Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1995, Blaðsíða 12

sjóðnum að veita fé til breytinga á
almennum vinnustöðum vegna fatl-
aðra starfsmanna. Nokkur dærni eru
um að fyrirtæki hafi notað þessa
heimild og fengið styrki til breytinga
á húsnæði og vinnuaðstöðu fyrir
fatlaða starfsmenn.
b. Stuðning við beitingu nýrrar
tækni, þróun og framleiðslu hjálpar-
tækja, áhalda og búnaðar, svo og
ráðstafanir til að auðvelda fötluðum
aðgengi að slíkum tækjum og búnaði
í því skyni að gera þeim kleift að fá
vinnu og halda henni.
* Við eigum að mínu viti mjög
langt í land með að gera þessum þætti
skil. Við höfum ekki sömu möguleika
á þessu sviði og margar aðrar þjóðir
sem við miðum okkur gjarnan við.
Svíar hafa t.d. verið mjög duglegir að
þróa nýja tækni og framleiða hjálp-
artæki, svo sem “róbóta” sem bjóða
upp á mikla möguleika fyrir mikið
fatlaða einstaklinga við vinnu sína.
c. Að sjá fyrir viðeigandi þjálfun,
atvinnumiðlun og áframhaldandi
stuðningi, svo sem persónulegri
þjónustu og túlkunarþjónustu.
f_í lögum um vinnumiðlun frá
1985 segir að fatlaðir geti leitað til
Vinnumiðlunar og óskað aðstoðar
hennar við leit að vinnu við hæfi. Við
atvinnuleit skal vinnumiðlun hafa
samvinnu við samtök og stofnanir,
sem einkum fjalla um málefni hlut-
aðeigandi hópa í sambandi við
starfsgetu og þörf á endurhæfingu eða
starfsþjálfun. 1 reglugerð um vinnu-
miðlun frá 1986 segir að hlutverk
vinnumiðlunar sé að leiðbeina um
starfsval og veita upplýsingar um
vinnumarkaðinn og veita sérstaka
aðstoð við atvinnuleit fatlaðra.
Vinnumiðlun aðstoðar fatlaða við
atvinnuleit í samráði við svæð-
isstjómir um málefni fatlaðra, svo og
stofnanir ríkisins, sem annast endur-
hæfingu fatlaðra. Lög um Sam-
skiptamiðstöð heyrnarlausra og
heyrnarskertra frá 1990 hafa það
markmið að stuðla að jafnrétti heyrn-
arlausra til þjónustu sem víðast í þjóð-
félaginu á grundvelli táknmáls heyrn-
arlausra. Svæðisskrifstofur veita ýmsa
persónulega þjónustu með “sérstakri
liðveislu” sem svo er nefnd.
Liður 4: Aðildarríkin skyldu hafa
frumkvæði að og styðja kynningar-
átak meðal almennings í því skyni að
kveða niður neikvæða afstöðu gagn-
vart fötluðum og fordóma í þeirra
garð á vinnumarkaðinum.
* A Islandi eru fjölmörg fyrirtæki
og stofnanir sem hafa metnað og
skilning í þá veru að ráða fatlað fólk
til starfa þar sem það hentar. Þessi
fyrirtæki hafa á að skipa yfirmönnum
og óbreyttum starfsmönnum sem hafa
skilning á þörfum fatlaðra til atvinnu
og einnig reynslu af því hvað fatlaðir
geta reynst góðir starfsmenn. Aðrir
hafa fordóma gagnvart þessu fólki, en
eins og við vitum eru þeir oftast vegna
vanþekkingar á högum fatlaðra og
getu þeirra til ýmissa starfa. Þörf er á
meiri kynningu meðal almennings, og
þá sérstaklega í þéttbýlinu, en víðast
hvar á minni stöðum á landsbyggðinni
er þátttaka fatlaðra í atvinnulífinu oft
sjálfsagðari og eðlilegri hluti af dag-
legu lífi fólks.
Liður 5: Sem atvinnurekendur
skyldu aðildarríkin stuðla að hagstæð-
um aðstæðum svo að unnt sé að ráða
fatlaða til starfa í opinbera geiranum.
* I lögunum um málefni fatlaðra
(32. gr.) segir að fatlaðir skuli eiga
forgang að atvinnu hjá ríki og sveit-
arfélagi ef hæfni þeirra til starfsins er
meiri eða jöfn hæfni annarra sem um
starfið sækja. Engin slík ákvæði er að
finna vegna fyrirtækja á almennum
vinnumarkaði.
Liður 6: Aðildarríkin, samtök
launafólks og atvinnurekendur skyldu
vinna saman til að tryggja sanngjarna
stefnu hvað snertir mannaráðningar
og stöðuhækkanir, vinnuskilyrði,
launataxta, ráðstafanir til að bæta
aðstæður við vinnu í því skyni að
koma í veg fyrir slys og heilsutjón,
svo og aðgerðir í því skyni að end-
urhæfa starfsmenn sem hafa orðið
fyrir slysum eða öðru heilsutjóni við
vinnu.
* Að mínu viti hafa þeir aðilar sem
hér eru nefndir ekki haft uppi neina
sérstaka stefnu sem varðar alrnenn
skilyrði og aðstæður fatlaðra á vinnu-
markaði. Eftir því sem ég kemst næst
þá eru fatlaðir einstaklingar í vinnu
hjá fyrirtækjum á almennum vinnu-
markaði og flestum ríkisfyrirtækjum
á sömu skilyrðum og aðrir starfs-
menn. Það eru til rnjög mörg fyrirtæki
hér á landi sem leggja metnað sinn í
að hafa fatlaða einstaklinga í vinnu og
búa vel að þeim.
Liður 7: Markmiðið skyldi ávallt
vera að fatlaðir fái vinnu á hinum
almenna vinnumarkaði. Ef ekki reyn-
ist unnt að fullnægja þörfum tiltekins
hóps fatlaðra á hinum almenna
vinnumarkaði kemur til greina að
setja upp litlar einingar verndaðra
vinnustaða eða vinnustaða sem njóta
tiltekins stuðnings. Miklu rnáli skiptir
að gæði slíkra áætlana séu metin eftir
því hvort þær eru fullnægjandi og
stuðli að tengslum við atvinnulífið svo
að þær veiti fötluðum möguleika á að
fá vinnu á almennum vinnumarkaði.
* I lögum, reglugerðum og mark-
miðum okkar almennt, sem fjalla sér-
staklega um menntun, starfsþjálfun,
vinnumiðlun og atvinnu fatlaðra, er
12