Skessuhorn - 30.05.2018, Blaðsíða 34

MIÐVIKUDAGUR 30. MAÍ 201834
Horft yfir liðið ár og litið til þess nýjaSjómannadagurinn
Dagbjört Bæringsdóttir í Stykkis-
hólmi hefur undanfarin tvö ár sótt
sjóinn sem messi á Örfyrisey RE,
einum af frystitogurum HB Granda.
Hún rær ásamt manni sínum Guð-
mundi Gunnlaugssyni. Skessuhorn
hitti Dagbjörtu að máli á heimili
hennar í Stykkishólmi í byrjun maí-
mánaðar. Búið var að pakka ofan
í töskur þegar blaðamann bar að
garði, enda hjónin á leið út daginn
eftir. Dagbjört býður sæti við borð-
stofuborðið, sem er í opnu rými með
eldhúsi og stofu. Guðmundur vakt-
ar kaffivélina og hallar sér að plöt-
unni í eldhúsinnréttingunni. „Ég er
búin að vera tvö ár á Örfiriseynni,
en Gummi er búinn að vera síð-
an 2005,“ segir Dagbjört. „Þar áður
var ég á Arnari og Örvari, sem gerð-
ir voru út frá Skagaströnd. Örvar var
einn af fyrstu íslensku frystitogurun-
um á sínum tíma,“ segir hann. „Hvað
ertu búinn að vera lengi á frystitog-
ara? 30 ár?“ spyr Dagbjört. „Já, síð-
an ´88,“ svarar hann. „Við fluttum
frá Stykkishólmi norður á Skaga-
strönd þetta ár. Það var hálfgerð bú-
setuskylda á sjómönnunum, það er
að segja ef Gummi ætlaði að fá pláss-
ið á togaranum þá urðum við að búa
á Skagaströnd. Við vorum nýbúin að
byggja okkur nýtt hús hérna í Hólm-
inum en rifum okkur upp, ætluð-
um að vera fyrir norðan í eitt ár og
mala gull. En þau urðu nítján,“ segir
Dagbjört og brosir. „En það var gott
að vera á Skagaströnd og fínt að ala
upp börnin þar. Ég var svo heppin að
geta verið heima með börnin á með-
an þau voru að vaxa úr grasi,“ bæt-
ir hún við.
Draumurinn rætist
Í gegnum tíðina hefur Dagbjört feng-
ist við ýmislegt. „Þegar ég var 16 ára
fór ég á skelina hérna í Hólminum,
var bæði á sjónum og í vinnslunni.
Síðan var ég í saltfiskverkun og svo
heima að ala upp börnin mín fjögur
í nokkur ár. Eftir að ég fór aftur út
á vinnumarkaðinn að barnauppeldi
loknu byrjaði ég í skóverksmiðju sem
þá var starfrækt á Skagaströnd. Henni
var lokað og þá fór ég í rækjuna í eitt
eða tvö ár. Þá lá leiðin í Höfðaskóla
þar sem ég vann þangað til við flutt-
um heim í Hólminn aftur,“ segir hún.
Næst tók við vinna á snyrtistofu í
Stykkishólmi. Henni var síðan lokað
og þá færði Dagbjört sig yfir á sjúkra-
húsið. Fyrir tveimur árum síðan fékk
hún loks plássið á Örfiriseynni. Hún
segir að þar með hafi draumur ræst.
„Mig var búið að dreyma um þetta
nánast alla tíð. Sjórinn hefur alltaf
heillað mig. Ég hafði tekið nokkrar
grásleppuvertíðir með bæði Gumma
og tengdaföður mínum en langaði
alltaf að komast á togara. Ég var búin
að sækja um á Arnari, sem gerður er
út frá Skagaströnd, þegar ég var fyrir
norðan. Það var síðan ekki fyrr en við
fluttum vestur að mér bauðst plássið.
Þá var ég búin að ráða mig í vinnu
hér í Hólminum og kunni ekki við
að hætta við. En ég hef alltaf gengið
með þetta í maganum. Þegar vantaði
messa á Örfirisey þá sló ég til og er
þar enn í dag,“ segir Dagbjört.
Langir dagar
og lélegt kaup
Venjulegur dagur hjá messanum á
Örfirisey hefst um klukkan átta á
morgnana. „Ég er ekki á vöktum
heldur byrja dagarnir hjá mér vana-
lega um áttaleytið á morgnana. Þá
vakna ég, fer á fætur og mæti í vinn-
una korter fyrir níu. Ég fæ mér morg-
unmat og síðan hefst vinnudagurinn.
Hann byrjar á frágangi eftir morgun-
matinn og síðan er borðstofan þrifin,
skúrað og byrjað að undirbúa hádeg-
ismatinn. Fyrsta holl borðar 11:30 og
næst holl á vaktaskiptunum á hádegi.
Næst er frágangur eftir hádegismat-
inn og farið að undirbúa kaffið. Um
kl. 14:00 er ég búin og fer þá stund-
um að þrífa klósettin, ræktina, skúra
gangana og annað sem til fellur. Einu
sinni í viku er stakkageymslan þrifin.
Um miðjan daginn á ég smá frí þang-
að til ég mæti aftur kl. 17:00 hjá kokk-
inum. Þá er gengið frá eftir kaffið og
farið að undirbúa kvöldmatinn. Hann
er kl. 19:30 og á vaktaskiptunum kl.
20:00. Þegar allir eru búnir að borða
er gengið frá og skúrað. Ég er venju-
lega búin að öllu mínu um tíuleytið
á kvöldið og er þá í fríi til morguns.
Þetta eru nokkuð langir dagar, en
maður fær smá hvíld um miðjan dag-
inn sem er bara gott,“ segir Dagbjört.
Aðspurð segir hún að sér líki vinnan
ágætlega, en kaupið mætti vera betra.
„Ég myndi vilja hafa hærri laun, þetta
eru algjör skítalaun sem messinn hef-
ur. Hann hefur greinilega setið eftir
í öllum kjaraviðræðum. Messinn er
ekki upp á hlut eins og aðrir á skipinu
heldur með föst laun sem eru mjög
lág. Hvers vegna veit ég ekki, kannski
hefur ekki verið jafn mikil vinna hjá
messanum áður fyrr. En maður þarf
alltaf að skila sínu ef hlutirnir eiga að
vera í lagi. Örfirisey er einn af stærri
frystitogurum landsins enn sem kom-
ið er, með 27 manns í áhöfn og það
er alltaf meira en nóg að gera í eld-
húsinu og við þrifin,“ segir hún. „Við
þurfum að koma því til næstu samn-
inganefndar að hækka launin hjá
messanum,“ bætir hún við.
„Á sjó í allt sumar“
Dagbjört og Guðmundur verða á sjó
þar til föstudaginn fyrir sjómanna-
dag. Þá tekur við frítúr og síðan ætla
þau að taka sér sumarfrí. En hafið
er aldrei langt undan því þau ætla á
veiðar í fríinu. „Við ætlum að vera á
sjó í allt sumar,“ segir Dagbjört og
brosir til eiginmannsins. „Ég á bát
með tengdasyninum. Hann fór út
á grásleppu 20. maí og við tökum
við eftir að við komum í land. Við
klárum grásleppuvertíðina og verð-
um í júlí og jafnvel eitthvað í ágúst á
strandveiðunum,“ segir hann. Verð-
ur það langt því frá fyrsta sumarið
þeirra á trillunni. „Ég fór fyrst á grá-
sleppu 1987 með tengdapabba, tvær
eða þrjár vertíðir. Svo höfum við
róið fyrir aðra og þangað til Krist-
björg var keypt 2011,“ segir Dag-
björt.
„Í fyrra tók Dagbjört sér aukafrí
og tók við mér á grásleppunni með
tengdasyninum þegar ég fór aft-
ur út á sjó. Það kom best út fyrir
okkur tekjulega séð,“ segir Guð-
mundur. „Árið þar á undan fór ég
með Gumma og tengdasyninum til
skiptist eftir því hvor er í fríi,“ bæt-
ir hún við. „Þetta hefur komið mjög
vel út. Vertíðin í fyrra var mjög góð.
Dagbjört fiskaði miklu meira en ég
á seinni tímabilinu og skilaði því að
við vorum í fjórða sæti yfir landið að
mig minnir,“ segir Guðmundur. „Á
litla bátnum okkar,“ bætir Dagbjört
við, en trillan Kristbjörg er rétt
innan við átta metra löng. En það
er ekki það sem skiptir þau hjónin
mestu máli. „Þetta er algjör draum-
ur. Ég elska að vera á sjónum, þess
vegna er ég að þessu,“ segir Dag-
björt og brosir.
Gott að vera
saman á sjó
Konur eru ekki margar á frysti-
togurunum í íslenska flotanum og
ekki ýkja margar á sjó yfirleitt. Enn
sjaldgæfara verður að teljast að hjón
séu saman á sjó. Raunar er ekki svo
algengt að hjón vinni saman. Dag-
björtu og Guðmundi líkar það aft-
ur á móti afar vel. „Mér finnst það
mjög gaman,“ segir Dagbjört. „En
margir skilja ekki hvernig við get-
um verið saman allt árið, í vinnunni
og í fríunum,“ segir Guðmundur.
„Mér fannst þetta stundum erfitt
hér á árum áður, þegar Guðmundur
var alltaf í burtu. Sérstaklega meðan
börnin voru að alast upp,“ segir hún
og hann bætir því við að hann hafi
séð börnin stækka á tíu sentímetra
fresti. Þá hafi verið róið mikið stíf-
ar, stundum þrír túrar í röð áður en
áhöfnin fékk frí í landi. Túrarnir
hafi reyndar verið aðeins styttri en
engu að síður hafi verið mun lengra
á milli fríanna. „Síðan erum við auð-
vitað ekki að vinna í því sama þó við
séum saman um borð. Gummi er
á vöktum en ég vinn á daginn. Við
fáum alltaf okkar prívat tíma. Við
erum ekkert límd við hvort annað
á sjónum þannig að við fáum aldrei
leið á hvort öðru,“ segir Dagbjört
og brosir.
Hún kveðst ekki hafa yfir neinu
að kvarta verandi eina konan um
borð á Örfiriseynni. Vinnufélag-
arnir séu upp til hópa góðir menn
og henni líði vel um borð. Það sé
heldur að börnunum hennar finnist
þetta ekki passa. „Þeim finnst eitt-
hvað skrítið við að mamma þeirra sé
á frystitogara,“ segir Dagbjört. „Ég
held nú að þar spili mikið inn í að
geta ekki fengið barnapössun hve-
nær sem er,“ skýtur Guðmundur inn
í og þau skella upp úr. „En við erum
þá bara meira með barnabörnin
þegar við erum í landi,“ segir hún.
„Mér finnst við bæði mun frjálsari
með frítímann eftir að ég byrjaði
líka á sjónum. Þegar ég var til dæm-
is að vinna á sjúkrahúsinu þá var ég
á vöktum, vann aðra hverja helgi og
oft á nóttunni. Þá gátum við ekki
gert mikið í hans fríi. Núna getum
við gert hvað sem er og ferðast eins
og okkur sýnist í fríunum, því við
eigum alltaf mánuð í einu fyrir okk-
ur,“ segir Dagbjört.
Aldrei sjóhrædd
Þegar hún lítur til baka segir hún
árin tvö á Örfirisey hafa verið mik-
ið ævintýri. „Ekki bara sjómennsk-
an heldur margt annað. Það bilaði
hjá okkur í síðasta túr og við vor-
um dregin til Noregs. Þá fóru all-
ir heim nema vélstjórarnir, kokk-
urinn, við og einn til. Við nýttum
dagana bara til að spóka okkur um
í Hammerfest. Fengum smá auka
frí til að skoða okkur um, sem var
mjög gaman,“ segir hún. „Það bil-
aði einu sinni áður þegar við vorum
í rússnesku lögsögunni. Þá héngum
við í sjö daga aftan í olíuskipi á leið-
inni til Noregs. Það var löng sigl-
ing,“ bætir hún við. En hefur veðr-
ið aldrei sett strik í reikninginn?
„Jú, við höfum nú stundum lent í
vondum veðrum. En það er svo
ótrúlegt með mig að ég verð aldrei
sjóhrædd. Sama hvernig veðrið er
þá finn ég ekkert fyrir því og finnst
ég alltaf örugg á sjónum,“ seg-
ir Dagbjört. „Í einni brælunni þá
man ég eftir því að hafa verið næst-
um upprétt í kojunni,“ segir hún og
hlær við. „Þá er maður með svona
langan svamp sem maður notar til
að skorða sig af í kojunni, hjásvæfa
kallast hann. Síðan heldur maður
bara áfram að reyna að sofa,“ bætir
hún við létt í bragði.
Upplifun fyrir alla
En er sjómennskan eitthvað sem
hún myndi mæla með fyrir aðra
að prófa? „Já, ég held það sé upp-
lifun fyrir alla að prófa að vera á
sjó. Mér líður að minnsta kosti
alltaf rosalega vel á sjónum. Mað-
ur getur kúplað sig frá öllu. Allir
dagarnir eru eins, til þess að gera.
Lét drauminn rætast og réði sig á frystitogara:
„Sjórinn hefur alltaf heillað mig“
Dagbjört Bæringsdóttir, messi á Örfirisey.
Dagbjört ásamt eiginmanni sínum, Guðmundi Gunnlaugssyni, á heimili þeirra í Stykkishólmi. Hjónin eru saman í áhöfn
frystitogarans og hafa um margra ára skeið róið saman á grásleppu.
Örfirisey RE er einn af frystitogurum HB Granda og með þeim stærri í íslenska
flotanum, með 27 manns í áhöfn. Ljósm. úr