Læknablaðið - jun 2019, Qupperneq 36

292 LÆKNAblaðið 2019/105
■ ■ ■ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
„Með sýndarveruleikatækni hafa menn
skapað hreyfiheim sem er svo raun­
verulegur að einstaklingar finna fyrir
hreyfiveiki, eins og sjó­ eða bílveiki, þótt
þeir sitji eða standi kyrrir,“ segir Hannes
Petersen, háls­, nef­ og eyrnalæknir og
prófessor við Læknadeild HÍ. Hann stend­
ur fyrir ráðstefnu um hreyfiveiki í Hofi á
Akureyri 7.­10. júlí.
„Leikjaframleiðendur hafi skoðað
möguleikann á að nota sýndarveruleika­
gleraugu við leiki sína en spilarar hafa
oft hafnað þeim vegna hreyfiveiki. Þeim
finnst betra að horfa á skjáinn því þeir
upplifa of mikil einkenni hreyfiveiki í
gegnum gleraugun. Þeim er óglatt og líður
ekki vel,“ segir Hannes.
Hann segir fólk ekki skynja hreyfi­
ertingu í jafnvægishluta innri eyrna í
sýndarveruleika, heldur sé sjónupplifunin
slík, til dæmis í bíl eða rússíbana, að við­
komandi sé nánast við það að kasta upp.
„Fyrst héldum við að skynjun í gegnum
innra eyra væri mikilvægari en sjónin
við sjóveiki. Nú erum við að átta okkur
á að það sjónræna nægir,“ segir Hannes.
Hreyfingin sjálf valdi því ekki hreyfiveiki
heldur skynjunin. „Það er svo margt nýtt í
þessu sem nútímatækni hefur fært okkur.“
Flugmenn finna fyrir hermisveiki
Hann segir að rétt eins og tölvuleikjaunn­
endur finni fyrir hreyfiveiki lýsi flugmenn
sem þjálfa hæfni sína í flughermi sömu
einkennum. „Þeir vita að hermirinn er
fastur við jörð og inni í byggingu. Þótt
hann sé á glussum og hreyfist lítillega er
það ekkert í líkingu við flugvélina sem
þeir skynja í gegnum skjái í herminum.
Þetta er kallað, flughermiveiki (simulator
sickness).“
Þekktir bílaframleiðendur taka þátt í
umræðu um sjálfkeyrandi bíla á ráðstefn­
Hannes Petersen læknir og prófessor í læknadeild Háskóla Íslands stendur að fyrstu alþjóðlegu ráðstefnunni um
hreyfiveiki. Hann segir nútímatækni hafa fært þeim nýjar upplýsingar um sjóveiki. Mynd/gag
Snjalltækni fjölgar þeim sem finna
fyrir einkennum líkum sjóveiki
Með nútímatækni, eins og sýndarveruleikagleraugum, finna fleiri en áður fyrir hreyfiveiki, eins og sjó- og
bílveiki. Sjálfkeyrandi bílar munu svo fjölga þeim enn frekar sem finna einkennin. Þetta segir Hannes
Petersen læknir sem stendur að fyrstu alþjóðlegu hreyfiveikisráðstefnunni. Hún verður á Akureyri í sumar.
Stofna sjóveikissetur á Akureyri
Ritað verður undir viljayfirlýsingu um að stofna sjóveikissetur í tengslum við al­
þjóðlegu ráðstefnuna um hreyfiveiki á Akureyri í júlí. Háskóli Íslands, Háskólinn
í Reykjavík og Háskólinn á Akureyri, sem og frönsku háskólarnir í Caen og Norm­
andí, standa að setrinu.
Færa á setrinu nýtt tæki svo rannsaka megi hreyfiveiki frekar. Meðal þess sem á
að skoða er hvort þjálfa megi sjómenn á tækinu í landi áður en þeir fara út á sjó, því
flestallir sjómenn finni fyrir sjóveiki fyrstu þrjá til fjóra dagana í hverjum túr.
„Þeir eru með öll einkenninn. Þeir eru hálfþreyttir, þeir eru sveittir í lófum,
hraðinn á meltingarveginum hægist, öndunin er hröð, blóðþrýstingurinn og púls­
inn er eins og hjá hreyfiveikum. Það vantar aðeins að æla og því telja þeir sig ekki
sjóveika,“ segir Hannes Petersen læknir. Þeir fái svo sjóriðu þegar þeir komi í land.
Með þjálfun mætti stytta þann tíma og minnka líkur á slysum.