Morgunblaðið - 19.03.2020, Blaðsíða 46

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. MARS 2020
www.danco.is
Heildsöludreifing
Fullt af nýjungum í grænmetis-
og vegan vörulínunni okkar
Kynntu þér málið hjá söludeild okkar
Veisluþjónustur
Skólar • Mötuneyti
Ný vefverslun fyrir fyrirtæki og verslanir á www.danco.is
Marta María Jónasdóttir
mm@mbl.is
„Vissulega var aðdragandi en á þeim
tíma var ég ekki að kveikja á því að
ég væri að stefna í kulnun hratt og
örugglega. Minn aðdragandi var
langur eins og bókin mín fjallar um,
en rétt áður en allt hrundi hjá mér
voru ýmis einkenni að koma fram
sem ég tengdi kannski ekki við kuln-
un. Ég var farin að fara mjög hratt,
hugsa hratt og hreyfa mig hratt sem
kom til dæmis fram í því að ég var
orðin mikill slysarokkur. Ég fleytti
mér áfram á stanslausri spennu sem
ég áttaði mig ekki á. Ég átti orðið
erfitt með að sofa og hvíla mig og
fannst fátt sem ég gerði nægilega
gott, allt varð að vera fullkomið,“
segir Inga Dagný þegar hún er
spurð að því hvort einhver aðdrag-
andi hafi verið að veikindum hennar.
Þegar hún er spurð að því hvernig
henni hafi liðið mánuðina á undan
segir hún að það hafi ýmislegt geng-
ið á.
„Minn vinnustaður var í miklu
breytingaferli um þessar mundir og
í ótrúlega mörg horn að líta. Eftir á
að hyggja virðist mér sem maður
fari í einhverslags ofurgír og hrein-
lega bræði úr sér að lokum. Bæði
andleg og líkamleg geta klárast og
þegar slíkt gerist er leiðin löng upp á
við aftur. Auðvitað hefur fólk mis-
jafnlega mikið þol í svona aðstæðum
en af ýmsum ástæðum, s.s. e.t.v.
fyrri sögu, var þetta endapunkt-
urinn hjá mér,“ segir hún.
Inga Dagný þekkti hugtakið kuln-
un á þessum tíma en tengdi ekki sér-
staklega við það.
„Ég gerði það vissulega, bæði sem
hjúkrunarfræðingur og yfirmaður á
vinnustað en mér datt bara aldrei í
hug að ég sjálf gæti lent í kulnun. Ég
hélt að ég væri ósigrandi en það var
ég sannarlega ekki.“
Fjársjóður í dagbókum
Konan sem datt upp stigann er að
hluta til byggð á dagbókum Ingu
Dagnýjar.
„Bókin um konuna sem datt upp
stigann varð til í kringum dagbæk-
urnar sem ég hélt þegar ég var sem
veikust í byrjun. Seinna meir fór ég
að velta fyrir mér öllu sem ég náði í
um slíka kulnun og örmögnun og
skoða orsakir og afleiðingar í mínu
tilviki og annarra. Ég sendi þessar
hugmyndir á Forlagið/JPV og þar á
bæ var áhugi fyrir að vinna þetta
áfram og frábært fyrir mig að hafa
verðugt verkefni í minni endurhæf-
ingu þegar ljóst var að ég var ekki á
leið til vinnu,“
segir hún.
Hvað lærðir þú
af þessu ferli?
„Ég lærði að
mér var lífs-
nauðsynlegt að
hægja á og gangast
við því hvar ég
væri stödd. Ég er
enn að læra á
hverjum degi að
glíma við afleið-
ingar kulnunar, s.s.
streitu, lítið álagsþol
og kvíða og hef not-
að þá samlíkingu að
stundum eru dag-
arnir eins og að
reyna að klæða kött í föt. Kötturinn
hvæsir og sýnir klærnar og maður
þarf að vanda sig. Því býður hver
einasti dagur upp á nýjan lærdóm og
nýja vitneskju um sjálfa mig. En ég
lærði líka hversu dýrmætt lífið er og
hvað það er sem skiptir mig raun-
verulega máli.“
Hvernig breytti það lífi þínu að
komast á þennan stað?
„Það breytir lífinu mjög mikið að
geta ekki lengur unnið fasta vinnu,
maður þarf að endurmeta alla hluti
og skoða frá nýju sjónarhorni. Fjár-
hagsstaða verður önnur og maður
þarf að skoða vandlega eigin huga og
heilsu. Ég á gott líf í dag en það er
vissulega öðruvísi en áður.“
Hvað getur fólk gert til þess að
komast hjá því að upplifa kulnun?
„Ég held að álag og hraði sé sam-
félagslegt vandamál ekki síður en
einstaklingsbundið, og það er erfitt
að gangast við því að maður sé á leið
í kulnun. En það er hægt að komast
hjá erfiðum veikindum með því að
þekkja sjálfan sig vel, læra að
þekkja einkenni kvíða og streitu og
setja sjálfan sig í forgang. Maður
þarf að hvílast, passa svefn og and-
lega heilsu og ætlast ekki til þess af
sjálfum sér að komast yfir alla hluti.
Anda djúpt og læra af reynslunni.“
Hvað hefðir þú til dæmis getað
gert öðruvísi?
„Ég hefði þurft að þekkja mörkin
mín og virða þau. Þá hefði verið von
til þess að ég hefði áttað mig á því
hvert stefndi og gefið sjálfri mér
leyfi til að draga úr álaginu. Þegar
maður stígur af hringekjunni rifjast
upp að maður þarf ekki endalaust að
eiga, fara eða gera til að vera ham-
ingjusamur. Það getur verið nóg
bara að vera.“
„Ég hélt að ég væri ósigrandi“
Inga Dagný Eydal er höf-
undur bókarinnar, Kon-
an sem datt upp stig-
ann, sem nýlega kom út
hjá JPV. Hún er hjúkr-
unarfræðingur að
mennt og var yfirmaður
á sínum vinnustað þeg-
ar hún upplifði sjálf
kulnun 2016. Hún hélt
að manneskja eins og
hún væri algerlega
ósigrandi.
Unsplash
Upplifði kulnun Inga
Dagný Eydal hjúkr-
unarfræðingur hnaut
ekki um að hún væri
sjálf að fara í kulnunar-
ástand þótt hún þekkti
til einkennanna.
Ný og fersk
Konan sem datt upp
stigann kom út á dög-
unum hjá JPV.
Líður þér öðruvísi
en venjulega?
Kulnun getur verið
mjög lúmsk.