Morgunblaðið - 19.03.2020, Blaðsíða 4

KÓRÓNUVEIRUFARALDUR4
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. MARS 2020
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
„Að takmarka aðgengi eins ákveð-
ins hóps stenst hvorki læknisfræði-
legar forsendur né út frá heil-
brigðri skynsemi. Hvergi hefur
verið gengið eins hart fram á þessu
sviði og hér á landi,“ segir Birgir
Guðjónsson, fv. yfirlæknir á Hrafn-
istu og fv. aðstoðarprófessor við
Yale-háskóla. Vísar hann í máli sínu
til yfirlýsingar fjögurra aðstand-
enda sem lýst hafa yfir áhyggjum
af afleiðingum heimsóknarbanns á
hjúkrunarheimili vegna kórón-
uveirunnar. Sjálfur er Birgir að-
standandi en að hans sögn stenst
heimsóknarbannið ekki skoðun.
„Ég á konu sem er Alzheimer-
sjúklingur og er þar að auki bundin
við hjólastól. Þegar ég kom frá
henni á föstudaginn 6.mars sl. sá ég
að búið var að setja bann við heim-
sóknum. Þetta var gert algjörlega
fyrirvaralaust og jafnframt með
þessum harkalega hætti. Ég skrif-
aði strax bréf til að koma mótmæl-
um á framfæri enda stenst það ekki
læknisfræðilega skoðun né heil-
brigða skynsemi að takmarka að-
gengi ákveðins hóps á meðan
starfsfólk gengur inn og út,“ segir
Birgir sem kveðst ekki mótfallinn
aðgerðum sem miða að því að draga
úr heimsóknum.
Dánartíðni verulega ýkt
„Bestu vísindamenn heims hafa
lýst því yfir að takmarka eigi
ónauðsynlegar heimsóknir. Ég
hefði að sjálfsögðu verið samvinnu-
þýður varðandi slíkar aðgerðir. En
á sama tíma og allar heimsóknir
eru bannaðar þá hittast aðrir ein-
staklingar í þjóðfélaginu að vild.
Þetta stenst ekki einföldustu smit-
sjúkdóma- og faraldsfræði. Þá eru
þeir sem mest þurfa á stuðningi að
halda sviptir honum,“ segir Birgir,
sem að undanförnu hefur reynt að
benda á að dánartíðni af völdum
kórónuveirunnar sé verulega ýkt.
Að hans sögn er dánartíðni far-
aldurs í raun sú
aukning sem far-
aldurinn veldur
fram yfir þau
mannslát sem
hefðu annars
orðið af náttúru-
legum orsökum
vegna undirliggj-
andi sjúkdóma.
Uppgefið pró-
sentuhlutfall lát-
inna sé því umtalsvert hærra en
raunveruleg dánartíðni.
Líkt og fyrr segir sendu fjórir
aðstandendur út yfirlýsingu þar
sem lagðar eru fram tillögur til úr-
bóta. Þar er m.a. lagt til að hjúkr-
unarheimilum verði skipt upp eða
ættingjum boðið að taka íbúa
hjúkrunarheimilis heim til sín með
stuðningi heimahjúkrunar. Segir
Birgir nauðsynlegt að gefa fólki
tíma til aðlögunar og undirbúnings
fyrir fyrrnefndar aðgerðir.
Hjón geta ekki hist
„Ég þekki dæmi þess að fólk sem
verið hefur saman í um 70 ár geti
ekki lengur hist. Nú fyrir skömmu
hringdi í mig grátklökkur tæplega
níræður gamall maður sem ekki
fær að hitta eiginkonu sína. Í mínu
tilfelli höfum við verið lífsförunaut-
ar í 60 ár og ég er síðan fyrirvara-
laust horfinn úr hennar lífi, án
nokkurs samráðs eða undirbúnings.
Í okkar tilfelli er þetta viðráðanlegt
þar sem ég get talað við hana í
síma, en maður hefði viljað fá tíma
til að undirbúa þetta. Ég hef ítrek-
að reynt að koma þessum sjónar-
miðum á framfæri án árangurs.
Mér finnst þetta mjög gróft gagn-
vart fólki sem er afar varnarlítið,“
segir Birgir og bætir við að ekki
hafi allir völ eða getu til þess að
læra á snjalltæki eða eiga samskipti
án þess að hittast.
Birgir kveðst tilbúinn að vinna að
lausnum en tekur sérstaklega fram
að núverandi ástand sé ekki við-
unandi. „Þetta hefur verið eins og
að tala við vegg. Allur minn tími og
þróttur hefur farið í að koma um-
ræddum rökum að, en ekki haft er-
indi sem erfiði,“ segir Birgir.
Fjöldi eftir landshlutum
Óstaðsett 3 6
Útlönd 0 4
Austurland 0 5
Höfuðborgarsvæði 224 1.782
Suðurnes 5 108
Norðurland vestra 1 3
Norðurland eystra 1 100
Suðurland 16 376
Vestfirðir 0 13
Vesturland 0 25
Smit
Sóttkví
Fjöldi staðfestra smita frá 28. febrúar
28.2. 29.2. 1.3. 2.3. 3.3. 4.3. 5.3. 6.3. 7.3. 8.3. 9.3. 10.3. 11.3. 12.3 13.3. 14.3. 15.3. 16.3. 17.3. 18.3.
18. mars kl. 11.00
Upplýsingar eru fengnar af
Uppruni smits
Innanlands Erlendis
Óþekktur
27%22%
51%
250 smit voru staðfest
í gær kl. 11.00
2.422 hafa verið settir í sóttkví 6.510
sýni hafa
verið tekin
9 einstaklingar hafa náð bata
457 hafa lokið sóttkví
3 einstaklingar eru á sjúkrahúsi
250 manns eru í einangrun
300
250
200
150
100
50
250
Ákvörðun sem stenst ekki skoðun
 Lýsa yfir áhyggjum af afleiðingum heimsóknabanns á hjúkrunarheimili  Segja bannið hvorki í
samræmi við faraldsfræði né heilbrigða skynsemi  Ákvörðunin hafi verið tekin án samráðs
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Lokað Aðstandendum heimilisfólks er ekki hleypt inn á Hrafnistu. Þar er núna lokað fyrir utanaðkomandi.
Birgir
Guðjónsson
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Fólk er í mikilli neyð. Ástandið
bitnar mikið á fötluðu fólki og ör-
yrkjum. Fólki með kvíðaraskanir,
einhverfu og undirliggjandi sjúk-
dóma. Margir hafa brugðið á það ráð
að einangra sig heima,“ sagði Þur-
íður Harpa Sigurðardóttir, formað-
ur Öryrkjabandalags Íslands.
Hún sagði að mikið væri hringt í
símaþjónustu ÖBÍ og margir sem
hringja eru í sárri neyð. Þá hefur
grátandi fólk, sem á ekki fyrir mat,
komið og beðist hjálpar. Hjálpar-
stofnanir hafa þurft að loka og það
kemur hart niður á þessum hópi.
Þuríður bendir á að margir fatl-
aðir einstaklingar njóti aðstoðar, þar
á meðal þeir sem njóta NPA, not-
endastýrðrar
persónulegrar
aðstoðar. Hún
segir að NPA
miðstöðin hafi
óskað eftir því við
almannavarnir að
starfsmenn við
NPA verði á lista
yfir starfsstéttir
sem fá forgang
að þjónustu leik-
og grunnskóla
svo þeir geti sinnt störfum sínum.
Þuríður sagði að of lítið hafi verið
gert til að veita fötluðu fólki stuðn-
ing og upplýsingar í kórónuveiru-
faraldrinum. „Þetta fólk þarf margt
að reiða sig á stuðning við daglegar
athafnir eins og að nærast, klæðast
og þrífa sig. Einnig að framfylgja
sóttvörnum, vera í sóttkví og við-
halda fjarlægð. Þeir sem aðstoða
fatlaða einstaklinga geta raunar
ekki verið í mikilli fjarlægð frá þeim.
Það er nauðsynlegt að grípa til fé-
lagslegra verndaraðgerða til að
tryggja fötluðu fólki stuðning,“ sagði
Þuríður.
Hún sagði ástæðu til að hafa
áhyggjur af fjölskyldum með fatlaða
einstaklinga þegar dagvistun eða
skólum er lokað. Þá þurfa aðstand-
endur að vera heima. Tryggja þurfi
að þeir haldi tekjum þótt þeir séu
ekki sjálfir í sóttkví. Hún segir að
fólk með undirliggjandi sjúkdóma
fari ekki út og þurfi aðstoð t.d. við
útréttingar. Þuríður hvetur stjórn-
völd til að hafa samráð við samtök
fatlaðs fólks um viðbrögð við kór-
ónuveirufaraldrinum.
Margir öryrkjar í mikilli neyð
 Mikið er hringt í símaþjónustu Öryrkjabandalagsins
Þuríður Harpa Sig-
urðardóttir
Kórónuveirusýk-
ingar eru í mikl-
um vexti í flest-
um löndum og
þótti það skyn-
samlegt á þess-
um tímapunkti
að beina því til
Íslendinga sem
koma til landsins
að fara í tveggja
vikna sóttkví án
tillits til þess hvaðan þeir koma.
Þetta sagði Þórólfur Guðnason
sóttvarnalæknir á blaðamanna-
fundi vegna kórónuveirunnar síð-
degis í gær. Aðspurður hvers vegna
þetta ætti ekki við um ferðamenn
sagði Þórólfur að í fyrsta lagi teld-
ust ferðamenn ekki jafn smitandi
fyrir Íslendinga og Íslendingar,
enda héldu þeir sig yfirleitt í
smærri hópum og blönduðust Ís-
lendingum ekki mikið. Þá hefðu að-
eins tveir þeirra 250 sem greinst
hefðu með kórónuveiruna hér-
lendis verið ferðamenn. Sagði Þór-
ólfur telja það rétta ákvörðun að
vera ekki að beina spjótum sínum
að ferðamönnum, enda myndi það
hafa í för með sér mikinn kostnað
en lítinn árangur.
Aðrir sem undanskildir eru
sóttkvíarskyldu við komu til lands-
ins eru flugáhafnir og áhafnir
flutningaskipa. Það er nauðsynlegt
til að halda flutningskeðjunni gang-
andi. Þeir sem sinni þessum störf-
um gæti þó sérstakrar varúðar.
Túristar
ekki eins
smitandi
 Íslendingar að ut-
an í 2 vikna sóttkví
Túristar Á ferð
með maska.