Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.2000, Blaðsíða 52

Hafdís Hannesdóttir félagsráðgjafi:
Sjálfstæð búseta, hvað er
það og fyrir hverja!
Kveikjur að þessum hugleið-
ingum mínum eru tvær, þ.e.
tímaritsgreinar og fundur
um búsetumál. Eg var að lesa síð-
asta tölublað tímaritsins Þroska-
hjálpar, 4. tbl. 1999, þar sem mikið er
íjallað urn þjónustumódel við fatlað
fólk, ef það
stefnir í að búa á
eigin heimili og
þarfnast mikillar
þjónustu.
Síðan fór ég á
fræðslufund í
stéttarfélaginu
mínu, það er fé-
lagsráðgjafa. Þar
var íjallað um
rannsókn á bú-
setugerð fatlaðra. Þar var kynnt
rannsókn kollega minna á búsetugerð
eins hóps, það er búsetu geðfatlaðra
þar sem þrír eða fleiri búa saman.
Ég hef eins og fleiri sem starfa að
hagsmunamálum fatlaðs fólks rætt
hluti eins og búsetu og þjónustu
margoft og af ýmsum tilefnum.
Nú er minurn högum svo komið að
ég er sjálf fötluð manneskja og er
alveg nýlega orðin þjónustuþegi, eins
og það heitir á pappírunum.
Sú breyting varð á mínum högum
að ég hætti störfum sem félagsráð-
gjafi á Greiningarstöð ríkisins og er
nú lífeyrisþegi í stað þess að vera
launþegi.
Hver vill hvað?
I gegnum tíðina hef ég og nokkrir
félagar mínir sem deila þeim kjörum
að búa við umtalsverða hreyfihöml-
un af völdum MS sjúkdóms, leyft
okkur að ergja okkur óstjórnlega yfir
fréttaflutningi sem alhæfir svo um
kjör og aðstæður þess ljölbreytilega
hóps sem við fötlun býr að við lásum
oftar en ekki:
“Fatlaðir vilia búa á sambýlum'’.
O, nei ekki við, voru okkar við-
brögð, hlátur og grín!
En gamanið kárnaði þegar rnaður
fór að fá þessar spurningar úti í sam-
félaginu. Á hvaða sambýli átt þú
heima? Og svo, nú býrðu á eigin
vegum, voðalega ertu dugleg!!!
Umíjöllun um málefni þroska-
heftra hefur alfarið snúist yfir í það
að kalla hópinn fatlaðan og frekari
lýsingar á aðstæðum þess hóps sem
um er ijallað hverju sinni verður að
leyndardómi sem menn verða að
reyna að lesa í, ef textinn gæti veitt
einhverja hjálp til að skilja hvað um
er fjallað.
Þannig varð það með umíjöllun um
sambýli sem búsetukost fyrir þá
þroskahefta sem áður bjuggu í for-
eldrahúsum eða áttu að eignast þann
valkost að flytjast af sólarhrings-
stofnun. Nú um skeið hafa í umfjöll-
un um búsetukosti fyrir þroskahefta
einnig verið skoðaðir aðrir valkostir
svo sem eins og “sjálfstæð búseta”,
að ég hélt fyrir þá sem “vilja og geta”
án verulegrar aðstoðar eða án þess að
þurfa stöðuga sólarhringsvakt.
En bíddu nú við, hvert ætla ég með
þessum hugleiðingum?
Jú í greinunum í tímaritinu Þroska-
hjálp er fjallað um þann “rétt fatlaðra
að búa á eigin heimili”.
Að búa á eigin heimili
I annarri greininni í tímariti
Þroskahjálpar var frekari umijöllun
um það hvernig búa mætti svo um
hnútana að mjög þroskaheft fólk
fengi að ráða sér aðstoðarmenn svo
að það gæti búið eitt á heimili. Síðan
er flókið umsjónar- og eftirlitskerfi í
kringum einstaklinginn, sem að
nafninu til hefur ráðið sér starfs-
mann. Vitnað er í jafnræðisreglu
stjórnarskrárinnar, lágmarksöryggi
og mannsæmandi líf. Og einnig kom
fram að Félagsþjónustan í Reykjavík
og Svæðisskrifstofan þar hefðu kom-
ið að málurn við gerð tillagna um
þessa þjónustu.
Heyrðu mig nú, hvaða for-
gangsröðun er hér á ferðinni!
Sem nýr þjónustuþegi hjá félags-
þjónustunni þá hef ég ekki getað
komist hjá því að sjá meira af þeim
vandamálum sem ég fram að þessu
hef aðeins lesið um. Það er erfitt að
fá fólk til starfa við láglaunastörf.
Það eru miklar mannabreytingar í
þeirra hóp, allir í leit að betur laun-
uðu og meira metnu starfi.
Nú á nýliðnu ári aldraðra varð að
bjóða eldri borgurum upp á það að
taka sér sumarfrí frá heimilisþjón-
ustu með starfsfólki, þar sem ekki
fékkst fólk til afleysinga. Einnig
þekki ég dæmi urn hreyfihamlað fólk
sem finna varð neyðarlausnir fyrir, til
að mynda með innlögnum á sjúkra-
hús eða dvalarheimili meðan sumar-
frí gengu yfir.
Bíddu nú við, þarna er um að ræða
fólk sem býr á eigin heimili, en
skortur á þiónustu veldur því að bað
þarf að flvtjast á “stofnun”.
Á ég kannski að nefna fleiri,
hreyfihamlaða félaga sem hafa þurft
að flytjast af eigin heimili, vegna
þess að sjúkdómur þeirra, fötlun
þeirra veldur svo mikilli þjónustu-
þörf!
r .. ,
Istefnuskrá okkar hjá ÖBI ræðum
við um öryggi í húsnæðismálum,
og bandalagið vill beita sér fyrir sem
flestum valkostum að því marki.
Það var gaman að koma á fund
kollega minna og heyra af þeirri
þróun í búsetumálum sem þær voru
að skoða.
Þar fóru ungir geðfatlaðir menn út
af stofnun þ.e. sjúkrahúsum eða
þjónustu þeim tengdum og inn á
heimili. Þar nutu þeir stuðnings
starfsfólks, sem virti sjálfræði þeirra
eftir föngum. Þarna var ekki rekin
meðferð heldur veittur stuðningur
við persónur. Allt tók það mið af
væntingum og getu hvers einstakl-
ings.
í hinum tilvikunum þarf geysi-
Hafdís
Hannesdóttir
52