Skessuhorn - 01.06.2016, Qupperneq 34

MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 201634
Horft yfir liðið ár og litið til þess nýjaSjómannadagurinn
Gunnar Bragi Sveinsson fyrsti þing-
maður Norðvesturkjördæmis tók við
embætti sjávarúvegs- og landbúnað-
arráðherra í ríkisstjórninni 8. apríl
í vor. Óvíst er hve lengi hann mun
gegna embættinu þar sem stefnt er á
kosningar til Alþingis í haust. Hann
segir sjávarútveginn gríðarlega mik-
ilvægan fyrir samfélagið og að hann
þurfi að gæta þess að halda áfram að
leggja til samfélagsins sanngjarn-
an skerf fyrir nýtingu sameiginlegr-
ar auðlindar. Þá boðar hann end-
urskoðun veiðitímabils strandveiða
og hvort rétt sé að hefja veiði fyrr
á sumum svæðum. Gunnar Bragi
gegnir embættisskyldum sínum á
sjómannadaginn og dagurinn skip-
ar sérstakan sess í huga hans. „Sjó-
mannadagurinn er gleðidagur þar
sem við fögnum og minnumst dugn-
aðar sjómanna og heiðrum þá, þá er
hann fjölskyldudagur. Ýmsar upp-
ákomur eru haldnar í heimabæ mín-
um til heiðurs sjómönnum eins og
kappróður og reiptog og að lokum
er skemmtisigling með stærri skip-
um bæjarins. Í fyrra var það Málmey
SK-1 sem sigldi með bæjarbúa.“
Góðar stoðir á
Vesturlandi
Gunnar Bragi þekkir vel til sjávar-
útvegs, enda kemur hann frá Sauð-
árkróki þar sem útvegur hefur alla
tíð gegnt mikilvægu hlutverki. En
hvaða þýðingu telur hann að sjávar-
útvegur hafi fyrir Ísland og þá sér-
staklega Vesturland?
„Sjávarútvegurinn hefur alla tíð
skipt okkur Íslendinga miklu máli.
Lengi vel þótti gott að eiga jörð ná-
lægt hafi og átti það sérstaklega við
um Vesturland þar sem fólk flykktist
til þess að vinna á vetrarvertíð. Vest-
urland er heppið að því leyti að það
svæði býr við fjölbreytta atvinnuvegi
í dag og minna viðkvæmt fyrir hag-
sveiflum en önnur landssvæði. Það
mætti segja að með styrkingu vega-
kerfisins sé verið að byggja und-
ir fjórðu stoðina hjá Vesturlandi en
fyrir eru þær góðar þrjár í sjávarút-
vegi, landbúnaði og stóriðju.
Ísland er smáþjóð með afar út-
flutningsdrifið hagkerfi en um 40%
af vöruútflutningi þjóðarinnar kem-
ur frá sjávarafurðum og þótt sú tala
sé auðvitað langt frá því að vera þau
92% sem hún var á fimmta áratug
síðustu aldar er það grundvallaratr-
iði fyrir íslenskt efnahagslíf að vel
ári í sjávarútveginum og bæði líf-
fræðileg og rekstrarleg skilyrði séu
hagfelld.“
Frumkvöðlastarf
mikilvægt
Líkt og áður segir hefur Gunnar
Bragi ekki gegnt embættinu lengi og
þeir Bjarni Benediktsson fjármála-
ráðherra og Sigurður Ingi Jóhanns-
son forsætisráðherra hafa sagt að
kosið verði í haust. Það er því nokk-
uð ljóst að nýjum ráðherra gefst ekki
mikill tími til að setja mark sitt á
greinina. En má búast við einhverj-
um breytingum frá honum sem ráð-
herra sjávarútvegsmála?
„Þar sem ekki er langt eftir af kjör-
tímabilinu þá mun ég leggja áherslu
á að horfa til ákveðinna þátta þar
sem breytinga er þörf og raunhæft
er að koma þeim til framkvæmda. Þá
vil ég sérstaklega horfa til þess hvað
við getum gert til að efla umræðuna
um allt það uppbyggilega og jákvæða
sem er að gerast í íslenskum sjávarút-
vegi og einnig landbúnaði.
Frumkvöðlastarf sjávarútvegs-
ins á Íslandi er um margt framúr-
skarandi. En um leið erum við of oft
blind á árangur okkar. Í sjávarútveg-
inum erum við á meðal þeirra þjóða
sem standa hvað fremst þegar kem-
ur að gæðamálum og fullnýtingu af-
urða og þannig hefur tekist að stór-
auka verðmæti sjávarafurða. Sam-
vinna útgerða, sjómanna og tækni-
geirans hefur skipt miklu í að gera
íslenskan sjávarútveg að sjálfbærum
hátækniiðnaði.
Grundvöllurinn að árangrinum er
fiskveiðikerfið okkar sem byggir á
sjálfbærni og vísindalegri ráðgjöf. Er-
lendar þjóðir leita til okkar eftir sér-
þekkingu og ráðgjöf og það er mik-
ilvægt að Íslendingar átti sig á þessu
og séu stoltir af sjávarútveginum.“
Endurskoðun
strandveiða
Strandveiðar gegna mikilvægu hlut-
verki á Vesturlandi, sem víðar. Verða
einhverjar breytingar á þeim, verða
þær styrktar í sessi?
„Strandveiði hófst árið 2009 þá
með 4000 tonn í heildarmagni en er
núna 9000 tonn með nýjustu aukn-
ingu. Ég hef sett af stað vinnu við
að endurskoða strandveiðikerfið og
skoða hvað betur má fara eftir þessi
sjö ár sem þær hafa verið við lýði.
Þar er til dæmis mikilvægt að skoða
veiðitímabilin og þá hvort rétt sé að
hefja veiðar fyrr á sumum svæðum.“
En hvað með byggðakvótann, sem
hefur verið notaður til að styrkja
byggðir? Er mikilvægt að viðhalda
honum og hvernig kemur útdeil-
ing hans niður hvað varðandi Vest-
urland?
„Almenni byggðakvótinn, sem út-
hlutað hefur verið allt frá fiskveiði-
árinu 2003/2004, hefur að mínu mati
gert marga góða hluti fyrir hinar
minni og veikari sjávarbyggðir lands-
ins og ekki hvað síst á Vesturlandi,
þar sem sex minni byggðarlög, sem
samkvæmt skilgreiningu laganna hafa
fengið úthlutað byggðakvóta. Á fisk-
veiðiárunum 2003/2004 til yfirstand-
andi fiskveiðiárs hefur verið úthlutað
alls um 8.500 þorskígildistonnum af
byggðakvóta til þessa landsvæðis, eða
að meðaltali rúmlega 650 þorskígild-
istonnum á ári.
Fram kemur í nýlegri skýrslu
Rannsóknamiðstöðvar Háskólans á
Akureyri að byggðakvóti er talinn
hafa hvað mestu byggðafestu-áhrifin
af þeim atvinnu,- félags- og byggða-
aðgerðum sem finnast í fiskveiði-
stjórnunarlöggjöfinni. Það er því að
mínu mati ljóst að byggðakvótinn
hefur haft mjög jákvæð áhrif á sjáv-
arbyggðir á Vesturlandi. Það má hins
vegar velta því fyrir sér hvort byggða-
kvóti eigi alfarið heima hjá Byggða-
stofnun þar sem hugmyndafræðin að
baki honum er að styrkja byggð.“
Stöndum framarlega
í faginu
Gunnar Bragi segir að þegar horft sé
til framtíðar voni hann að við berum
gæfu til þess að skilja mikilvægi sjáv-
arútvegsins fyrir samfélagið og þess
hve vel íslenskur sjávarútvegur standi
sig í harðri alþjóðlegri samkeppni.
„Fyrirtækin eru sterk og leggja
mikið til bæði nærsamfélagsins og
víðar í flestum tilfellum, öflug ný-
sköpun og frumkvöðlastarf hef-
ur skilað framúrskarandi árangri og
greinin er ekkert niðurgreidd af rík-
inu eins og reyndin er í flestum sam-
keppnislöndum. Við höfum óneitan-
lega þurft að taka erfiðar ákvarðanir
og séð miklar breytingar undanfarna
áratugi - og vonandi höfum við lært
af þeim mistökum sem við höfum
gert. En þessar breytingar hafa líka
verið forsendan fyrir því hvað við Ís-
lendingar stöndum framarlega í fag-
inu. En á sama tíma verðum við að
hafa það hugfast að við verðum að
halda vel á spöðunum og vera fram-
sýn.
Sjávarútvegurinn þarf að gæta
þess að halda áfram í nýsköpun og
að leggja til samfélagsins sanngjarn-
an skerf fyrir nýtingu sameiginlegr-
ar auðlindar. Loftlagsbreytingar og
súrnun sjávar geta valdið óaftur-
kræfum breytingum á lífríki okkar,
því þarf að huga að framtíðinni ekki
seinna en núna með þróun fleiri um-
hverfisvænni lausna til notkunar í
skipaflotanum sem og annars stað-
ar.“
Vinnsla í heimabyggð
Ráðherrann segir að fyrir Vestur-
land, sem búi við gjöful fiskimið
og mikla fjölbreytni í sjávarfangi,
sé mikilvægast að efla vinnslu sjáv-
arafurða í heimabyggð og byggja
upp fjölbreytta atvinnumöguleika
fyrir fjölbreytt menntunarstig t.d. í
vinnslu á hliðarafurðum og í tækni-
lausnum fyrir sjávarútveginn. „Ég
veit að nýskráning fyrirtækja hef-
ur verið undir landsmeðaltali fyrir
Vesturlandið og gæti því efling ný-
sköpunar og frumkvöðlastarfs verið
álitlegt markmið.“
kóp
Sanngjarnan skerf fyrir sameiginlegar auðlindir
Gunnar Bragi Sveinsson sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra.
SKESSUHORN SENDIR SJÓMÖNNUM OG FJÖLSKYLDUM
ÞEIRRA HAMINGJUÓSKIR Á SJÓMANNADAGINN
Fréttaveita Vesturlands