Skessuhorn - 23.11.2016, Blaðsíða 50

MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 201650
Jóhanna Ólafsdóttir er af þeim ljós-
mæðrum sem starfa á kvennadeild
Heilbrigðisstofnunar Vesturlands á
Akranesi. Hún er borinn og barn-
fæddur Akurnesingur og hefur búið
þar alla tíð. Jóhanna segir það allt-
af hafi verið ætlunina að verða ljós-
móðir, alveg frá barnsaldri. „Það
var alltaf draumurinn minn, bara
endalaust.“ Leiðin lá reyndar ekki
alveg beint í ljósmóðurnámið en
hún lét drauminn rætast á endan-
um og sér ekki eftir því.
Beið eftir rétta
tímanum
Árið 2004 lauk Jóhanna prófi í
hjúkrunarfræði frá Háskóla Íslands
og starfaði um tíma sem hjúkrun-
arfræðingur á HVE og leið vel í
því starfi. Hún segir þó vaktavinn-
una hafa verið erfiða enda var hún
ein með tvö ung börn á þeim tíma.
„Ég átti lítið barn þegar ég byrjaði í
námi og eignaðist annað eftir eitt ár
í náminu. Þá var ég við það að hætta
í náminu en foreldrar mínir hvöttu
mig áfram, ég á þetta þeim eigin-
lega að þakka,“ segir hún. Jóhanna
hætti á endanum í vaktavinnunni og
starfaði þá hjá Actavis um tíma og
sem svæðisstjóri hjá Rauða krossin-
um. Hún segir það hafa verið mikla
reynslu en hún sleppti aldrei al-
veg hendinni af hjúkrunarfræðinni.
„Svo var það þannig að Atli Harðar-
son, fyrrverandi skólameistari Fjöl-
brautaskóla Vesturlands, hafði sam-
band við mig. Þá vantaði kennara á
sjúkraliðabrautina í skólanum vegna
veikinda.“ Jóhanna sló til og fór þá
að kenna. Hún kláraði kennslurétt-
indin fyrir framhaldsskóla 2007 og
hefur verið viðloðandi kennslu við
sjúkraliðabrautina í FVA síðan þá.
Þremur árum síðar ákvað Jóhanna
að sækja um inngöngu í langþráð
ljósmæðranám. Draumurinn hafði
alltaf verið á bakvið eyrað og eftir að
hún átti sín eigin börn langaði hana
enn meira að læra ljósmóðurfræði.
„Ég var alltaf að bíða eftir rétta tím-
anum en svo áttaði ég mig á því að
sá tími kæmi örugglega aldrei. Ég
sótti um en var með það í huga að
ég þyrfti örugglega að sækja oft um,
eins og vaninn er,“ segir hún. En Jó-
hanna komst inn í fyrstu tilraun og
sló til. Eftir útskrift réði hún sig á
fæðingarganginn á Landspítalanum
þar sem hún starfaði í tvö og hálft
ár. „Ég sótti um þar vegna þess að
mig langaði að fá gott start. Þarna
er mikið af fæðingum og starfið
er mjög fjölbreytt. En ég var líka í
hlutastarfi á HVE.“
Ólíkar fæðingar
Jóhanna segist aldrei hafa séð eftir
því að hafa orðið ljósmóðir. „Þetta er
stór stund í lífi fólks og það eru for-
réttindi að fá að upplifa þessa stund
með fólki. Það er svo margt sem fólk
upplifir þegar barnsfæðing er í gangi
og maður upplifir þetta svolítið með
foreldrunum. Þeirra sigrar verða
manns eigin.“ Jóhanna hefur nú tek-
ið á móti um 200 börnum. Langflest
þeirra hafa verið einburar en þó hef-
ur hún tekið á móti nokkrum tvíbur-
um. Hún segir fæðingarnar almennt
vera mjög ólíkar og að fæðandi kon-
ur séu mjög misjafnar. „Það er svo
misjafnt hvernig konur fara í gegn-
um þetta ferli. Sumar eru hræddar
en aðrar eru alveg öruggar og vita
100% hvað þær eru að gera. Ljós-
móðirin verður meira stýrandi aðili
ef konurnar eru óöruggar en mað-
ur passar alltaf upp á að konurnar
upplifi sig við stjórn. Það er mikil-
vægt að konan upplifi sig sem sig-
urvegara eftir fæðinguna,“ útskýr-
ir hún. Töluvert er um að konur af
erlendu bergi brotnu komi og fæði
á deildinni. Jóhanna segir muninn á
þeim og þeim íslensku sé einna helst
sá að þær virðist leggja sitt traust al-
veg á ljósmæðurnar. „Það er stund-
um eins og þær upplifi sig ekki eins
mikið við stjórn eins og þær íslensku
en það gæti auðvitað verið partur af
tungumálaörðugleikum.“
Nándin heillaði
Þegar Jóhanna er beðin um að bera
saman fæðingadeildina á Akranesi
og í Reykjavík segir hún að helsti
munurinn liggi í því að meiri keyrsla
sé á Landspítalanum, þar sé nánast
alltaf einhver í fæðingu. „Það sem
heillaði mig hér er nándin. Maður
er kannski með sömu konur á með-
göngu, í fæðingu og í sængurlegunni.
Þá nær maður að fylgja þeim aðeins
eftir og er sáttur við það. Mér fannst
erfiðara í Reykjavík að fá ekkert að
vita. Þá fara þær yfir á aðra deild eft-
ir fæðinguna og maður fréttir ekkert
hvernig gekk. Hérna er meiri sam-
fella í þjónustunni sem mér finnst
heillandi,“ segir Jóhanna. Hún segir
einnig að fjölbreytileikinn sé meiri á
kvennadeildinni á Akranesi. Marg-
ar aðgerðir eru gerðar á deildinni
og þar er einnig mikið af skyndi-
komum. „Þarna eru konur að koma
í aðgerðir eða tengt meðgöngu og
brjóstagjöf. Það er mikill fjöldi sem
kemur á deildina, þetta eru ekki bara
fæðingarnar. Maður nær að viðhalda
færni sinni í öllum þáttum starfsins
og heldur þannig möguleikunum
opnum,“ útskýrir hún. Hún segir
deildina vel búna og njóta velvilja
samfélagsins. „Hér eru góðar að-
stæður til að sinna starfinu vel. Hér
er reynslumikill og flottur hópur og
góður mórall. Þetta hefur verið sami
kjarninn í mörg ár, konur með mikla
reynslu - sem er frábært fyrir okk-
ur sem eru nýrri í starfinu. Við get-
um þá lært af þeim eldri.“ Jóhanna
segir einnig mikið lagt upp úr end-
urmenntun og námskeiðum. „Það
eru örar breytingar varðandi vinnu-
brögð, svo sem lyfjagjöf, spangar-
stuðning og fleira. Maður er alltaf
að heyra eitthvað nýtt eða að rifja
upp. Endurmenntun er að færast í
aukana og nú er okkur boðið upp á
námskeið árlega. Endurmenntunin
snýr líka alltaf að bráðatilvikum en
þau eru núna tekin fyrir árlega.“
Margar fæðingar
minnisstæðar
Flestar af þeim sem fæða á Akra-
nesi eru einnig í mæðraeftirliti
þar en Jóhanna segir samt nokkr-
ar konur koma frá höfuðborgar-
svæðinu í mæðraeftirlit á Skag-
ann. „Maður tengist konunum oft
góðum böndum í mæðravernd. Þá
er oft yndislegt að fá að taka þátt
í fæðingunni með þeim. Það eru
fæðingar sem maður man mjög vel
eftir.“ Hún segist muna eftir mjög
mörgum fæðingum. „Það sem sit-
ur kannski mest í manni eru fæð-
ingarnar þar sem maður þekkir vel
til mæðranna. Eins og þegar mað-
ur fær að taka á móti frændsystk-
inum. Það er svo dýrmætt að fá að
horfa upp á þessi börn alast upp
og fá að eiga smá part í þeim, eftir
að hafa verið viðstaddur á þessari
stundu.“ Hún segist jafnframt oft-
ast þekkja í sjón konurnar sem hún
hefur verið með í fæðingu. „Mað-
ur man oftar en ekki fæðingarupp-
lifanirnar. Það getur verið gaman
að rifja þær upp. Stundum koma
konur sem ekki eru búsettar hér
í heimsókn á deildina með börn-
in sín. Þá er gaman að fá að sjá þau
og upplifa. Og auðvitað konurnar
sem eru búsettar hérna á Akra-
nesi, en þá nær maður að fylgjast
aðeins betur með. Manni hefur al-
veg langað til að fá að kíkja ofan í
vagninn hjá þeim ef maður sér þær
á röltinu,“ segir hún og hlær.
Fyrsta barnið
gleymist aldrei
Fyrsta barnið sem Jóhanna tók á móti
var stúlkubarn sem kom í heiminn
17. janúar 2011. Það var einnig fyrsta
barn móðurinnar. „Ég fylgist allt-
af með henni úr fjarlægð og gleymi
henni aldrei,“ segir Jóhanna hlýlega.
Hún segist hiklaust mæla með starf-
inu. „Það er svo einstakt að fá að taka
þátt í þessu með fólki. En þetta er
þolinmæðisstarf og það þarf stundum
að takast á við það þegar ekki gengur
vel. En það er sem betur fer miklu,
miklu sjaldnar. Þetta góða við starfið
yfirgnæfir allt annað.“
Hún segir það bæði erfitt og átak-
anlegt þegar eitthvað fer ekki eins og
það átti að fara við fæðingu. Það sé
einnig erfitt fyrir ljósmæðurnar og alla
þá sem komi að fæðingunni. „En sem
betur fer gengur ferlið oftast vel. Eft-
irlitið er gott, ferlin eru góð og sam-
starf deildarinnar við Landspítalann
er gott. Við getum sent konur þangað
ef eitthvað er að og við höfum fengið
mikið hrós frá þeim konum sem hafa
farið þangað frá okkur.“ Aðspurð um
hvað standi upp úr á ferlinum segist
hún hafa lent í skemmtilegri tilviljun.
„Ég var að vinna snemma árs og tók
á móti barni. Allt gekk vel og fæðing-
in er dásamleg. Í ágúst er ég aftur að
vinna, tek á móti barni og allt geng-
ur eins og í sögu. Í febrúar er ég enn
og aftur á vakt, fæ til mín konu í fæð-
ingu sem gekk vel. Eftir fæðinguna
segir stúlkan við mig að ég hafi líka
tekið á móti hjá systur hennar. Svo
kemur í ljós að ég hafði líka tekið á
móti hjá annarri systur þeirra. Þarna
var ég því búin að taka á móti þremur
börnum hjá þremur systrum á stutt-
um tíma fyrir algera tilviljun. Síðan
þá hafa tvær þeirra eignast börn aft-
ur og ég tók líka á móti þeim,“ seg-
ir Jóhanna sem hefur því tekið á móti
öllum börnum þeirra systra. „Það er
dásamlegt og þær hafa haldið sam-
bandi við mig. Sendu mér til dæmis
fallega mynd af börnunum í jólakorti.
Maður kynnist oft skemmtilegu fólki
í þessu starfi og stundum heldur mað-
ur áfram að vera í sambandi við það,“
segir ljósmóðirin Jóhanna Ólafsdótt-
ir að lokum.
grþ
Langaði alltaf að verða ljósmóðir
Draumur Jóhönnu frá fyrstu tíð var að læra til ljósmóður
Jóhanna Ólafsdóttir ljósmóðir ásamt nýfæddu barni sem hún tók á móti.
Jóhanna með systurdóttur sinni, Indíönu Rós, sem fædd er 2. janúar 2015. „Ég tók
á móti henni og þessari fæðingu gleymi ég auðvitað aldrei. Þessi litla stelpa er
algjört uppáhald og við erum miklar vinkonur,“ segir Jóhanna.