Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1995, Side 14

Hugað að heilbrigðisþingi
Heilbrigðisþing var haldið í lok
janúar sl. í Borgartúni 6,
Reykjavík og var það tjölsótt mjög.
Mikil gnótt góðra erinda var þar á
boðstólum með miklum fróðleik og
gagnlegum þeim sem að koma heil-
brigðismálum okkar helzt og fyrst.
Ritstjóri þakkar gott boð en gerir
sér ljóst um leið að lítt tjóar að ætla
sér að koma nema brotabroti þessa alls
til skila hér. Erindi á þinginu voru alls
16 auk ávarps ráðherra heilbrigðis-
mála og erindis dr. R. Prokhorskas frá
Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni.
Því miður náði ritstjóri ekki að hlýða
á þeirra ágætu erindi en veit þó af
afspurn að hinn erlendi gestur gaf
heilbrigðiskerfi okkar og ástandi
heilbrigðismála hér góða einkunn og
lagði áherzlu á það að þekkingin væri
til lítils ef hún kæmist ekki áleiðis til
fólksins. En hér á eftir verður reynt
að minna á nokkur markverð atriði að
dómi ritstjórans.
Fundarstjórar þingsins voru:
Guðjón Magnússon skrifst.stj.,
Ragnheiður Haraldsdóttir deildarstj.
og Ólafur Ólafsson landlæknir en
stjórnandi Páll Sigurðsson ráðun.stj.
orsteinn Njálsson heimilislæknir
ræddi um skráningarkerfi heilsu-
gæzlunnar og hve dýrmætt væri að
hafa greiðan aðgang að upplýsingum
um heilsufar íbúanna. Það þarf að
bæta lífsstíl og aðstæður fólks, því svo
virðist sem mestra framfara sé að
vænta í heilbrigði þjóðarinnar við að
huga að félags- og efnahagslegu
ástandi einstaklinganna. Hann benti
og á að aukið fjármagn til heilbrigðis-
mála hefði ekki skilað sér í lækkun á
dánartíðni meðal þjóða Vestur -
Evrópu.
Brynjólfur Mogensen yfirlæknir
ræddi um slys og forvarnir. Hann
ræddi m.a. um umferðarslys þar sem
flest slys mætti rekja til mannlega
þáttarins. Árlega slasast um 60 þús.
manns eða tæplega fjórðungur
þjóðarinnar. Tíðni dauðsfalla af
völdum slysa hefur blessunarlega
lækkað. Hins vegar væri slysadauði
barna alltof mikill, dauðsföll vegna
slysa, eitrana og sjálfsvíga lang-
algengustu orsakir glataðra starfsára.
Gegn þessu þarf að snúast með
öflugra forvarnarstarfi, þar sem meira
fjármagni er beint að mannlega
þættinum.
Júlíus Valsson tryggingayfirlæknir
ræddi örorkuorsakir. Hann lagði
áherzlu á að örorkumat væri mat -
ekki dómur. Lýsti inn í tvenns konar
örorku og mat þar á : slysaörorku og
almenna örorku. Hann taldi of mikla
áherzlu lagða á læknisfræðilega
þáttinn í örorkumatinu, hinar
félagslegu aðstæður þyrfti og að meta.
Hann benti á hlut löggjafans sem mæti
og mótaði aðbúnað og kjör öryrkja
með löggjöfinni. Þjóðfélagsaðstæður
kæmu mjög inn í þessa mynd,
atvinnuleysi og bág lífskjör almennt
ýttu undir ásókn í örorku. Hann taldi
upp örorkuvalda og kvað þessa helzta:
geðsjúkdóma, hjarta- og æðasjúk-
dóma, taugasjúkdóma og stoðkerfis-
sjúkdóma, en síðan kæmi auðvitað til
meðfædd fötlun og slys sem þungir
þættir inn í örorkumyndina.
Högni Óskarsson geðlæknir
fjallaði því næst um geðræn
vandamál. Hann benti á stökkbreyt-
ingu í þróun meðferðar við geðkvill-
um. Meðallegutími á geðdeildum
hefur stytzt: dagdeildir, göngudeildir
og stofur geðlækna sem annarra sér-
fræðinga tekið við. Umfang geð-
heilbrigðiskerfis stækkað og breytzt.
Hann sagði almennt orðið viðurkennt
að geðröskun væri eins og hver annar
sjúkdómur og árangur af meðferð
væri ekki lakari en vegna annarra
sjúkdóma. Breyttar aðstæður fjöl-
skyldu, vaxandi einangrun og firring,
stöðugt atvinnuleysi, nýir vímugjafar,
flöktandi gildismat, allt leiðir þetta til
geðrænna einkenna. Velmegunar-
þjóðfélagið er farið að rekast á enda-
mörk sín og við því þarf að bregðast.
róun dánarmeina var næst á
dagskrá og var það Vilhjálmur
Rafnsson yfirlæknir sem það erindi
flutti. Hann fór yfir eðli og skil-
greiningu faraldsfræði. Með hækk-
andi aldri fjölgar sjúkdómstilfellum,
svo og er greining sjúkdóma og
skráning almennt miklu betri en var.
Hann sýndi dánartíðni af vöidum
hinna ýmsu sjúkdóma á allnokkru
árabili þar sem margt hafði breytzt
með meiri þekkingu og betri með-
ferðarúrræðum. Vilhjálmur ræddi
sjálfsvígin og þá breytingu, að nú væri
mikið um unglinga og ungt fólk sem
þau fremdi. Hann kvað allar rann-
sóknir þurfa að byggja á sem beztum
grunni og þann gmnn væri alltaf verið
að bæta.
á flutti Laufey Tryggvadóttir
faraldsfræðingur erindi er hún
nefndi: Upplýsingar um krabbamein.
Hún kvað íslendinga með háa krabba-
meinstíðni; um 30% landsmanna fær
14