Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.2019, Page 10

FRÉTTIR10 21. ágúst 2019
L
ögreglumenn í dreifbýli
þurfa oft á tíðum að takast á
við miklar áskoranir, enda al-
gengt að þeir séu einir á vakt
og hafi umsjón með stóru svæði.
Sumir kalla aðstæðurnar mann-
skemmandi. Oft er langt í næstu
lögregluaðstoð eða aðra við-
bragðsaðila þar sem um getur ver-
ið að ræða aðstoð frá nærliggjandi
bæjarfélagi.
Lögreglumenn sem starfa í litl-
um bæjarfélögum þurfa oft að
hafa afskipti af fólki sem þeir síð-
an hitta í sundlauginni eða mat-
vörubúðinni. Þeir verða oft þekkt-
ir í samfélaginu og finnst þeir vera
undir smásjá almennings, sem
getur valdið félagslegri einangrun.
Þess eru dæmi að lögreglumenn
forðist að fara út á skemmtanalífið
vegna áreitis.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í niðurstöðum lokaverkefn-
is Rebekku Rúnar Sævarsdóttur
og Sifjar Þórisdóttur til BA-gráðu
í lögreglu og löggæslufræði. Í
tengslum við rannsóknina ræddu
þær við sex lögreglumenn á fer-
tugs-, fimmtugs- og sextugsaldri
sem allir eiga það sameiginlegt
að hafa reynslu af löggæslustörf-
um í dreifbýli. Lögreglumennirnir
voru sammála um að það væri oft
á tíðum meira krefjandi að starfa
í dreifbýli en þéttbýli og ástæður
þess væru fjölþættar.
Allir í hópnum hafa mikla
reynslu af því að vera einir á vakt
og voru sammála um að ákveðin
áhætta fylgi því þegar lögreglu-
maður þarf að sinna krefjandi og
jafnvel hættulegum verkefnum
einn og óstuddur. Þeir voru einnig
allir sammála um að þeir þyrftu
mikið að treysta á sjálfa sig og eig-
in reynslu. Oft er langt í næsta
bæjarfélag sem þýðir að ef lög-
reglumenn þurfa aðstoð gætu þeir
þurft að bíða í allt að 30 mínútur
og jafnvel allt upp í eina til tvær
klukkustundir. Það gæti jafnvel
komið upp sú staða að lögreglu-
maður þyrfti að keyra 200 til 350
kílómetra til að sinna útkalli. Einn
úr hópnum orðar það þannig: „Þú
hefur engan til þess að hringja í
nema sjálfan þig.“
Einn úr hópnum nefndi sem
dæmi að ef hann væri með hand-
tekinn einstakling þyrfti hann, í
nánast öllum tilfellum, að fá frek-
ari aðstoð frá öðrum lögreglu-
mönnum úr nærliggjandi bæj-
arfélögum til að sækja þann
handtekna. Ástæðan væri sú að
hann væri einn á vakt og vildi ekki
fara úr bænum þar sem hann væri
eini lögreglumaðurinn í bæjarfé-
laginu.
Annar lögreglumaður nefndi
sem dæmi að eitt skipti hefði hann
þurft að keyra í 40 mínútur í útkall
þar sem tilkynnt var um alvarleg
slagsmál og hann einn á vakt.
Var hótað limlestingu
„Ég veit hvar þú átt heima“ er setn-
ing sem margir lögreglumenn
kannast við en lögreglumenn
þurfa oft að sæta hótunum í starfi
sínu og geta lent í því að öryggi
þeirra, og jafnvel fjölskyldu þeirra,
sé ógnað.
Þannig nefndu fjórir úr hópn-
um að þeir hefðu lent í því að
vera hótað illilega og að fjölskyldu
þeirra hefði verið hótað. Einn
sagðist hafa lent í því að honum
og fjölskyldu hans var hótað lim-
lestingum en sá einstaklingur fékk
dóm fyrir hótanir gegn fjölskyldu
hans. Annar úr hópnum sagðist
tvisvar sinnum hafa lent í því að
báðir bílarnir hans hefðu verið
rispaðir.
Þá sögðust þrír af lögreglu-
mönnunum einnig hafa orðið
virkilega hræddir um eigið ör-
yggi í starfi. Þeir greindu frá því að
hafa lent í verkefnum þar sem þeir
óttuðust um sitt eigið öryggi og
voru ekki vissir um hvernig málið
myndi leysast.
Einn úr hópnum orðaði það
þannig: „Þú veist aldrei hvar þú
hefur einstaklinginn sem þú ert að
díla við.“
„Hvað er ég komin í?“
Fjórir af lögreglumönnunum
sögðu að þegar þeir byrjuðu að
starfa í dreifbýli hefði þeim verið
hent í djúpu laugina.
Einn nefndi sem dæmi að á
fyrstu vöktunum hans sem lög-
reglumaður hefði hann til dæmis
þurft í útkall vegna banaslyss.
Lögreglumennirnir nefndu
einnig að á þeim tíma sem þeir
byrjuðu í lögreglunni hafi verið
mikið um dansleiki og fólk gerði
þá fátt annað en slást. Þegar þeir
komu heim eftir fyrstu helgarvakt-
irnar hefðu þeir hugsað með sér
„hvað er ég komin í?“ Síðan voru
sunnudagsvaktirnar notaðar til að
sauma „spælana“ aftur á lögreglu-
búninginn þar sem þeir voru all-
ir sundurtættir og rifnir eftir helg-
arvaktirnar.
Margir úr hópnum voru sam-
mála um að það væri mjög
krefjandi að starfa einir og að
manneklan innan lögreglunn-
ar bitnaði hvað mest á löggæslu
í dreifbýli, þótt vissulega væri
mannekla alls staðar í lögreglunni
á Íslandi. Einn viðmælandinn
sagði að fíkniefnamisferli hefði
fjölgað mikið í sínu bæjarfélagi og
sagði þá: „hvað á einn gamall karl
að gera í svona málum?“
Þá kemur einnig fram að lög-
reglumenn í dreifbýli þurfi
nauðsynlega að búa yfir þeirri
hæfni að geta talað við fólk, hugg-
að það og fengið það til að gera það
sem þeir vilja, til að mynda vegna
þess að þeir nota ákveðna sálfræði
og eyða umtalsvert meiri tíma í
að tala við fólk, enda séu þeir oft-
ar en ekki einir á vakt og langt í
næstu bjargir. Þá er mikilvægt að
þeir þekki fólkið í samfélaginu vel
og rækti gott samband við það. Oft
þurfa þeir að hafa afskipti af fólki
sem þeir annaðhvort þekkja eða
eða hitta úti í búð eftir vakt eða í
pottinum í sundlauginni. Ekki síst
vegna þessa, lögðu þeir sig alla
fram við að vera kurteisir og sann-
gjarnir í samskiptum, til að fólk
færi almennt sátt út frá þeim.
Nýta umhverfið og fólkið
Fram kemur að lögreglumenn í
dreifbýli læri með árunum að nýta
sér umhverfið og fólk þegar þeir
geta. Sem dæmi má nefna þegar
umferðarslys verður og lögreglu-
mennirnir sem rætt var við sögðu
að við slíkar aðstæður myndu þeir
ekki hika við að úthluta gulum
vestum, merktum lögreglunni, til
almennra borgara og fá þá til að
stjórna umferð.
Einn úr hópnum segir að þar
sem hann vinni nánast alltaf einn
þá sé hann búinn að útbúa tösku
sem henti honum vel í slysum. Í
þessari tösku væri allt sem hann
þyrfti til að sinna fyrstu hjálp og
stjórna á vettvangi. Í henni voru
til dæmis gul vesti, sjúkrakassi,
blá blikkandi ljós, sem hann pant-
aði sjálfur, til að geta kastað á víð
og dreif um vettvanginn til viðvör-
unar og margt fleira. Hann sagði
þetta bara vera ákveðin bjargráð
sem hann hefði lært í gegnum árin
að hjálpuðu honum: „því þegar
maður er einn getur maður ekki
gert allt í einu, og þú þarft þar af
leiðandi svolítið að fara þínar eig-
in leiðir.“
Þörf á frekari rannsóknum
Þær stöllur segjast vona að frek-
ari rannsóknir verði gerðar á dreif-
býlislöggæslu, enda muni slíkt
auka skilning fólks á störfum lög-
reglu í dreifbýli og ítreka mikilvægi
þeirra. Segja þær að í ljósi þess
hversu krefjandi starfið er, þá hefði
það verið mjög áhugavert og aðdá-
unarvert að sjá hversu vel viðmæl-
endur tókust á við hin ýmsu verk-
efni, oft og tíðum einir.
Í niðurstöðum rannsóknar-
innar kemur fram margt sem má
betur fara þegar kemur að dreif-
býlislöggæslu, en ekkert bendi þó
til þess að verið sé að „finna upp
hjólið“.
„Til að mynda er það nokkuð
ljóst að fjölgun lögreglumanna
í dreifbýli væri til hins betra, líkt
og annars staðar. Einnig þyrfti
að leggja meira fé almennt í lög-
regluna og þá sérstaklega til þess
að draga úr þeirri manneklu sem
er til staðar, sem myndi í kjölfar-
ið leiða af sér meiri og betri frum-
kvæðisvinnu. Þá er það öllum til
bóta að átta sig betur á því starfi
sem lögreglan gegnir, hvort sem
það er á höfuðborgarsvæðinu eða
í dreifbýli.
Einnig myndi það hjálpa verð-
andi dreifbýlislögreglumönnum ef
lögð yrði meiri áhersla á dreifbýl-
islöggæslu í námi lögreglumanna.
En þar sem upplýsingar um dreif-
býlislöggæslu eru af skornum
skammti er mikilvægt að efla þá
þekkingu svo hægt sé að vinna að
úrbótum á þeim hindrunum sem
afmarkast við dreifbýlislöggæslu.
Mörg hver verkefni einskorðast
við dreifbýlislöggæslu og eru því
óþekkt í þéttbýlislöggæslu.“ n
Reykjavik Raincoats
LAUGAVEGUR 62, 101 RVK
www.reykjavikraincoats.com
Sími: 5711177 - info@reykjavikraincoats.com
Ú T S A L A
Ú T S A L A
Ú T S A L A
10 - 40 %
AFSLÁTTUR
Í VERSLUN OKKAR
„ÞÚ HEFUR ENGAN TIL ÞESS AÐ
HRINGJA Í NEMA SJÁLFAN ÞIG“
n Lögreglumenn á landsbyggðinni upplifa álag og einangrun„Hvað á einn
gamall karl
að gera í svona
málum?
Auður Ösp Guðmundsdóttir
audur@dv.is