Læknablaðið - okt 2019, Qupperneq 15

LÆKNAblaðið 2019/105 431
R A N N S Ó K N
1. Skráð atvinnuleysi eftir landsvæðum og kyni 1957­2015.
Hagstofa Íslands. px.hagstofa.is/pxis/sq/6029f24b­a5d0­
4703­9b4a­eb83b08281cf – mars 2018.
2. Heimili í fjárhagsvandræðum eftir aldri, 2004­2012.
Hagstofa Íslands. px.hagstofa.is/pxis/sq/24592a71­9a­
11­4c20­a93f­e9687033965c ­ mars 2018.
3. Karanikolos M, Mladovsky P, Cylus J, Thomson S, Basu S,
Stuckler D, et al. Financial crisis, austerity, and health in
Europe. Lancet 2013; 381: 1323­31.
4. Guðjónsdóttir GR, Kristjánsson M, Ólafsson Ö, Arnar DO,
Getz L, Sigurðsson JÁ, et al. Immediate surge in female
visits to the cardiac emergency department following
the economic collapse in Iceland: an observational study.
Emerg Med J 2012; 29: 694­8.
5. McKee M, Karanikolos M, Belcher P, Stuckler D. Austerity:
a failed experiment on the people of Europe. Clin Med
(Lond) 2012;1 2:3 46­50.
6. Reeves A, McKee M, Stuckler D. Economic suicides in
the Great Recession in Europe and North America. Br J
Psychiatry 2014; 205: 246­7.
7. Ásgeirsdóttir HG, Ásgeirsdóttir TL, Nyberg U,
Þorsteinsdóttir ÞK, Mogensen B, Matthíasson P, et al.
Suicide attempts and self­harm during a dramatic national
economic transition: a population­based study in Iceland.
Eur J Public Health 2017; 27: 339­45.
8. Lyfjanotkun Íslendinga og lyfjagagnagrunnur landlæknis.
Embætti landlæknis, 2017. landlaeknir.is/um­embaettid/
frettir/frett/item32339/lyfjanotkun­islendinga­og­lyfja­
gagnagrunnur­landlaeknis ­ mars 2018.
9. Nordic Medico­Statistical Committee (NOMESCO).
Health Statistics for the Nordic Countries 2017. 1. útg.
Kaupmannahöfn: 2017.
10. Tauga­ og geðlyfjanotkun á Íslandi. Embætti landlæknis,
2016. landlaeknir.is/um­embaettid/frettir/frett/item28980/
tauga­og­gedlyfjanotkun­i­oecd­rikjum­mest­a­islandi ­
mars 2018.
11. Sales of antidepressants (ATC­group N06A), 2004­2015.
Nordic Medico­Statistical Committee (NOMESCO) ­ mars
2018.
12. OECD. Health at a Glance 2017: OECD Indicators. 1. útg.
OECD publishing; París 2017.
13. Mikil aukning í ávísunum þunglyndislyfja á undan­
förnum árum. Embætti landlæknis, 2017. landlaeknir.
is/um­embaettid/frettir/frett/item31934/mikil­aukning­i­
­avisunum­thunglyndislyfja­a­undanfornum­arum ­ mars
2018.
14. Embætti landlæknis. Þunglyndislyf á Íslandi. Læknablaðið
2014; 100: 355.
15. Mikil aukning í ávísunum þunglyndislyfja á ungmenni
hér á landi. Embætti landlæknis, 2017. landlaeknir.
is/um­embaettid/frettir/frett/item32772/mikil­aukning­i­
­avisunum­thunglyndislyfja­a­ungmenni­a­islandi ­ mars
2018.
16. Sales of anxiolytics (ATC­group N05B), 2004­2015. Nordic
Medico­Statistical Committee (NOMESCO) ­ mars 2018.
17. Ávísunum á tauga­ og geðlyf á Íslandi hefur fjölgað frá
2003 til 2013. Embætti landlæknis, 2014. landlaeknir.is/
um­embaettid/frettir/frett/item25254 ­ mars 2018.
18. Sales of hypnotics and sedatives (ATC­group N05C), 2004­
2015. Nordic Medico­Statistical Committee (NOMESCO
­ mars 2018.
19. Svefnlyfjanotkun á Íslandi. Embætti landlæknis, 2015.
landlaeknir.is/um­embaettid/frettir/frett/item27085/svefn­
lyfjanotkun­a­islandi ­ mars 2018.
20. Stewart R, Besset A, Bebbington P, Brugha T, Lindesay
J, Jenkins R, et al. Insomnia comorbidity and impact and
hypnotic use by age group in a national survey population
aged 16 to 74 years. Sleep 2006; 29: 1391­7.
21. Linnet K, Guðmundsson LS, Birgisdóttir FG, Sigurðsson
EL, Jóhannsson M, Tómasdóttir MÓ, et al. Multimorbidity
and use of hypnotic and anxiolytic drugs: cross­sectional
and follow­up study in primary healthcare in Iceland.
BMC Fam Pract 2016; 17: 1­10.
22. Jakobsson B. Lyfjanotkun Íslendinga. Talnabrunnur 2016
nóvember ­ desember: 1­2.
23. Depression in adults: recognition and management
(NICE guideline CG91). National Institute for Health and
Care Excellence (NICE), 2009. nice.org.uk/guidance/cg90/
chapter/1­Guidance#care­of­all­people­with­depression ­
mars 2019.
Heimildir
Greinin barst til blaðsins 20. mars 2019, samþykkt til birtingar 21. ágúst 2019.
þunglyndislyf. Hins vegar sést mikil aukning á ávísunum á þung­
lyndislyf á undanförnum árum. Þó að rannsóknin geti ekki sýnt
fram á orsakasamband er ekki ólíklegt að breytingar á ávísunum á
svefnlyf og róandi lyf tengist aðstæðum tengdum hruninu. Hvort
aukning á ávísunum á þunglyndislyf undanfarin ár séu með ein­
hverjum hætti seinkomin áhrif hrunsins á ungt fólk á Íslandi er
óljóst.
Þakkir
Lilja B. Kristinsdóttir og Jens Á. Reynisson við deild rafrænnar
þjónustu hjá HH fá þakkir fyrir aðstoð við að setja upp gagna­
bankann sem rannsóknin var unnin upp úr. Sigrún Helga Lund
og Sigrún Ýr Eyjólfsdóttir fá þakkir fyrir ráðleggingar og aðstoð
við tölfræðilega úrvinnslu. Arna Þórdís Árnadóttir, fulltrúi á Þró­
unarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu, fær þakkir fyrir aðstoð við
ritvinnslu.