Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.2019, Blaðsíða 8

8 UMRÆÐA
Sandkorn
27. september 2019
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru
hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
Aðalnúmer: 512 7000
Auglýsingar: 512 7050
Ritstjórn: 512 7010
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiðlun ehf. Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Framkvæmdastjóri: Karl Garðarsson Ritstjóri: Lilja Katrín Gunnarsdóttir
Prentun: Torg prentfélag Dreifing: Póstdreifing
Suðurlandsbraut 14
2. hæð
FRÉTTASKOT
512 7070
ABENDING@DV.IS
Haltu mér, slepptu mér
H
vert er hlutverk RÚV?
er spurning sem hefur
borið æ oftar á góma að
undanförnu, sérstaklega
í ljósi þess að Lilja Alfreðsdóttir,
mennta- og menningarmálaráð-
herra, vill taka RÚV af auglýs-
ingamarkaði, eitthvað sem löng-
um hefur verið deilt um. Allt í
einu núna hafa gagnrýnisraddir
sprottið upp frá fólki í auglýsinga-
og sjónvarpsframleiðslu. Ef RÚV
verði tekið af auglýsingamark-
aði myndi það nánast ganga af ís-
lenskri kvikmynda- og sjónvarps-
þáttagerð dauðri vegna þess að
fólk í faginu þjálfast við að taka
upp auglýsingar og er þá betur í
stakk búið til að taka að sér stærri
verkefni á sviði framleiðslu sjón-
varpsefnis og kvikmynda. Ef RÚV
verði tekið af auglýsingamarkaði
dvínar íslensk auglýsingagerð svo
um munar. Ergo: Fagfólk í fram-
leiðslu sjónvarps- og kvikmynda-
efnis verður ekki jafn gott og allt
fer skyndilega í bál og brand. Ís-
land verður ein menningarsnauð-
asta þjóð Evrópu á einni nóttu.
Þetta er áhugaverður rök-
stuðningur fyrir margra hluta
sakir. Er það virkilega svo að hlut-
verk RÚV sé að halda uppi heilli
atvinnugrein með því að styrkja
aðra (lesist: að hala inn mark-
aðspeninga um leið og það hal-
ar inn almannafé) eða gæti verið
að tækifærissinnar og markaðs-
menn séu hér að gera heiðarlega
tilraun til að snúa út úr ágætri
umræðu um nákvæmlega hvað
RÚV á með að vera á auglýsinga-
markaði?
Gott og vel. Þeir sem eiga hags-
muna að gæta munu alltaf reyna
að snúa út úr, eðli málsins sam-
kvæmt, enda gríðarlegar fjárhæð-
ir í húfi. Hins vegar er alvarlegra
mál að þessi rökstuðningur, um
að auglýsingagerð sé fjöregg ís-
lenskrar menningar og undir-
staða þess að fólk fái hér við-
eigandi reynslu í framleiðslu á
vönduðu, innlendu efni, er al-
gjörlega galinn. Í umræðunni
virðist algjörlega gleymast sá styr
sem staðið hefur um RÚV meðal
kvikmyndaframleiðenda.
RÚV nefnilega ákvað það upp
á eigin spýtur fyrir um það bil
tveimur árum að breyta samn-
ingum við framleiðendur sjón-
varpsefnis og kvikmynda. Fyrir
breytingu hafði RÚV keypt sýn-
ingarrétt að efni sjálfstæðra fram-
leiðenda og var það vel. Með nýj-
um samningum var hins vegar
búið að líma inn feita klausu um
að RÚV myndi hljóta hlut í ýmsu
sjónvarpsefni og kvikmyndum
í stað þess að kaupa sýningar-
rétt. Með því að kaupa hlut í efn-
inu hefur RÚV veigameiri stöðu
í verkefninu en bara að sýna
efnið ákveðið oft. Það er ákveðið
áhættuspil að kaupa sig inn í
sjónvarpsefni og taka sér stöðu
sem aðal- eða meðframleiðandi.
Ef að verkefnið gengur illa og skil-
ar tapi er það fjárhagslegt högg.
Hins vegar, ef verkefnið gengur
vel, endurgert í mörgum lönd-
um og sýnt í enn fleiri vænkast
hagur framleiðandans sem lagði
til peninga í upphafi. Það kemur
skýrt fram í lögum og reglum RÚV
að hlutverk stofnunarinnar sé að
„hlúa að menningu þjóðarinn-
ar, leggja rækt við íslenska tungu,
listir og íþróttir“ og að hlutverkið
sé enn fremur að „styðja við fram-
leiðslu og nýsköpun á slíku efni“.
Ekki er hægt að sjá að það sam-
rýmist markmiðum RÚV sérstak-
lega að kaupa sig inn í verkefni
með gróða í huga.
Þessa klausu hafa Samtök
iðnaðarins gagnrýnt fyrir hönd
kvikmyndagerðarmanna en
einnig þá rúmu skilgreiningu á
hvað felst í því að vera sjálfstæður
framleiðandi að mati RÚV. RÚV
skilgreinir sjálfstæðan framleið-
anda sem „seljanda tilbúins efnis
eða umsjónarmann eða framleið-
anda efnis“ á meðan Kvikmynda-
sjóður skilgreinir það sem „fyrir-
tæki sem hefur kvikmyndagerð
að meginstarfi.“ Vegna þessa mis-
ræmis tilgreinir RÚV til að mynda
tækjaleigu og handritaráðgjöf
sem „sjálfstæðan framleiðanda“,
sem kvikmyndagerðarmönnum
finnst óheppilegt, svo vægt sé til
orða tekið.
Því á ég bágt með að skilja
þessa dökku framtíðarsýn sem
dregin er upp varðandi fram-
leiðslu á innlendu efni ef RÚV
fer af auglýsingamarkaði. Kvik-
myndagerðarmenn vilja ekki sjá
það gerast því þá stoppar þjálfun
á starfsfólki, þar sem auglýsingar
eru teknar upp nánast í hverri
viku en lengra líði á milli sjón-
varps- og kvikmyndaframleiðslu.
Hins vegar vilja kvikmynda-
gerðarmenn ekki heldur að RÚV
kaupi hluta í efni til að afla sér
tekna. Er það ekki einmitt ágætt
mótvægi við því að RÚV fari af
auglýsingamarkaði? RÚV fjárfest-
ir þá meira í innlendri framleiðslu
til að ná viðmiðum sínum sem Al-
þingi setur, getur þá valið verk-
efnin betur með gróða í huga og
styrkt innlenda framleiðslu enn
fremur með gróðanum sem hlýst
af hlutdeild í hinum ýmsu verk-
efnum. Er það ekki bara ágætis
díll? n
Spurning vikunnar Á almenningur rétt á upplýsingum um búsetu barnaníðinga?
„Svarið mitt er eitt stórt JÁ.“
Drífa Björk Linnet
Kristjánsdóttir,
eigandi Reykjavík
Warehouse
„Já, almenningur á fullan rétt
á því.“
Gulla Fjóla, bílstjóri
„Já, að sjálfsögðu! Í Banda-
ríkjunum eru þeir skráðir og
með stimpil í ökuskírteini
um að þeir séu níðingar og
ef einhver níðingurinn flytur
í hverfið þá fá allir vitneskju
um það. Það er réttur okkar
að fá að vita þetta.“
Maggi Garðars, afi
„Já, sérstaklega barnafólk.“
Sigurjón Vigfússon,
stóriðjugreinir
„Sem faðir þá segi ég já
við því, en ef ég á að vera
hreinskilinn þá finnst mér
líka að menn sem eru ekki
síbrotamenn og hafa tekið
út refsingu eigi að fá séns,
en ekki síbrotamenn sem eru
stórhættulegir.“
Björn Axelsson
Milljónir frá ríkinu
Ákveðinn þrýstingur innan
lögreglunnar hefur mynd-
ast um að Haraldur Johannes-
sen ríkislögreglustjóri segi
af sér embætti. Hann virð-
ist ætla að sitja sem fastast
og nær ómögulegt er að víkja
honum úr starfi samkvæmt
lögum um réttindi og skyld-
ur starfsmanna ríkisins. Ef
embætti ríkislögreglustjóra
og lögreglustjórans á höfuð-
borgarsvæðinu er hins vegar
sameinað og fyrrnefnda emb-
ættið lagt niður myndi Har-
aldur þurfa frá að hverfa. Ef
svo verður er hann ekki á
flæðiskeri staddur því hann
heldur óbreyttum launakjör-
um í tólf mánuði eftir að emb-
ættið er lagt niður. Samkvæmt
tekjublaði DV var Haraldur
með tæplega 1,5 milljónir á
mánuði í fyrra. Haraldur gæti
því haft það ljúft þessa tólf
mánuði með alls 18 milljónir
frá ríkinu, auk annarra launa-
tengdra fríðinda.
Lögmaður
og ráðherra
Lítt þekkt
ættartengsl
L
ögmaðurinn Oddur Ást-
ráðsson hefur verið mik-
ið í fjölmiðlum síðustu
mánuði þar sem hann er
lögmaður bandaríska flugvéla-
leigusalans
ALC sem
átti í deilum
við WOW
air vegna
kyrrsetn-
ingar flug-
vélar. Odd-
ur starfaði
á fjölmiðl-
um áður
en hann öðlaðist lögmanns-
réttindi og er nú einn af
eigendum lögmannsstofunn-
ar LMB Mandat. Oddur er son-
ur Svandísar Svavarsdóttur
heilbrigðisráðherra sem hef-
ur verið viðriðin pólítík í hátt
í fimmtán ár í flokki sínum,
Vinstri hreyfingunni – grænu
framboði.
Leiðari
Lilja Katrín Gunnarsdóttir
lilja@dv.is
Dimmur dagur Hagræðing innan Arion
banka kemur hart niður á um 100 manns.
MYND: EYÞÓR ÁRNASON