Morgunblaðið - 29.06.2019, Blaðsíða 52

52 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. JÚNÍ 2019
VIÐ RÆKTUM SANNAVINÁTTU
Kíktu við í verslanir Fóðurblöndunnar á
Selfossi - Hellu - Hvolsvelli
Bjóðumupp á fjölbreytt úrval fyrir bændur, garðeigendur,
sumarhúsaeigendur og alla hina.
Kíktu
í
netve
rslun
ina
TILB
OÐSD
AGAR
www
.fodu
r.is
Nýlega skrifaði Viðar Þorsteinsson, fram-kvæmdastjóri Eflingarstéttarfélags og stofn-
andi Sósíalistaflokks Íslands, bréf
til Svanhildar Konráðsdóttur, fram-
kvæmdastjóra Hörpu, og hvatti
hana til að höfundur bókarinnar
Dauði Evrópu, Douglas Murray,
fengi ekki að tala á fundi í Hörpu.
Svanhildur varð ekki við tilmæl-
um Viðars.
Framkvæmdastjóri Eflingar sak-
aði Murray um „hatursorðræðu sem
ógnar öryggi fólks og á ekki heima í
heilbrigðri samfélagsumræðu“ og
sagði: „Ég vona innilega að þú fyrir
hönd Hörpu aflýsir viðburðinum í
nafni mannréttinda og öryggis
minnihlutahópa. Það væri mikill
blettur á Hörpu
ef þessi við-
burður yrði
kveikja að of-
beldisverknaði
gegn innflytj-
endum eða öðr-
um sem eiga und-
ir högg að
sækja.“
Krafan um
þöggun var skýr. Að sögn gekk
fundurinn með Murray hins vegar
vel og þótti fróðlegur. Enginn and-
mælandi hans sá tilefni til að láta
ljós sitt skína.
Misheppnað frumhlaup Viðars
Þorsteinssonar ætti heima í bókinni
Dauði Evrópu til marks um hve um-
burðarlyndi sumra íbúa frjálslyndra
samfélaga er lítið. Þetta er stór
hluti þess vanda sem við er að glíma
í umræðunum um útlendingamál.
Sé farið inn á netið og flett upp á
Douglas Murray má fljótt álykta að
Harpa hefði skipað sér einkenni-
legan sess sem tónlistar- og ráð-
stefnuhús hefði verið lokað á
Murray. Hann fer víða sem fyrirles-
ari og er auk þess vinsæll viðmæl-
andi eða stjórnandi í sjónvarps-
samtölum.
Í bókinni dregur hann saman á
einn stað mikið magn frétta, frá-
sagna og umsagna vegna straums
flótta- og farandfólks til Evrópu.
Fyrir hvern venjulegan lesanda
sem ekki fylgist þeim mun betur
með evrópskum hræringum á þessu
sviði kann þetta að virka yfirþyrm-
andi. Dæmin eru mörg átakanleg og
viðbrögðin furðuleg.
Að telja óvinabragð í garð músl-
ima að birta þessar upplýsingar í
bók er í besta falli langsótt. Algengt
er að þeir sem fremja hryðjuverk
eða ofbeldisverk lýsi þeim sigri
hrósandi á hendur sér. Þau styrki
stöðu þeirra í eigin samfélagi.
Að útgáfu bókarinnar á íslensku
stendur Tjáningarfrelsi ehf. Þýð-
andi bókarinnar er Jón Magnússon,
hrl. og fyrrverandi alþingismaður.
Þýðingin er skýr og auðlesin en
kaflar bókarinnar þar sem fjallað er
um heimspeki, trúarbrögð og slíka
hluti verða stundum þungmeltir. Í
bókinni eru tilvísana- og manna-
nafnaskrár.
Murray hefur af því áhyggjur að í
Evrópu hafi of um of verið höggvið
á menningarlegar og kristnar rætur
þjóðanna. Varðstaða við þær hverfi
með tali um fjölmenningu sem reyn-
ist hættulega marklaust. Þessi
mikilvæga taug í boðskap Murrays
og skilgreining hans á því að um
átök sé að ræða milli ólíkra trúar-
og menningarheima virðist helst
vekja andstæðingum hans reiði.
Murray segir sögu einstaklinga
til að skýra mál sitt. Þar má nefna
sómölsku konuna Hirsi Ali sem flúði
til Hollands til að komast hjá þving-
unarhjónabandi. Eftir að hafa unnið
í verksmiðju varð hún MA í stjórn-
málafræði og síðan þingmaður fyrir
Frjálslynda flokkinn. Hún sagði
skilið við íslam eftir árásirnar 9/11
og þorði að viðurkenna opinberlega
að hún væri ekki lengur trúuð. Seg-
ir Murray að sótt hafi verið að henni
úr tveimur áttum í Hollandi. Annars
vegar frá vinstri af þeim sem vildu
að hún segði eitthvað sem þeir gætu
síðar notað til árása á hana, hins
vegar frá vinstri og hægri af þeim
sem vildu að hún segði eitthvað svo
að allir aðrir gætu sagt það líka. Það
væri erfiðara að saka svarta konu
um rasisma en hvítan karlmann.
Samt sagði hún of mikið, jafnvel
fyrir hollenskt samfélag, og varð að
búa í sérstakri öryggisíbúð í óþökk
nágranna sinna. Vegna ásakana um
að hún hefði leynt því að hafa sagt
ósatt þegar hún sótti um hæli í Hol-
landi árið 1992 svipti ráðherra,
flokksbróðir hennar, hana hollensk-
um ríkisborgararétti árið 2006.
Flutti Hirsi Ali þá til Bandaríkjanna
og varð með orðum rithöfundarins
Salmans Rushdies „ef til vill fyrsti
flóttamaðurinn frá Vestur-Evrópu
síðan í útrýmingarherferð nasista“.
Hirsi Ali kom hingað til lands á
bókmenntahátíð í september 2007. Í
Morgunblaðinu birtist viðtal Krist-
jáns Jónssonar blaðamanns við
hana 10. september 2007 og lauk því
á þessum orðum:
„Hirsi Ali segir að ef leyft sé að
reisa mosku handa innflytjendum í
evrópsku samfélagi verði að vera
alveg á hreinu hvaða gildi samfél-
agið, t.d. á Íslandi, leggi áherslu á.
Leyfa eigi hús til að stunda bæna-
gjörð en ekki hús sem verði skjól og
miðstöð pólitísks áróðurs ofstæk-
isfullra íslamista eins og víða hafi
orðið reyndin. „Þið ættuð eingöngu
að leyfa að múslímaklerkar prediki
hér á máli sem flestir hér skilja.““
Í raun má segja að í þessum til-
vitnuðu orðum úr samtalinu frá
2007 sé að finna kjarna þess sem
Douglas Murray vill koma til skila
með bók sinni: Evrópubúar hafa
opnað dyr sínar fyrir einhverju sem
þeir skilja ekki til fulls.
Annaðhvort vilji þeir ekki horfast
í augu við það eða þeir láti sér það
lynda í þögn. Komi til árekstra verði
háværar kröfur um að látið sé und-
an aðkomufólkinu. Loks sjóði upp
úr vegna einhverra atvika sem ekki
geti legið í þagnargildi. Þá sé oft of
seint að grípa til skynsamlegra mót-
vægisaðgerða.
Undir lok bókarinnar segir: „Ef
til vill mun evrópskur lífsstíll,
menning og áherslur lifa af á af-
skekktum stöðum. Í dag eru svæði,
sem innflytjendur vilja ekki flytja
til og munu ekki fara til. Þeir sem
hafa bolmagn munu, eins og dæmin
hafa sýnt, geta haldið áfram svip-
uðum lífsstíl eitthvað lengur. Aðrir
verða að sætta sig við að búa ekki
lengur á eigin heimili heldur alls
heimsins.“
Douglas Murray boðar ekki neina
lausn á vandanum. Greining hans
sýnir hins vegar að ráði óhjákvæmi-
leikinn för dregur það alvarlegan
dilk á eftir sér.
Bókin Dauði Evrópu á erindi í
umræður á Íslandi. Viðfangsefnin
hér eru þau sömu og annars staðar í
álfunni. Þöggun leysir engan vanda.
Útlendingamálin og dauði Evrópu
Ljósmynd/Rebel Wisdom
Evrópumál
Dauði Evrópu bbbmn
Eftir Douglas Murray.
Jón Magnússon þýddi.
448 bls., kilja, Tjáningarfrelsið, 2019.
BJÖRN
BJARNASON
BÆKUR
Höfundurinn Douglas
Murray, höfundur
Dauða Evrópu.
Sýningin Nomad verður opnuð í
Ramskram á Njálsgötu 49 í dag kl.
17. Á henni sýnir ljósmyndarinn
Kristján Maack myndir sem hann
tók af Maasai-fólkinu í gígnum
Ngorongoro í Tansaníu og vísar
heiti sýningarinnar, sem á íslensku
útleggst Hirðingi, til þess að fyrir-
sæturnar eru hirðingjar sem eru
taldir eiga uppruna sinn á Nílar-
svæðinu í Afríku eða Suður-Súdan.
„Þaðan fluttust þeir búferlum og
urðu ráðandi íbúar á stóru svæði í
Austur-Afríku, Rift-dalnum sem
liggur í gegnum Kenía og Tansa-
níu. Maasai-fólkið er að upplifa
miklar menningarlegar breytingar
og hefur á skömmum tíma þurft að
aðlagast nýjum félagslegum, póli-
tískum, efnahagslegum, trúalegum
og umhverfislegum aðstæðum. Um
leið berst það fyrir því að halda í
fornar hefðir, trú og gildi,“ segir
m.a. um sýninguna á Facebook en
textann ritar Rakel Pálsdóttir
mannfræðingur.
Þær andstæður sem Maasai-
fólkið býr við, gamli og nýi tíminn,
heilla Kristján og þá m.a. hvernig
yngri kynslóðum Maasai tekst að
varðveita fornar hefðir, siði og
venjur en um leið aðlagast heimi
sem krefst þess í vaxandi mæli að
þeir breyti lífsháttum sínum. „Þetta
samspil hins nýja og hins gamla
ásamt litadýrð, fallegu handverki
og táknrænum athöfnum er mynd-
rænn fjársjóður sem næmt auga
ljósmyndarans fangar á filmu,“
segir á Facebook
Kristján lauk ljósmyndanámi frá
Brooks Institute of Photography í
Santa Barbara í Kaliforníu árið
1993 og hefur starfað síðan sem
ljósmyndari. Myndirnar á sýning-
unni eru hluti af stærra verkefni
Kristjáns og hefur hann ferðast
víða um heim og myndað ólíka þjóð-
flokka og þjóðernishópa í þeim til-
gangi að varpa ljósi á menningar-
arfleifð þeirra. Nomad er fyrsta
einkasýning Kristjáns.
Myndaði Maasai-
fólkið í Tansaníu
Hirðingi Ein af myndum Kristjáns.