Bændablaðið - 30.11.2017, Blaðsíða 56

56 Bændablaðið | Fimmtudagur 30. nóvember 2017
Langafi og -amma Aðalsteins
Sigurðarsonar í Vaðbrekku
keyptu jörðina árið 1922 og
bjuggu hér í 50 ár. Svo tók afi hans
við og svo pabbi hans og svo hann
sjálfur frá árinu 2014.Hann er því
fjórði ættliður sem býr þar.
Býli: Vaðbrekka.
Staðsett í sveit: Vaðbrekka stendur í
400 metra hæð yfir sjó í Hrafnkelsdal
sem gengur suður úr Jökuldal
ofanverðum á Fljótsdalshéraði.
Ábúendur: Eyrún Harpa Eyfells
Eyjólfsdóttir.
Fjölskyldustærð (og gæludýra):
Erum tvö og eigum von á barni
í febrúar. Eigum einnig hundinn
Dimmalimm.
Stærð jarðar? Jörðin er eitthvað um
6.600 hektarar.
Gerð bús? Sauðfjárbú.
Fjöldi búfjár og tegundir?
Eingöngu sauðfé, 405 hausar.
Hvernig gengur hefðbundinn
vinnudagur fyrir sig á bænum?
Þetta er alveg einkennileg spurning
því hefðbundinn vinnudagur er ekki
til, en hann byrjar snemma og endar
seint.

Skemmtilegustu/leiðinlegustu
bústörfin? Sauðburður og
smalamennskur eru skemmtilegust
og skítmokstur það leiðinlegasta.
Hvernig sjáið þið búskapinn
fyrir ykkur á jörðinni eftir fimm
ár? Sjáum þetta fyrir okkur í
svipuðum sniðum og þetta er núna í;
kringum 400 kindur og hefðbundinn
sauðfjárbúskapur.
Hvaða skoðun hafið þið á
félagsmálum bænda? Betur má ef
duga skal.
Hvernig mun íslenskum
landbúnaði vegna í framtíðinni?
Vonandi vel.
Hvar teljið þið að helstu tækifærin
séu í útflutningi íslenskra búvara?
Held að helstu tækifærin felist í því að
selja búvörur á minni kjötkaupmenn
um allan heim, til að ná til fleira
fólks sem vill kaupa dýrara kjöt af
kjötkaupmanninum á horninu.
Hvað er alltaf til í ísskápnum?
Mjólk, smjör, ostur og meira smjör.
Hver er vinsælasti maturinn á
heimilinu? Heimareykt bjúgu með
smjöri.
Eftirminnilegasta atvikið við
bústörfin? Mjög eftirminnilegt
að geta hafið heyskap um miðjan
júlí í sumar, sem er tveimur vikum
fyrr en í venjulegu árferði.
Líf og lyst
BÆRINN OKKAR
Sælkera-hnetusteik, rauðrófur og Waldorfsalat
Í upphafi aðventu er ástæða
til að fara að huga að jóla-
matarundirbúningi. Þeir sem hafa
hug á því að borða léttari mat á
jólaföstunni – eða um jólin – en
hefðbundnar þungar kjötmáltíðir
ættu að gefa þessari girnilegu
hnetusteik gaum.
Hinir, sem eru á hefðbundnari
nótum, ættu að bíða eftir næsta
tölublaði þar sem lagt verður meira
upp úr því sem kjötætur eiga að
venjast.
Sælkera-hnetusteik með ísbúa og
tómötum
› 40 g smjör eða góð olía, til að smyrja
og steikja grænmetið
› 60 g soðin quinoa-fræ (Inkakorn) eða
linsubaunir
› 150 g afgangs grænmeti
› 1 laukur
› 2 geirar hvítlaukur
› 2 sellerístilkar
› ólífuolía
› 200 g sætar kartöflur eða grasker
› 2 greinar rósmarín
› ½ tsk cayenne-pipar
› 1 tsk paprikudufti
› 1 tsk þurrkað eða ferskt oregano
› Flögusalt
› Nýmalaður svartur pipar
› 2–4 stk sveppir
› 1 stk sítrónu- eða limebörkur
› 80 g þurrkuð trönuber
› 100 g þurrkaðar apríkósur
› 100 g blandaðar hnetur, svo sem val-,
kasjú-, hesli- og pecanhnetur
› 4 stór egg
› 40 g ísbúaostur
Tómatsósa
› ½ stk ferskur rauður chili
› 2 geirar af hvítlauk
› 1 lítill laukur
› 1 dós hakkaðir tómatar
› 1 matskeið edik, og kirsuberjatómatar
til skrauts
Aðferð
Forhitið ofninn í 180 gráður. Gott
er að smyrja formið og setja líka
bökunarpappír.
Eldið Inkakorn eða linsubaunir
samkvæmt leiðbeiningum á pakka,
setjið til hliðar og kælið. Á meðan er
grænmetið skorið og sætar kartöflur í
1 cm bita (það má skræla grænmetið).
Skrælið og saxið laukinn, ásamt
hvítlauk, og grófskerið selleríið.
Hitið 2 matskeiðar af ólífuolíu í
stórri pönnu á miðlungshita, bætið
söxuðu grænmetinu við og steikið
(með rósmaríngreinum). Bætið
cayennedufti, paprikudufti og
oregano við. Kryddið með salti
og pipar og hrærið vel. Lækkið
svo aðeins hitann og eldið í um 15
mínútur, eða þar til það hefur aðeins
mýkst. Skerið sveppina gróft og bætið
út á pönnuna þegar um fimm mínútur
eru eftir af eldunartímanum.
Takið pönnuna af hitanum. Gott er
að krydda með berki af sítrusávexti.
Setjið blönduna yfir í stóra skál, hrærið
síðan saman við kælt Inkakornið
(eða linsubaunir), þurrkaða ávexti
og hnetur (ekki verra að merja þær
undir klút, með buffhamar eða potti)
og bakið í ofni í 45 til 50 mínútur,
eða þar til allt er eldað í gegn og og
grunnurinn orðið stífur viðkomu.
Þá er gott að setja í eldfast fat með
hökkuðum tómötum. Sósan er
krydduð með salti og ediki hrært
saman við. Látið síðan sjóða. Minnkið
hitann og látið malla í ofninum með
hnetusteikinni í um það bil 20
mínútur, eða þangað til sósa hefur
aðeins þykknað, þá er gott að setja
kirsuberjatómata, oregano og ísbúa
yfir (eða hvað ost sem er).
Sett svo aftur í ofninn í 10 til 15
mínútur, eða þar til osturinn hefur
bráðnað. Berið fram með kartöflum
og árstíðabundnu salati.
Rauðrófur með appelsínu, chili og
kanil
› Um 2 stórar glerkrukkur
› 2 kg rauðrófur
Kryddlögur
› 1 lítri af vatni
› 1 lítri eplasafi
› 650 g hrásykur
› 1 ferskt rautt chili
› Rifinn börkur og safi af 1 appelsínu
› 1 kanilstöng
› 3 stjörnuanís
› 10 heil svört piparkorn
› 15 fennel fræ
› 1 lítil handfylli af salti
Aðferð
Skolið rauðrófurnar og setjið þær í
pott með vatni og salti.
Sjóðið rauðrófurnar í 20–30 mínútur,
þar til þær eru mjúkar og sjóðið þær
ekki of lengi. Stingið í þær með litlum
hnífi og athugið að rauðrófur verða
að vera mjúkar en ekki ofsoðnar.
Einnig er mikilvægt að rauðrófurnar
séu af svipaðri stærð, þannig að
þær eldist jafnt og rétt. Skolið þær
svo undir kalda krananum og þá er
auðvelt að nudda hýðið af. Hægt er
að notað hanska (sem notaðir eru fyrir
matreiðslu) ef þið viljið ekki rauðar
hendur.
Svo er þeim raðað í krukkur og
sjóðandi kryddleginum hellt yfir.
Látið þær standa í tíu mínútur á
eldhúsborðinu. Lokið krukkunni vel
og látið þær standa í 3 daga í kæli áður
en þið borðið þær. Gott að skreyta
með þunnum sneiðum af hráum
rófum.
Klassískt Waldorfsalat (með smá
snúningi)
› ½ dl majónes
› 1 dl grískt jógúrt 2%
› Fínt rifinn börkur og safi af ½ sítrónu
› 2 matskeiðar flórsykur
› salt og ferskur malaður pipar
› 5 epli
› 3 stilkar sellerí
› 100 g af vínberjum
› 20 g valhnetur
Skraut
› 50 g valhnetur
› ½ teskeið mulin einiber
› Ein handfylli af kryddjurtum (til
dæmis steinselju og estragon)
› Tvær handfyllir rauð vínber, steinlaus
2 vorlaukar
Hrærið majónesi, grískri jógúrt,
fínt hökkuðum sítrónuberki og
safa, flórsykri, salti og pipar vel
saman. Skerið eplið og selleríið
í teninga og setjið í blönduna.
Hakkið valhnetur og gott er að
baka þær með nokkrum dropum
af olíu og smá salti. Dreifið þeim
á bökunarplötu með smjörpappír
ofan á. Ristið í ofni við 135 gráður
í 25–30 mínútur. Leyfið þeim að
kólna.
Skolið kryddjurtirnar og takið
blöðin af stilkunum á selleríinu
og setjið þau í kalt vatni í 20–25
mínútur. Síðan er það þurrkað í
salatvindu eða með handklæði.
Skerið vínberin í tvennt og
fjarlægið alla steina. Saxið kryddið
og vorlaukinn.
Skreytið með vínberjum,
valhnetum, vorlauk og kryddjurtum
eða blöðum af selleríi kryddað með
ögn sítrónusafa og smá olíu. Saltið
og piprið.
Piparkökupinnar
› 250 g sykur
› 2 dl ljóst síróp
› 1 msk kanill
› ½ msk engifer
› ¼ msk negull
› ¼ tsk pipar
› 250 g smjör
› 1 msk matarsódi
› 2 egg
› 650–800 g hveiti
Kalt smjör er sett í skál. Sykur og
síróp sett í pott og suðan látin koma
varlega upp. Þá er kanil, engifer,
negul og pipar hrært vel saman
við. Svo er matarsódanum bætt út
í og allt hrært hratt og vel saman.
Blandið smjörinu saman við og
hrærið vel þar til allt smjörið hefur
bráðnað og blandan er orðin köld.
Því næst er eggjunum bætt út í og
þau hrærð vel saman við blönduna.
Svo er hveitinu bætt smátt og smátt
út í þar til deigið er orðið þétt og
slétt. Deigið geymt í kæli – helst
yfir nótt.
Þegar komið er að því að baka úr
deiginu er það hnoðað örlítið og
svo flatt út með kökukefli, með
smá hveiti á borðfletinum. Gott að
setja bökunarpappír undir deigið.
Piparkökurnar eru svo mótaðar í
stangir eða stungið út og bakað við
200 gráður í um 5–10 mínútur (fer
eftir stærð).
MATARKRÓKURINN – BJARNI GUNNAR KRISTINSSON MATREIÐSLUMEISTARI
Vaðbrekka