Morgunblaðið - 16.05.2019, Blaðsíða 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 2019
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Talið er að veiðarfæraúrgangur
nemi allt að 1.100 tonnum á ári. Leit-
að er leiða til að auka skil og koma í
veg fyrir drauganet í sjó.
Þetta kemur fram í svari Guð-
mundar Inga Guðbrandssonar, um-
hverfis- og auðlindaráðherra, við
fyrirspurn frá Karli Gauta Hjalta-
syni, Miðflokki.
Drauganet eru þau net sem týnst
hafa úr trossu, rekur um og fiskar og
önnur sjávardýr festast í, drepast og
rotna. Dæmi eru um að net séu skilin
eftir í sjó.
Þingmaðurinn spurði m.a. hvernig
unnið væri að því að ná drauganetum
upp úr sjó, þ.e. veiðarfærum sem
liggja eða fljóta gagnslaus um í sjó
og hafa skaðleg áhrif á lífríki hafsins.
Fiskistofa leigir skip
Ráðherra svaraði því til að sam-
kvæmt upplýsingum frá atvinnu-
vega- og nýsköpunarráðuneytinu
hefði Fiskistofa í nokkrum tilvikum
leigt fiskiskip til að draga upp veið-
arfæri sem skilin hefðu verið eftir í
sjó eftir lok viðkomandi veiða/vertíð-
ar.
Vinna er í gangi í atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu í því skyni
að efla forvarnir á þessu sviði, t.d.
með skráningu veiðarfæra svo að
unnt sé að rekja þau til eigenda og
með því að setja tilkynningaskyldu á
þá sem verða varir við drauganet.
Svokölluð „drauganet“ finnist yf-
irleitt þegar þau koma upp með veið-
arfærum við veiðar eða rekur á
fjörur landsins. Til þess að hægt sé
að rekja þau til eigenda þarf að vera
til staðar ákvæði um merkingu veið-
arfæra, svo sem netateina, lína og
belgja, og hluta togvarpa og drag-
nóta. Slíkt er til skoðunar í ráðuneyt-
inu en það gæti kallað á bæði laga-
og reglugerðarbreytingu.
Skylda er samkvæmt reglugerð að
fullreyna endurheimt á töpuðum
veiðarfærum úr sjó. Ef veiðarfæri
finnst ekki skal tilkynna um tap þess
til Landhelgisgæslu Íslands með
bestu mögulegu upplýsingum.
Þá nefndi ráðherra að Úrvinnslu-
sjóður hefði gert samning við Sam-
tök fyrirtækja í sjávarútvegi um úr-
vinnslu úrgangs vegna veiðarfæra úr
gerviefnum. Markmið samningsins
er að koma í veg fyrir mengun af
völdum úrgangsveiðarfæra.
Reynt að koma í
veg fyrir drauga-
net í hafinu
 Veiðarfæraúrgangur 1.100 tonn
Morgunblaðið/Þorkell
Netaveiðar Skylt er að fullreyna
endurheimt á töpuðum netum.
Nú hafa rúmlega 2.500 skráð sig í
verðlagseftirlitshóp ASÍ „Vertu á
verði – eftirlit með verðlagi“ á
Facebook og hafa fjölmargir sett
inn færslur. Hópnum er ætlað að
vera sjálfbært almenningseftirlit
sem styður við hefðbundið verð-
lagseftirlit sambandsins, að sögn
Auðar Ölfu Ólafsdóttur, verk-
efnastjóra verðlagseftirlits Alþýðu-
sambands Íslands. Hún segir að
ekki verði markvisst skráðar allar
athugasemdir sem einstaklingar
birta innan hópsins, enda sé mark-
miðið að þetta verði viðbót við þá
vinnu sem þegar er unnin hjá sam-
bandinu.
„Við munum ekki vinna úr hverri
einustu ábendingu og í raun ekki
stýra þessu að öðru leyti en að
passa að fólk setji efni fram á
ábyrgan hátt,“ segir Auður. „Við
munum fylgjast með og taka upp
mál sem eru til þess fallin að farið
sé lengra með þau. Þá getum við
tekið þau og vakið frekari athygli á
þeim utan hópsins,“ útskýrir hún
og bendir á að þetta sé mikilvæg
viðbót þar sem ASÍ berast fjöl-
margar ábendingar símleiðis og
með tölvupósti sem ekki er bol-
magn til þess að vinna úr. „Við get-
um ekki unnið úr hverri einustu
litlu ábendingu, en engu að síður
eru þær allar mikilvægar.“
Benda á verðhækkanir
Meðlimir hópsins hafa bent á fjöl-
mörg tilfelli sem þeir telja ástæðu
til þess að skoða. Segir einn: „Ég
var í Bónus í gær á Laugaveginum
og þar var avókadómatarolían
komin upp í 1500-kall. Kostaði áður
næstum því 700-kall (minnir mig).
Allavegana sá ég rosalegan verð-
mun á avókadómatarolíunni þarna í
gær þannig að maður hætti að
kaupa þessa matarolíu.“
Annar bendir á að sódavatn
merkt Bónus hafi hækkað um 20%
og segir að verð hafi verið áður 98
krónur fyrir tvo lítra, en sé 119
krónur nú. Ein keypti skonsur frá
Beiðholtsbakaríi, „verð í dag kr.
219, fyrir viku 179 kr., 17% hækk-
un“. Þá er bent á tímabundna
hækkun verðs á matsölustað á sama
tíma og auglýst er tilboð í gegnum
tilboðsveitu, „sem sagt vara hækk-
uð í skjóli tímabundinna tilboða“.
Einnig er rætt um gjaldskrár ým-
issa þjónustufyrirtækja. Segist ein
hafa rekið upp stór augu þegar
starfsmaður bankaútibús sagði
henni að það myndi kosta hana um
200 krónur að fá upplýsingar um
stöðuna á tékkareikningi sínum.
gso@mbl.is
Morgunblaðið/Ernir
Vökull Almenningur veitir aðhald.
Til stuðnings verð-
lagskönnunum ASÍ
 Geta ekki kannað allar ábendingar
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Bændum gefst kostur á því að bjóða
í fyrstu arfhreinu nautkálfana af
Aberdeen Angus-holdakyninu sem
fæddust á einangrunarstöð Naut-
griparæktarmiðstöðvar Íslands
(Nautís) á Stóra-Ármóti á síðasta
ári. Tuddarnir fimm verða seldir
hæstbjóðanda en ekki verður hægt
að afhenda þá fyrr en niðurstaða úr
heilbrigðisskoðun liggur fyrir og bú-
ið er að taka sæði úr þeim til al-
mennra nota. Sett er 800 þúsund
króna lágmarksverð.
„Þeir eru að ýta á okkur hold-
anautabændur að fá tudda,“ segir
Sigurður Loftsson, formaður stjórn-
ar Nautís. Hann segir að ekki verði
hægt að afhenda nautkálfana fyrr en
undir lok ágúst og það sé fullseint
fyrir bændur. Það sé því ákvörðun
þeirra sjálfra ef þeir bíða með kýr til
að nota þá á. „Þeir eru búnir að bíða
lengi eftir þessari stundu og kappið
er mikið,“ segir Sigurður.
Fari sem víðast
Holdanautabændum og kúabænd-
um gefst kostur á að senda tilboð í
nautin fyrir 30. maí og verða þau
seld hæstbjóðanda, þó þannig að
hver bóndi á aðeins kost á einu
nauti. Sigurður segir að það sé gert
til þess að reyna að ná sem mestri
dreifingu og kynbæturnar nýtist
sem víðast.
Sett er 800 þúsund króna lág-
marksverð. Segir Sigurður það
fundið út frá þeim kostnaði sem fall-
ið hefur á gripina á tímabilinu. „Ég á
ekki von á öðru en að sóst verði eftir
þeim og að umtalsvert hærri tilboð
berist. Þetta eru fá naut og menn
hafa lengi beðið eftir að fá aðgang að
þeim.
Sæði sem tekið verður úr naut-
unum í sumar stendur öllum bænd-
um til boða við ræktunarstarfið.
Reynt verður að halda kostnaði við
það í lágmarki enda segir Sigurður
að því fylgi meiri áhætta að sæða en
nota naut.
Fleiri gripir í júnímánuði
Nautkálfarnir hafa vaxið vel þá
átta til níu mánuði sem þeir hafa
verið í eldi á Stóra-Ármóti. Sá
stærsti heitir Draumur og er orðinn
430 kíló.
Von er á ellefu kálfum í næsta
burði sem verður í næsta mánuði. Þá
er búið að panta 25 fósturvísa til að
setja upp í íslenskar kýr í haust og
sæði til að nota fyrir kvígurnar sem
fæddust í fyrra. Segir Sigurður að
fósturvísarnir verði úr gripum
óskyldum þeim sem fyrir eru og það
auki breiddina.
Hann vonast til þess að eftir
þriðju burðarhrotu verði hægt að
notast eingöngu við innflutt sæði og
sæði úr nautunum sem hér eru
fædd. Þá verði komnir nógu margar
arfhreinar Angus-kvígur til að
standa undir ræktun á kynbótanaut-
um næstu árin.
Fimm Angus-nautkálfar
seldir hæstbjóðendum
 Holdanautin til bænda í haust  Lágmarksverð 800 þúsund
Ljósmynd/Halla Eygló Sveinsdóttir
Boli Dekrað er við gripina á Stóra-Ármóti. Draumur hefur vaxið hraðast.