Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1997, Page 10

• • /
Heidi Kristiansen stjórnarmaður í OBI:
Fjórða norræna ráðstefnan
um misþroska
Dagana 18. til 20. október
1996 voru 700 manns frá
öllum Norðurlöndunum
samankomin á fjórðu norrænu
ráðstefnunni um MBD* / DAMP** í
Scandinavian
Congress Center í
Arósum í Dan-
mörku. Frá
íslandi komu
sextán þátttak-
endur, bæði fag-
fólk og foreldrar.
Ráðstefnunni var
ætlað að fjalla um
ungt og fullorðið
fólk með mis-
þroska, hvemig það hefur það og hvað
er til ráða.
Fyrirlesaramir komu frá Kanada
og öllum Norðurlöndunum nema
Islandi og ég ætla hér að segja frá
nokkrum þeirra. Skýrsla um ráðstefn-
una með öllum fyrirlestrunum er
væntanleg og verður hægt að fá hana
keypta ásamt skýrslum frá fyrri þing-
um hjá Foreldrafélagi misþroska
barna.
MBD / DAMP hefur vitaskuld
alltaf verið til staðar en elstu einstakl-
ingarnir sem fengið hafa þessa grein-
ingu eru nú að nálgast fimmtugsald-
urinn. Greining á þeim hófst fyrir um
40 árum og á grundvelli þessarar
áratugalöngu reynslu er hægt að gera
margháttaðar rannsóknir og eltikann-
anir (follow-up studies).
Dr. Lily Flechtmann frá Kanada
hefur staðið fyrir rannsóknum á
börnum, unglingum og fullorðnu fólki
allt til 35 ára aldurs með ADFID***.
Prófessor Christopher Gilberg stóð
fyrir rannsóknum á DAMP-börnum
fæddum 1971 og hann fylgdist með
þeim frá sjö til 22 ára aldurs. Gilberg
og Flechtmann gerðu bæði grein fyrir
rannsóknum sínum og voru niðurstöð-
ur sláandi. Þeir einstaklingar sem hafa
ADHD / DAMP á fullorðinsárum
stríða áfram við einbeitingarörðug-
leika og þeir eru eirðarlausir og hvat-
vísir. Þetta kemur fram í andfélags-
legri hegðun og félagslegum erfið-
leikum.
Dr. Hechtmann skiptir rannsóknar-
hóp sínum í þrennt.
- í hópi eitt lenda á milli 30 og 40
af hundraði. Þessum einstaklingum
gengur vel hvað varðar umhverfið,
heimili, skóla og atvinnu. Þeir búa
yfirleitt með öðru fólki.
- í hópi tvö lenda 40 til 50 af
hundraði. Þessir einstaklingar eru
ofvirkir, spenntir og stríða við skyn-
truflanir og tilfinningalega erfiðleika.
Þeir skipta oft um atvinnu og eru oft
atvinnulausir, þeir flytja oft búferlum
og tíðni hjónaskilnaða er há. Þeir
lenda auðveldlega upp á kant við aðra
og eignast marga óvini. Samskipti
þeirra við annað fólk eru yfirborðs-
kennd og áfengis- og vímuefnaneysla
er meiri í þessum hópi en í hópi eitt.
- I hópi þrjú lenda um það bil 10
af hundraði. Þetta fólk glímir við
mörg alvarleg vandamál, það býr að
jafnaði eitt og tilfinningalegar og
félagslegar aðstæður þeirra eru slæm-
ar. Algengt er að þessir einstaklingar
lendi bæði í umferðarslysum og öðr-
um slysum, glæpir eru tíðir og
áfengis- og vímuefnaneysla er mjög
algeng. Sjálfsímyndin er mjög léleg
og þunglyndi hrjáir, samskipti við
aðra eru neikvæð, sjálfsvígshugsanir
sækja á í tengslum við vímuefnavanda
og fólkið er mjög svartsýnt.
Bæði DAMP-börnin og börn í
samanburðarhópi dr. Gilbergs voru
með greind innan venjulegra marka,
flest voru með á bilinu 70 til 85 IQ.
Til þess að fá greininguna DAMP þarf
barnið að hafa greind yfir 70 IQ.
Einstaklingar með DAMP voru öll
æskuár sín frábrugðnir, “venjulegum
börnum” hvað varðaði athyglisbrest,
hreyfiþroskatruflanir, lestrar- og
skriftarörðugleika, hegðunartruflanir
og sálræn vandamál og slysatíðnin var
hærri hjá þeim en samanburðarhópn-
um.
Við 22ja ára aldur var helmingur
barna með DAMP með hegðun-
arvandamál og um 40 af hundraði
þeirra glímdu við sálræn vandamál.
Tíðni lestrar- og skriftarörðugleika
var fjórum til fimm sinnum hærri en
hjá samanburðarhópnum.
Greinileg tengsl voru á milli mál-
þroskavandamála við fjögurra ára
aldur og ofannefndra vandamála hjá
22ja ára einstaklingum að mati dr.
Gilbergs. Sagði hann að þetta væri
stærsti og þyngsti hópurinn innan
barna- og unglingageðlækninganna.
Rannsóknir hans sýna að um helm-
ingur fullorðins fólks með DAMP
gengur illa að spjara sig í lífinu og
fjórðungi hópsins gengur það vel.
Astæður þessa eru margþættar. Ein-
staklingarnir fá hvorki hjálp né sál-
fræðiaðstoð sakir lítillar þekkingar og
vitneskju og vegna þess að ábyrgir
aðilar og fagfólk vildi ekki horfast í
augu við vandann heldur var einblínt
áheimili og skóla, þ.e.a.s. umhverfið,
en ekki barnið sjálft í leit að ástæðum
erfiðleikanna. Verst gekk þeim ein-
staklingum sem lága greind hafa en
öll aðstoð hafði mikið að segja.
Ofvirknistig barnsins og sálrænt
ástand fjölskyldunnar, einkum móður,
hefur mikið að segja varðandi horf-
umar. Fjölskylduhagir og stöðugleiki
skipta miklu máli og sama má segja
um greiningu og fræðslu til foreldra
og skóla. Mörgum DAMP-börnum
hættirtil þunglyndis, aðjafnaði helm-
ingi þeirra, en þeim vegnar miklu
betur ef umh verfið gerir sér grein fyrir
vandanum. Nauðsynlegt er að gera sér
grein fyrir að þunglyndi er algengur
fylgifiskur DAMP / ADHD.
Myndaðir voru hópar foreldra
DAMP-barna þar sem sumir fengu
einungis fræðslu á meðan aðrir fengu
aðra aðstoð því til viðbótar á borð við
þjálfun barnanna og lyfjameðferð.
Heidi
Kristiansen.
10