viku,
eru þátttakendur 63 talsins en á
MótX-mótinu, þar sem teflt er einu
sinni í viku, eru keppendur 51 og
tefla í tveim flokkum. Stigaþakið er
býsna hátt í A-flokki, eða 2.200 Elo-
stig, en B-flokkurinn er einnig vel
skipaður.
Meðal keppenda eru stórmeist-
ararnir Jóhann Hjartarson, Jón L.
Árnason, Hjörvar Steinn Grétars-
son, Þröstur Þórhallsson og Bragi
Þorfinnsson. Í 1. umferð sl. þriðju-
dagskvöld vakti skák Hjörvars
Steins og Vignis Vatnars langmesta
athygli en baráttan minnti á skylm-
ingar þar sem Vignir var hvað eftir
annað nálægt því að koma lagi á
andstæðing sinn. En Hjörvar fann
nokkra snjalla hróksleiki sér til
varnar og hafði sigur:
Hjörvar Steinn Grétarsson –
Vignir Vatnar Stefánsson
Hollensk vörn
1. d4 f5
Vinsæl byrjun hjá ungu skák-
mönnunum í dag.
2. Bg5 h6 3. Bh4 g5 4. e3 Rf6 5.
Bg3 d6 6. Rc3 Be6 7. Bd3 Dc8 8. h4
g4 9. Rge2 Bg7 10. Rf4 Bf7 11. h5
Rc6 12. De2 O-O 13. Bc4 e6 14. f3
He8 15. Bh4
Ónákvæmni að mati „vélanna“ og
Vignir hittir á besta svarið.
15. ... Ra5! 16. Bd3 e5 17. dxe5
dxe5 18. Rg6 Rxh5?!
Mun betra var 18. ... e5. Nú hrifs-
ar Hjörvar til sín frumkvæðið.
19. fxg4 fxg4 20. Be4! He6 21.
Rd5 Rc6 22. Dd3 Bxg6 23. Bxg6
Rf4!
Eini leikurinn til að halda taflinu
gangandi.
24. exf4 exf4+ 25. Kd2?
Afleitur reitur. Best var 25. Be4
De8 26. O-O-O Hxe4 27. c3! með
yfirburðastöðu.
25. ... Re5!
Svartur snýr taflinu við!
26. Db3 Rxg6 27. Hae1 Kh8 28.
Bf6 Hxf6 29. Rxf6 Dd8+ 30. Rd5 c6
31. He6
Og hér getur svartur unnið með
31. ... Rh4!
31. ... Kh7? 32. Hh5!
Snarplega teflt, 32. ... cxd5 er nú
svarað með 33. Dd3! og riddarinn á
g6 fellur.
32. ... Rf8 33. He7 Rg6 34. Dd3
Dd6
35. Hd7!
Þessi hróksleikur gerir útslagið.
35. ... Dxd7 36. Rf6+ Bxf6 37.
Dxd7+ Bg7 38. Hf5 Kh8 39. Kc1
Re5 40. Dxb7 He8 41. Hxf4 Kh7 42.
Dxa7 Kg6 43. a4 h5 44. Kb1 h4 45.
Df2 Hh8 46. De2 Hh5 47. De4+ Kh6
48. Hf5
- og svartur gafst upp.
Dagur sigraði í Montreal
Dagur Ragnarsson varð efstur
ásamt Kanadamanninum Chiku-
Ratte á alþjóðlegu móti sem lauk í
Montreal í Kanada um síðustu helgi.
Dagur hlaut 6½ vinning af níu mögu-
legum og náði öðrum áfanga sínum
að alþjóðlegum meistaratitli. Hann
komst einn í efsta sæti eftir fjórar
umferðir, hægði ferðina með nokkr-
um jafnteflum en vann lokaskákina.
Dagur er nú með 2.362 Elo-stig en
til þess að hljóta útnefningu þarf
lágmark 2.400 elo-stig. Dagur er
meðal keppenda í MótX-mótinu í
Stúkunni.
Hastings-mótinu lauk um svipað
leyti, en fyrir síðustu umferð voru
Guðmundur Kjartansson og Vignir
Vatnar Stefánsson aðeins hálfum
vinningi frá efsta manni. Vignir
þurfti að vinna síðustu skák sína
með svörtu til að ná áfanga að al-
þjóðlegum meistaratitli en var frek-
ar óheppinn með pörun, tapaði og
hlaut 6 vinninga af 10 mögulegum.
Hækkaði samt um 15 Elo-stig fyrir
frammistöðuna. Guðmundur varð í
7.-10. sæti með 6½ vinning en efstu
skákmenn fengu 7 vinninga.
Nokkrir snjallir
hróksleikir
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Fallegt 188,5 m2 einbýlishús á einni hæð með rúmgóðum bílskúr á stórri eignarlóð. Eignin er skráð 188,5 m2, þar af
íbúðarrými 136 m2 og bílskúr 52,5 m2. Eignin skiptist í forstofu, baðherbergi, þvottahús, 2-3 svefnherbergi,
sjónvarpshol, eldhús, stofu og borðstofu. Eignin stendur á 1.000 m2 eignarlóð með þremur
timburveröndum, leikskúr/geymsluskúr, heitum potti og stóru hellulögðu
bílaplani með hitalögn. V. 79,9 m.
Einar Páll Kjærnested, löggiltur fasteignasali
Þverholti 2 // Mosfellsbæ // Sími 586 8080
fastmos.is // fastmos@fastmos.is
Svanþór Einarsson
Löggiltur fasteignasali
S. 698 8555
Sigurður Gunnarsson
Löggiltur fasteignasali
S. 899 1987
Lækjartún 5 - 270 Mosfellsbær
Opið hús þriðjudaginn 15. janúar frá kl. 17:00 til 17:30
Opið
hús
Sigríður Andersen
dómsmálaráðherra
gerði heiðarlega til-
raun til að koma
talnaviti fyrir kvenna-
hóp þann sem undir
forystu verkefnastýr-
unnar Maríönnu
Clöru Lúthersdóttur
stóð fyrir mótmælum
kvenna á Arnarhóli að
áliðnu síðasta ári.
Grundvöllur mótmæl-
anna var goðsögnin um almenna
launakúgun kvenna. Eins og vænta
mátti voru móttökur kvennaskar-
ans óblíðar og báru greinilegan
keim af kunnuglegri rökfimi á
þeim vettvangi. Víst hallaði á kon-
ur í launum, þrátt fyrir að enginn
gildur, vísindalegur fótur væri fyr-
ir svo almennri staðhæfingu.
Þorsteinn Víglundsson, aðstoð-
arleiðtogi Viðreisnar og fyrrver-
andi jafnréttisráðherra, sá einnig
ástæðu til að snupra Sigríði vegna
vanþekkingar á „glerþakinu“.
Síðustu tvo áratugina hefur efnið
verið þaulrannsakað vestan hafs og
austan. Niðurstöðurnar eru býsna
samhljóma. Það er ekkert glerþak.
Kristin Skogen Lund forstjóri:
„Það er trúa mín að skortur á kon-
um í atvinnulífinu snúist um kon-
una sem slíka. Margar þeirra hafa
ekki áhuga á að standa sig.“
(Kristín var tvö ár í röð kosin
valdamesta (mektigste) kona Nor-
egs af viðskiptatímaritinu, Kapi-
tal.) Tom Colbjörnsen, prófessor
við viðskiptaháskólann í Björgvin
(Bedriftsökonomisk Institutt), hef-
ur rannsakað efnið til þrautar.
Hann segir: „Konur burðast með
[innri] tálmanir sem gera það að
verkum að þær vanmeta iðulega
eigin hæfni og efast um getu til að
taka að sér yfirmannsstöðu á tind-
inum.“ Anne Grethe Solberg, fé-
lagsfræðingur að mennt, starfandi
ráðgjafi í eigin fyrirtæki og „ráð-
gjafi ársins“ í Noregi, hefur einnig
rannsakað fyrirbærið: „Glerþaks-
kenningin er komin til ára
sinna … Kenningin hefur öðlast
goðasagnakennt inntak um dulin
og torgreinanleg áhrif kynferðis.
Við verðum að skipta um sjóngler
við rannsóknir á
stjórnum og kynferði.
Ég greini allavega
ekkert glerþak í minni
rannsókn,“ skrifar
hún.
Lögfræðingurinn
Markus Plesner Dalin
hefur brotið rann-
sóknir um efnið til
mergjar. Niðurstaða
hans er þessi: „Konur
eru jafn hraðskreiðar
[körlum] á frama-
brautinni velji þær
rétta menntun. Þær
virðast jafnvel stíga hraðar í met-
orðum en karlar með sömu mennt-
un. … Ef við reiðum okkur á rann-
sóknir, en ekki eingöngu á álit og
frásagnir, er engin ástæða til að
ætla að glerþök séu raunveruleg í
Noregi eða öðrum vestrænum ríkj-
um.“
Terina Allen, ráðgjafi, leiðtoga-
þjálfi og alþjóðlegur fræðari, gerði
í Forbes-tímaritnu (ágúst 2018)
grein fyrir fyrrgreindum innri
tálmunum kvenna: 1) Konur gera
ekki kröfur; 2) konur vanmeta getu
sína og forðast tæknina; 3) konur
treysta sér ekki til forystu og kin-
oka sér við ágreiningi á vinnu-
staðnum; 4) konur telja sig þurfa
meiri sveigjanleika en gerist og
gengur og vinna minna en karlar;
5) konur skilja ekki nauðsyn þess
að setja ákveðna hluti í fyrirrúm,
forgangsraða, vilja gína yfir öllu;
6) konur veigra sér við áhættu og
eru hræddari við mistök.
Í júníútgáfu sama blaðs gerir
Homira Kabir, kvenleiðtogaþjálfi
og ráðgjafi, niðurstöður rannsókna
að umtalsefni. Þar kemur m.a. í
ljós að konur séu áhættufælnar og
hræddar við óheppilegar afleið-
ingar, taki þær áhættu. Grein-
arhöfundur segir svo viturlega:
„Það er ógjörningur að hreinsa
raunheiminn af áhættu og óöryggi,
sérstaklega á flóknum vinnustöð-
um sem eru sífelldum breytingum
háðir. Það er einnig ógerlegt að
inna gagnlegt starf af hendi án
þess að sleppa bjarghringnum, láta
slag standa og arka inn á óþekktar
slóðir, enda þótt það bjóði heim
hættu á mistökum og gagn-
rýni. … [Þar bíða] áskoranir í sam-
skiptum, sem eiga rót í ómeðvit-
uðum og dómgreindarbrenglandi
væntingum og siðboðum. Slíkar
dómgreindarbrenglanir rista djúp í
sál bæði karla og kvenna. Þær
liggja oft og einatt í þagnargildi í
mörgum stofnunum.“ Þjálfun telur
Homira gagnlega, en þó: „Vel-
flestar þjálfunarskrár beita hug-
þjálfun (cogitive approaches) á
grundvelli skynsemi og raka. …Þó
að þessi nálgun gagnist sumum,
dugar hún ekki til að ná kjarna
þess, sem í sannleika heldur aftur
af flestum kvenna.“ … „Þær hræð-
ast vanþóknun þá sem vond
ákvörðun kynni að hafa í för með
sér.“ … „Þá erum við fyrst færar
um að glíma af skynsemi við mis-
tök og gagnrýni, þegar okkur lán-
ast að kasta fyrir róða tilfinn-
ingaseminni. [Þá getum við] lært
og látið okkur vaxa fiskur um
hrygg.“
Konrektor við háskólann í Osló,
Ruth Valtvedt Fjeld, slær þó vissa
varnagla við ofangreindun nið-
urstöðum og veitir kvenleg ráð:
„Að mínum dómi er heldur djúpt í
árinni tekið þegar bent er á að
konur skorti vilja til að sinna yf-
irmannsstöðum. Það eru ljón í vegi
margra kvennanna. Það er kostur
að konur séu elskulegar og prúðar
vilji þær vinna sig hratt upp met-
orðastigann – og kunni daður.“ (Á
Íslandi eru karlar rændir æru og
starfi fyrir slík orð – minnir mig.)
Þegar allt þetta er sagt hljóta
það að vera ánægjuleg tíðindi að
verulegur meirihluti íslenskra
kvenna þverneitar því að karlar
hindri þær á frambrautinni. Þetta
var niðurstaða könnunar á vegum
forsætisráðuneytisins fyrir hálfum
öðrum áratug eða svo. Áfram
stelpur!
Goðsögnin um glerþakið
Eftir Arnar
Sverrisson »Hugtakið um glerþak
hefur stundum verið
notað til að skýra erfið-
leika kvenna á frama-
braut í atvinnulífinu. En
er það goðsögn?
Arnar
Sverrisson
Höfundur er ellilífeyrisþegi.
arnarsverrisson@gmail.com
Veistu um góðan
rafvirkja?
FINNA.is