Skessuhorn - 20.12.2005, Side 22

22
ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 2005
Mtsaunuh::
Er meira fytir silfrið sem stendur
-Rætt við Finn Þórðarson gullsmið á Akranesi
Finnur Þórðarson fer ekki um
með látum. Enda eru gullsmiðir
ekki þekktir fyrir hávaða eða
læti. Finnur nam gullsmíði hjá
Dýrfinnu Torfadóttur og lauk
náminu á Akranesi. Hann er
raunar fyrsti gullsmíðaneminn
sem lýkur námi á Akranesi. I það
minnsta í seinni tíð. Eðh málsins
samkvæmt hefur hann verið í
skugga meistara síns en kannski
fer að verða þar breyting á. Hver
veit? I það minnsta er fátt því til
fyrirstöðu að hann láti verkin
tala og hasli sér frekari völl í
iðngrein sinni. Orðið iðngrein
lýsir þessu starfi ekki nema að
hluta því auðvitað er gullsmíðin
listgrein í ffemstu röð.
Við settumst niður um miðja
aðventuna á safnasvæðinu á
Akranesi þar sem þau Dýrfinna
hafa aðsetur. Þar er verkstæði
þeirra vinsæll viðkomustaður
ferðafólks sem Safhasvæðið sæk-
ir heim. Til þess var Iíka ætlast í
upphafi.
Að Finni standa sterkir stofnar
iðnaðarmanna. Trésmiðir og
skipasmiðir. Því má kannski segja
að gullsmíðin sé ekki í takt við
störf forfeðranna eða hvað?
Hvernig skyldi hafa staðið á því að
hann lagði þessa grein fyrir sig?
“Eftir að ég lauk stúdentsprófi
1992 á Isafirði var ég í bölvuðum
vandræðum með að ákveða fram-
haldið. Eg vann í nokkur ár við
verslunarstörf. Eftir nokkur ár í
verslun fór að sækja á mig löngun
til þess að skapa eitthvað. Smám
saman kviknaði sú hugmynd að
fara í iðnnám og einn góðan veð-
urdag kom ég við í Gullauga hjá
Dídí. Þá stundina var ég alveg eins
að velta fyrir mér námi erlendis.
Hún tók mér hins vegar mjög vel
og sagðist alveg eins geta tekið mig
á samning. Það var þó háð því að
Orn bróðir hennar kæmi aftur
heim en hann var þá við nám í
sjóntækjafræðum. Það varð úr og
ég hóf námið haustið 2000. Eg hef
fylgt henni síðan. Dýrfinna hefur
verið mjög dugleg að taka nema og
á undan mér voru í það minnsta
fimm nemar hjá henni. Enginn
þeirra hafði þó ílengst á Isafirði.
Þó að í minni ætt séu skipasmiðir
og trésmiðir áberandi er gaman að
segja ffá því að bróðir afa, Guðjón
Bernharðsson, var gullsmiður.
Hann starfaði í Reykjavík um ára-
tuga skeið þannig að þessi iðngrein
er ekki óþekkt í minni ætt. Hann
smíðaði töluvert af hnífapörum og
ennþá eru notuð mót til fram-
leiðslu slíkra gripa sem hann smíð-
aði.”
Kunni strax vel
við námið
“Ég kunni
strax vel við
mig hjá Dýr-
finnu. Hún
sýndi mér strax
mikið traust og
allt frá fyrsta
degi hef ég
unnið við smíð-
ar að einhverju
leyti. Gull-
smiðir þurfa
ekki að kvarta
yfir ásókninni í
nám í grein-
inni. Hún er
mikil. Menn
hafa hinsvegar
almennt verið
tregir að taka
nema. Þannig
hefur mönnum
tekist að stýra
fjölda gull-
smiða nokkuð.
Ég hef nú grun
um að sumir
vilji halda iðn-
greininni innan
fjölskyldu sinn-
ar og taki ekki
nema nema ljóst sé að börn eða
barnabörn vilji ekki leggja slíkt
nám fyrir sig. Ég hef marga hitt
sem mikið hafa reynt til þess að
komast í nám en ekki tekist. Ég má
því vera ánægður að hafa komist að
svo fljótt.”
Þú hefur nám hjá henni þegar
verkstæðið og verslunin voru kom-
in í Hafnarstræti sem er í hjarta
Isafjarðar. Það hlýtur að vera mjög
sérstakt að stunda nám og störf í
hjarta bæjarins?
“Já, því er ekki að neita.
Gullauga bíður margvíslega þjón-
ustu og oft var áreitið mikið í
Hafnarstrætinu. Það var hins vegar
mjög gaman að vera svona í mið-
punkti mannlífsins. Hér á Skagan-
um er staðsetningin önnur og
öðruvísi.”
-Nú er gullsmíðin að stórum
hluta listgrein en ekki framleiðsla?
“Já það er rétt. Þú getur í raun
ráðið því hvernig þú þróar þinn
feril. Sumir eru í framleiðslu ein-
göngu það er að fjöldaframleiða.
Aðrir, eins og við Dýrfinna, eru í
hönnun og smíði gripa sem eru
misjafnir að gerð og þar ræður
innblásturinn hverju sinni. I slíkri
smíði finnur maður vel hvernig
auraráðin eru í þjóðfélaginu. Þegar
velmegun er mikil skilar það sér í
dýrari munum.”
Fylgdi meistaranum
-Nú tekur þú þig upp og fylgir
Dýrfinnu til Akraness?
“Já, Guðjón maður hennar fékk
starf framkvæmdastjóra sjúkra-
hússins hér árið 2001 og hún
fylgdi bónda sínum. Nú til þess að
geta klárað námið varð ég að fylgja
mínum meistara. Þrátt fyrir að ég
sé rótgróinn ísfirðingur var á-
kvörðunin um flutning frekar auð-
veld. Ég skal nú játa að þegar ég
renndi inn í bæinn fór ég að hugsa
í hvað ég væri búinn að koma mér?
Ég hafði að vísu komið hingað
nokkrum sinnum til keppni í
körfubolta. Hins vegar leist mér
fljótt vel á staðinn og nú kann ég
mjög vel við mig hér. Það er öllum
hollt að breyta til og komast í nýtt
umhverfi. Hér er víður sjóndeild-
arhringur því fjöllin eru fjær en
heima. Fólkið var frekar seintekið
að mínu mati en það kann að vera
mín sök. Ég er nú frekar rólegur
að eðlisfari og ég fór lítið annað en
í vinnuna fyrstu mánuðina. Því er
ekki að undra að hægt hafi gengið
að komast í kynni við fólk. Þegar
maður horfir til baka er nú ekki
mikill munur á fólkinu hér og á
ísafirði.”
-En nú eruð þið til húsa hér á
Safnasvæðinu á Akranesi og eruð
nokkurs konar safngripir, það er að
segja að gestir sem koma á svæðið
geta fylgst með ykkur að störfum á
vinnustofu ykkar. Þetta er óneitan-
lega mjög sérstakt fyrirkomulag?
“Já, það er rétt. Við vorum áður
í bílskúr heima hjá Dýrfinnu en
síðan kom upp sú hugmynd að
lífga Safnasvæðið við með því að
hafa hér iðnaðarmenn og hand-
verksfólk að störfum. Þessi hug-
mynd Magnúsar Magnússonar,
sem þá starfaði á markaðsskrifstofu
Akranesbæjar, finnst mér hafa tek-
ist vel. I samningi sem gerður var
við Akranesbæ skuldbindum við
okkur til þess að leyfa ferðafólki að
fylgjast með störfum okkar. Menn
voru á báðum áttum þegar þessi
hugmynd kom upp en ég hygg að
flestir séu sammála um að vel hafi
til tekist.”
Bætum hvort annað
upp
-Förum aðeins að upphafi náms-
ins. Þegar þú hófst nám hjá Dýr-
finnu hafði hún þegar getið sér
gott orð sem gullsmiður. Það hef-
ur nú alltaf gustað af henni. Þekkt-
irðu hana áður en þú fórst á samn-
ing hjá henni?
“Nei það get ég ekki sagt. Ég
þekkti hana bara eins og aðra bæj-
arbúa. Mér gekk strax í upphafi vel
að vinna með henni enda á ég auð-
velt með að lynda við fólk og það
við mig.”
-Það verður nú tæplega sagt að
þið séuð lík í fasi. Þú ert þessi hæg-
láti maður en henni verður trúlega
seint lýst með þeim orðum?
“Nei, það er rétt. Við erum mjög
ólík. Ég er mjög rólegur en hún
örari. Ég þarf á því að halda að það
sé stöku sinnum ýtt við mér og hún
hefur líka gott af því að láta tosa
sig aðeins niður. Við bætum því
hvort annað upp. I sameiningu
erum við sennilega eðlileg.”
-Það orð hefur farið af iðnaðar-
mönnum að þeir lofi stundum
miklu uppí ermar sínar. Er það svo
í ykkariðn?
“Ég neita því ekki að við erum
með síðar ermar. Við búum hins
vegar við það að gripir þeir sem
við búum til eru tengdir einhverri
ákveðinni dagsetningu. Það hefur
verið góð svipa á okkur. Menn geta
jú ekki frestað giftingu vegna þess
að hringirnir hafa ekki borist í
tæka tíð. Það látum við ekki gerast
en ég játa fiíslega að stundum höf-
um við teflt á tæpasta vað. Mikið af
þeim gripum sem við erum að
vinna við eru pantaðir vegna á-
kveðins tilefnis. Við vitum fyrir
hvern gripurinn er og fáum
kannski nokkra punkta um við-
komandi. Síðan látum við hug-
myndaflugið ráða. Stundum geng-
ur það greiðlega en stundum geng-
ur það síður og þá geta tímasetn-
ingar orðið naumar. Þessi vinna er
hins vegar mjög skemmtileg og
fjölbreytt. Þar koma margir málm-
ar við sögu og raunar erum við að
vinna með mörg fleiri efni en
málma.”
-Það leiðir hugann að öðrum
málmum en gulli?
“Já iðnin heitir hér gull- og silf-
ursmíði. Erlendis er silfursmíðin
sér nám enda ólíku saman að jafna
þar sem unnið er að smíði stærri
gripa til dæmis borðbúnaðar og
annarra nytjahluta.”
Efnin takast á
-Eru þessi efni að takast á í
mönnum?
“Já því er ekki að neita. Fram að
þessu hef ég kunnað mun betur við
silfrið. Það er að mörgu leyti auð-
veldara í vinnslu. Það er mýkra. A
móti kemur að gullið er auðveldara
í slípun. Hér á Skagantmi er meiri
eftirspurn eftir gulli en fyrir vest-