Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1999, Blaðsíða 3

Garðar Sverrisson formaður ÖBI:
PLÆGJUM
AKURINN BETUR
Snemma á síðasta ári hófst
innan ÖBÍ talsverð umræða
um nauðsyn þess að koma
málefnum öryrkja ofar á dagskrá
þjóðmálaumræð-
unnar. í því skyni
var m.a. lagt til
að auk hefð-
bundinnar kjara-
baráttu reyndum
við að ná eyrum
fólks með vísan
til mannréttinda,
einkum réttar
hvers einstakl-
ings til fullrar þátttöku í samfélaginu.
Að undangenginni nauðsynlegri og
afar gagnlegri umræðu varð samstaða
um að gera nokkurt átak til að freista
þess að ná betur eyrum þings og
þjóðar, ekki síst með tilliti til þess að
lítil umræða hafði verið um okkar
mál og framundan þingkosningar þar
sem umræðan um Evrópumál, kvóta
og gagnagrunn virtist ætla að ryðja
öllu öðru til hliðar.
Margþætt samvinna
Frá upphafi formannstíðar Hauks
Þórðarsonar, haustið 1997, var spurn-
ingin ekki hvort heldur einungis
hvernig heppilegast væri að standa að
verki svo mestur árangur mætti nást.
Ræddar voru þær leiðir sem okkur
virtust tiltækar og má segja að flestar
hafi þær verið farnar, þótt í mismik-
lum mæli hafi verið. Miklu skiptu
þær undirtektir sem við fengum hjá
kirkjunnar mönnum og sá áhugi sem
ijölmiðlar virtust hafa á málstað
okkar. Þá var mikils um verður sá
skilningur sem vaxandi hópur þing-
manna sýndi málaleitan okkar, að
ógleymdum nýjum forystumönnum
eldri borgara sem tóku óhikað undir
með okkur. í grasrótinni tókst náin og
góð samvinna við sjálfstæðan átaks-
hóp öryrkja sem gekk rösklega fram í
hvert sinn sem gripið var til skyndi-
aðgerða, hvort heldur það var framan
við Alþingis-húsið eða flokksþing
stjórnmálaflokkanna. Þá er óhjá-
kvæmilegt að nefna hve mikils virði
það hefur verið að geta á degi hverj-
um leitað til framkvæmdastjóra með
reynslu og þekkingu Helga Seljan,
njóta ráðgjafar hans og atbeina í
þeirri baráttu sem við höfum háð.
Mikilvægt veganesti
Þótt nokkrar réttarbætur og leiðrétt-
ingar hafi vissulega náðst fram á
þessu ári er alls ekki tímabært að
draga þá ályktun að marktæk sinna-
skipti hafi orðið í hugum ráða-
manna, og nægir þar að vísa til ijár-
lagafrumvarps fyrir árið 2000 þar
sem ekki aðeins er gert ráð fyrir að
lifeyrir dragist enn frekar aftur úr
launaþróun heldur einnig að skatt-
leysismörk verði, eina ferðina enn,
lækkuð að raungildi. Á hitt ber að líta
að ekki er heldur tímabært að meta til
fulls þau áhrif sem Öryrkjabandalag-
ið hafði með margþættu áróðursstarfi
á liðnum vetri. Svo mikið er þó víst
að sú athygli sem bandalaginu tókst
að vekja á kjörum öryrkja nægði
a.m.k. til að gera málefni okkar að
einu af helstu umræðuefnum þjóð-
arinnar þegar nær dró kosningum. Er
líða tók á veturinn var einnig áberan-
di að margir öryrkjar, sem áður höfðu
haldið sig til hlés, virtust eiga auð-
veldara með að kveðja sér hljóðs á
opinberum vettvangi, lýsa högum
sínum og fara kinnroðalaust fram á
þann rétt sem þeim ber vegna fötl-
unar sinnar. Þegar til lengri tíma er
litið er ekki fráleitt að ætla að þessi
vitundarvakning meðal öryrkja
sjálfra eigi eftir að reynast okkur
drýgra veganesti en þau áhrif sem við
kunnum að liafa haft á viðhorf þeirra
einstaklinga sem kjörnir voru til setu
á Alþingi
Tengsl viðhorfa og lífeyris
Hefð er fyrir því hérlendis sem
erlendis að gefa nýjum ríkisstjórnum
næði á meðan þær eru að ráða ráðum
sínum og leggja línur. I hönd fer nýtt
kjörtímabil þar sem sömu aðilar fara
fyrir þingmeirihluta og bera ábyrgð á
framkvæmdarvaldinu, aðilar sem lýst
hafa yfir nauðsyn þess að rétta hlut
öryrkja og í því skyni heitið enn einni
endurskoðuninni á hinum svokölluðu
almannatryggingum. Mikilvægt er að
í þetta sinn verði hægt að treysta því
að hugur fylgi máli og ætlunin sé í
raun og veru að láta öryrkja njóta
sanngjarnrar hlutdeildar í sameigin-
legum þjóðarauði og komast að ein-
hverri niðurstöðu þar um áður en
þing verður sent heim í vor. Við þess-
ar aðstæður kann að vera hyggilegt
að nýta kraftana um stund meira inn
á við og virkja aðildarfélögin betur í
þeirri hugmyndavinnu sem lifandi
samtök geta illa verið án, vega nú og
meta vígstöðuna og gera okkur
starfsáætlun til næstu missera eins og
fyrrverandi formaður hvetur til í síð-
asta Fréttabréfi ÖBI. I þeirri vinnu er
mikilvægt að íhuga samband lágra
bóta og viðhorfa fólks til fötlunar,
ekki aðeins viðhorfa hinna ófötluðu
heldur einnig og ekki síður viðhorfa
okkar sjálfra.
Viðhorfavinna
Verði niðurstaða okkar sú að nei-
kvæð viðhorf til fatlaðra séu hindrun
í vegi réttarbóta er umhugsunarvert
hvort ekki er nauðsyn að hrinda af
stað víðtækri og opinskárri umræðu,
gjarnan í samvinnu við ráðherra
menntamála, um þau viðhorf sem við
viljum uppræta. Meðal þess sem þá
lægi beint við væri að undirbúa kynn-
ingu á Grundvallarreglum Samein-
uðu þjóðanna um málefni fatlaðra og
tengja hana þeim lífs- og samfélags-
viðhorfum sem að baki búa, viðhorf-
um sem eru ekki aðeins órjúfanlega
tengd skilgreiningu okkar á mann-
réttindum heldur liggja þar beinlínis
til grundvallar, viðhorfum sem brýnt
er að verði þungamiðjan í þeirri lífs-
leikni sem yfirvöld menntamála hafa
nú loksins gert æsku landsins að
nema. Með vel undirbúnu og sam-
stilltu átaki ættum við að vera þess
megnug að auka til muna almenna
virðingu fyrir fötluðum og plægja
þannig akurinn í baráttunni fyrir því
að á íslandi geti orðið til samfélag
þar sem einstaklingum verður ekki
framar ýtt til hliðar vegna andlegrar
eða líkamlegrar fötlunar.
Garðar Sverrisson
Garðar
Sverrisson
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
3