Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1999, Blaðsíða 47

Að falla á milli þriggia stóla
r
IFréttabréfi Foreldrafélags mis-
þroska barna kennir margra góðra
grasa. Þar birtist greinin: Að falla á
milli þriggja stóla sem er í raun út-
Ijjgjjr.. dráttur úr ræðu Matt-
(PPPHgt híasar Kristiansen
^ formanns Foreldra-
I félags misþroska
barna á málþingi
Uppeldis og skóla í
Matthías aPríl sL
Kristiansen Þar bendlr Matthías
m.a. á að misþroski
sé dæmigerð dulin fötlun, hópurinn
sé stór og vandi engra tveggja ein-
staklinga lýsi sér nákvæmlega eins.
Stólarnir þrír sem misþroska geta
fallið á milli eru: Skólinn, trygginga-
yfirvöld og heilbrigðisyfirvöld. Eng-
ir sinna skyldum sínum við mis-
þroska börn sem skyldi.
Matthías segir að allar rannsóknir
sýni að þessi hópur barna sé í
margfalt meiri hættu að ánetjast
fíkniefnum en nokkur annar hópur
samfélagsins.
Matthías bendir svo á margar leiðir
sem til bjargar gætu orðið misþroska
börnum almennt og aðeins nefndar
nokkrar þeirra s.s. talkennsla, iðju-
og sjúkraþjálfun er stórum hópi þes-
sara barna lífsnauðsynleg, faglegur
stuðningur þarf til að koma strax í
leikskóla, veita þarf kennurum
fræðslu um vandamál tengd mis-
þroska, úrræði fyrir börn sem seinka
þarf í grunnskóla og huga þarf að
réttum hjálpartækjum, tölvum og
reiknivélum og öðru sem auðveldað
getur skólagönguna og er þá fátt eitt
talið.
Ritstjóra langar svo til að taka
orðrétt úr grein eða ræðu Matt-
híasar þetta: “Að óreyndu rnætti
halda að loknum þessum lestri að
misþroska börn séu leiðinleg og
erfið. Það er langur vegur þar frá.
Þessi börn eru oft í hópi þeirra bráð-
skemmtilegustu, þau eru frjó og glað-
leg, ef ekki er búið að brjóta sjálfs-
traustið aftur á bak og þau færa
umhverfi sínu oft mikla gleði. Vandi
þeirra stafar einkum af vangetu til að
bremsa sig af, hafa stjórn á sér og
skorti á þjálfun í félagslegum sam-
skiptum við jafningja sína.”
Svo mörg voru þau orð Matthíasar,
en í lok greinarinnar minnir Matthías
á félagið sjálft sem vinnur mjög gott
og öflugt starf. Um það eru lokaorð
Matthíasar: “Flestir helstu meðferð-
araðilar landsins á þessu sviði vísa
foreldrum á félagið í leit að upplýs-
ingum og mega það kallast nokkur
meðmæli með starfseminni.”
Munu það svo sannarlega vera orð
að sönnu.
H.S.
Að „vinna með fólk“
r
Ahaustdögum gaukaði hún Olöf
Ríkarðsdóttir fyrrv. formaður
Oryrkjabandalagsins að ritstjóra úr-
klippu úr Morgunblaðinu.
I 1011. þætti Gísla Jónssonar: ís-
lenskt mál fjallar Gísli snöfurlega um
það þegar talað er um að “vinna með
fólk” og þá eins og Gísli segir að
virðist merkja það að fást við, vinna
að, annast um.
Orðrétt segir Gísli svo: “Umsjónar-
manni þykir jaðra við mannfyrirlitn-
ingu þegar talað er um að “vinna með
fólk”.
Nú eru, held ég, orðin til umönnun-
arfræði, og önnun er auðvitað leitt af
sögninni að annast, Menn gætu því
með góðu móti annast um sjúklinga
og aðra sem umönnunar þarfnast, en
ekki “unnið með þá” eins og einhvers
konar hluti. Ég gat unnið með nem-
endum minum. ef svo bar undir, en
mér hefði aldrei hugkvæmst að
“vinna með þá”. Börn vinna auk
heldur ekki með liti, en þau nota þá
stundum eða hafa þá öllu heldur sér
að leik og skapandi gleði.
Ég veit ekki hversu mjög orðasam-
bandið að “vinna með eitthvað, ein-
hvern” er til komið vegna áhrifa frá
dönsku eða ensku. I þeim tungum
verður ekki lengur munur á þolfalli
og þágufalli. Með hjálp frá íslenskri
málstöð fékk ég mörg dæmi um að
“arbejde nted” á dönsku og hvernig
þau eru þýdd á ensku. Þau dæmi
virðast flest fela í sér það sem við
gætum kallað að fást við, glíma við,
vinna með einhverju (verkfæri). Ekki
hafa fundist dæmi um að “arbejde
með nogen”. Best er því að láta ligg-
ja á milli hluta í bili, að hve miklu
leyti margnefnt orðasamband er
heimatilbúin smekkleysa.
Niðurstaða: Fellum alveg það tal að
“vinna með eitthvað, einhvern”.
Höldum áfram að annast um. fást við.
vinna að og nota.
Stjórn
Öryrkjabandalags Islands
Arnór Pétursson
Benedikt E. Benediktsson
Dagfríður Halldórsdóttir
Elísabet Á. Möller
Emil Thóroddsen
Friðrik Alexandersson
Garðar O. Sverrisson
Gísli Helgason
Guðbjörg Jóna Sigurðardóttir
Guðjón Ingvi Stefánsson
Hafdís Gísladóttir
Heidi Kristiansen
Umsjónarmaður fæst við íslenskt
ntál og vinnur að þáttum um það, en
honum dettur ekki í hug að “vinna
með það”.
Svo mörg voru þau orð þess mæta
manns, Gísla Jónssonar og full
ástæða til að taka rækilega undir með
honum. Þetta atriði er oft rætt hér á
bæ og ekki alls fyrir löngu reit Gísli
Helgason leiðara í Fréttabréfið þar
sem komið var inn á viðhorf í
tengslum við orðnotkun sem honum
þótti sem nafna hans jaðra við mann-
fyrirlitningu.
Aðalatriðið er að þurrka þessa
orðnotkun úr íslensku máli og því
mun Ólöf hafa sent umrædda úr-
klippu enda málvöndunarkona af
bestu gjörð. H.S.
Ingi Rafn Hauksson
Jón S. Guðnason
Jón Sigmundsson
Kristín Þorsteinsdóttir
María Jónsdóttir
Málfríður Gunnarsdóttir
Ólöf S. Eysteinsdóttir
Óskar Konráðsson
Rafn R. Jónsson
Sigurður V Viggósson
Sveinn Rúnar Hauksson
Valgerður Ósk Auðunsdóttir
Þorlákur Ó. Einarsson
Þórir Þorvarðarson
1
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
47