Heimsmynd - 01.12.1993, Síða 46

Fátt er brigðulla og erfiðara að treysta á en lýðhyllina.
Það hefur margur maðurinn mátt reyna. Miklum
völdum, afrekum eða auðlegð fylgir oft mikil lýðhylli
en hún getur verið svikul. Um leið og hallar undan
fæti snýr lýðurinn við þér baki. Það hafa ekki
einungis valdsmenn og stjórnmála-menn mátt þola
heldur einnig listamenn, íþróttamenn og vís-
staðar. Þar kemur líka fleira til eins og stefna þess
flokks sem þau eru fulltrúar fyrir. En hvaða
eiginleikar eru það þá sem em drýgstir til lýðhylli?
Er það stefnufestan, hugsjónagleðin, gáfurnar,
málsnilldin, áróðurs-tæknin, stjórnsemin, hug-rekkið,
heiðarleikinn, sið-gæðið, útlitið eða kannski
fyrirgreiðsla þeirra við kjós-endur? Stundum njóta
duttunqar
lýdnyllinnar
indamenn. Nátengt lýðhyllinni er
orðstírinn sem Hávamál segja að
deyi aldrei „hveim er sér góðan
getur“ og lifi bæði fé og frændur.
Sá sem nýtur mikillar lýð-hylli í
lifanda lífi getur þó gleymst svo
gjör-samlega er frá líða stundir, að
enginn man nafn þeirra. Aðrir
njóta engrar viðurkenningar,
meðan þeir eru ofar moldu, en
em dýrkaðir eftir dauða sinn. Það
á ekki síst við um frumlega
brautryðjendur í listum og
vísindum. Flestir bera í brjósti
löngun til að skilja eftir sig
einhvern stað í hjörtum
eftirkomenda eða að minnsta
kosti nafn sitt, en fyrir obba fólks
á það samt fyrir að liggja að
gleymast, jafnvel mást burtu úr
rituðum heimildum. Til hvers var
þá brautin gengin? Umbun á efsta
degi, segja þeir trúuðu.
Ekki má opna svo útvarp,
sjónvarp eða fletta blaði á íslandi
að ekki blasi við nöfn manna eins
og Davíós Oddssonar,
Steingríms Hermannssonar,
Ólafs Ragnars Grímssonar,
Jóns Baldvins Hannibalssonar
eða Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur. Þau em elt á
röndum, stungið upp í þau hljóðnema hvar sem því
verður við komið, fýlgst með þeim og hvert orð étið
upp eftir þeim. Þau baða sig í sviðsljósinu og hvert
mannsbarn þekkir þau og talar um þau. Hversu lengi
varir lýðhylli þeirra og frægð? Verða þau ódauðleg.
Tæplega. Líklegast verða þau gleymd eftir nokkra
áratugi. Þar með er ekki sagt að þau njóti öll jafn
mikillar lýðhylli og erfitt er að greina hvers eðlis hún
er hjá hverju og einu þeirra, ef hún er þá yfirleitt til
stjórnmálamenn lýðhylli vegna
þess að þeir eru í
stjórnarandstöðu og stundum af
því að þeir em í stjóm. Hin mikla
lýðhylli Jóhönnu Sigurðar-
dóttur um þessar mundir stafar
líklega einkum af því, að henni
hefur tekist að sameina þetta
tvennt. Hún situr í ríkisstjórn en
engu að síður upplifir fólk hana
sem stjórnarandstæðing. Þannig
nýtur hún í senn verka sinna sem
ráðherra og andstöðu sinnar við
samráðherra sína. Fólki fellur líka
vel í geð hversu lítið hún berst á í
opinbeai lífi. Hún hefur hvorki
einkabílstjóra né ráðherrabíl, er
ekki veisluglöð og fer sjaldan til
útlanda. Hún þykir heiðarleg,
hugrökk og stefnuföst. Þetta
vegur þyngra en það að hún
virðist ómann-blendin, einhæf og
hafa frekar tilbreytingalítinn og
leiðinlegan ræðustíl.Persónuleg
samskipti stjórnmálamanna við
almenning, jafnvel persónuleg
snerting hefur alla tíð þótt
mikilvæg fyrir stjórnmálamenn.
Það er engin tilviljun að
frambjóðendur í forseta-
kosningum i Bandaríkjunum gera
sér far um að taka í höndina á
sem flestum. Slík snerting getur virkað sem rafsegull
á fólk. Snjallir stjórnmálamenn senda fólki jólakort,
hamingjuóskir á stórafmælum og samúðarkveðjur á
sorgarstundum. Þeir fylgja kjósendum sínum til
grafar hvenær sem þeir sjá sér færi á því að það
hefur ótrúlega mikil áhrif á syrgjendur. Bjarni
Benediktsson og Gunnar Thoroddsen huguðu til
dæmis vel að þessum þáttum.
Alþekkt er og fyrirgreiðslupólitíkin. Á síðustu öld var
Jón Sigurðsson forseti eins konar verslunarfulltmi
Fátt er erfiðara að treysta
á en lýðhyllina. Miklum
völdum, afrekum eða
auðlegð fylgir oft mikil
lýðhylli en hún getur verið
svikul. Um leið og hallar
undan fæti snýr lýðurinn
við þér baki, segir
Guðjón Friðriksson.
4 6
Desember
Heimsmynd