Fréttablaðið - 19.09.2020, Síða 28

Selshamurinn er f jórða stuttmyndin sem ég sýni á RIFF en þar sem ég hef verið búsett erlendis hef ég hingað til ekki getað tekið mikinn þátt í fyrri hátíð-
um, það er því virkilega gaman að
vera á landinu í ár,“ segir Ugla sem
býr í New York en hefur dvalið hér
undanfarna mánuði vegna COVID
faraldursins.
„Síðustu ár hef ég verið að starfa
við sjónvarpsleikstjórn bæði hér á
landi og erlendis,“ segir Ugla sem
leikstýrði nýlegast þremur þáttum
af sjónvarpsþáttaröðinni Hanna
sem kom út á Amazon Prime í
sumar.
„Það er meiriháttar að fá tæki-
færi til að leikstýra sjónvarpsseríu
af þessari stærðargráðu, en núna
hlakka ég til að sýna Selshaminn
enda önnur tilfinning að sýna eitt-
hvað sem kemur frá eigin hjarta.“
Komin eru tvö ár frá því myndin
var tekin upp og því mikil eftir-
vænting hjá leikstjóranum að fá
loks að frumsýna eftir samkomu-
takmarkanir undanfarinna miss-
era. „Sýningin á RIFF verður fyrsta
tækifæri okkar til að sjá myndina
á hvíta tjaldinu með áhorfendum
og ég hlakka mikið til að fagna loks
með samstarfsfólki mínu.“
Samruni þjóðsögu og veruleika
Ugla segir myndina innblásna af
þjóðsögunni Selshamurinn úr safni
Jóns Árnasonar. „Ég hafði verið að
lesa þjóðsögurnar og einhvern
veginn leitaði þessi saga á mig og
úr varð handrit. Í myndinni rennur
þjóðsagan saman við veruleika
ungrar stúlku og er því myndin í
senn ljóðræn og draumkennd.“
Ninna tók í fyrsta skipti þátt í
RIFF á síðasta ári og vann þá til
verðlauna fyrir bestu íslensku stutt-
myndina með mynd sína, Paperboy.
„Það er auðvitað mikill heiður að
vinna til verðlauna en fyrir mér var
einfaldlega stór sigur unninn að fá
að sýna mynd á RIFF. Ég man eftir
að hafa farið á hátíðina þegar ég var
tvítug og enn í kvikmyndafræði í
háskólanum og hugsa með mér að
vonandi myndi ég einn daginn sýna
mynd þar.
Þess vegna var það svo súrrealískt
að fá að frumsýna myndina mína á
einmitt þessari hátíð sem ég hélt svo
mikið upp á. Það er afar sérstök til-
finning að sitja í sal fullum af áhorf-
endum og horfa á sína eigin mynd
með þeim á stóru tjaldi. Það að sitja
þarna og upplifa orkuna er mikil-
vægur partur af því að leikstýra. Og
það er ekki auðvelt. Síðan er dásam-
legt að fá loks að fagna sýningu með
teyminu á bak við myndina.“
Stuttmynd Ninnu sem frumsýnd
verður á RIFF heitir Allir hundar
deyja og var útskriftarverkefni
hennar í meistaranámi í leikstjórn
og handritaskrifum frá NYU Tisch
listaháskólanum á síðasta ári. „Allir
hundar deyja fjallar um aldraðan
bónda og hundinn hans, sem heyja
einvígi við dauðann. Baráttan flæk-
ist þegar barnabarn bóndans reynir
að opna á tilfinningalíf afa síns.“
Vídeóleigur og bókasöfn
Aðspurðar hvort stefnan hafi alltaf
verið tekin á kvikmyndabransann
svarar Ninna:
„Ég er frá Akureyri og bjó við hlið-
ina á vídeóleigu hverfisins. Pabbi er
svo mikill bíónöttari að hann leyfði
mér að leigja spólur nánast hvenær
sem var þegar ég var krakki. Ég fór
því að horfa á alls konar kvikmynd-
ir og ég held að leiðin hafi verið
nokkurn veginn ákveðin þegar ég
var komin í menntaskóla.“
Ugla hefur ekki langt að sækja
fyrirmyndirnar, hún er alin upp í
kringum leikhúsin en móðir henn-
ar, Pálína Jónsdóttir, hefur starfað
bæði sem leikkona og leikstjóri. „Ég
var mikið í kringum listafólk þegar
ég var lítil og byrjaði snemma að
fikra mig áfram með skrifum og
myndlist. Mamma kom oft heim
með „art-house“ spólur frá bóka-
safninu og ég eyddi miklum tíma
í að skoða þessar forvitnilegu bíó-
myndir sem kveiktu áhuga minn
á kvikmyndagerð og byrjuðu lík-
legast að móta mig í þann leikstjóra
sem ég er í dag.“
Ninna samsinnir því að það að
vera mikið í kringum listafólk hafi
haft mótandi áhrif á hana, en sjálf
var hún meira í kringum tónlistar-
senuna en faðir hennar er tónlistar-
maður. „Það hefur vissulega áhrif að
vera í kringum einhvers konar list
þegar maður elst upp. Maður byrjar
að tjá sig með einhverjum hætti í
gegnum hana“. Hún ólst upp úti á
landi og var mikið í sveit og finnst
tónlistin jafnt sem náttúran sinn
helsti innblástur.
Skapa sín eigin tækifæri
Þær eru sammála um að það þurfi
að hafa virkilega fyrir hlutunum
til að komast áfram í kvikmynda-
bransanum.
„Það kemur ekkert til manns
nema maður hafi fyrir því, en það
er svo sem eins og með allt annað.
Maður verður bæði að skapa sín
eigin tækifæri og vera líka duglegur
að grípa þau þegar þau koma upp,
vera svolítill já-ari,“ segir Ninna.
„Stuttmyndir eru lykillinn að
því að geta starfað sem atvinnu-
leikstjóri og frábær leikvöllur til að
prufa sig áfram. Við erum heppin að
vera með Kvikmyndamiðstöð hér
á Íslandi sem er tilbúin til að styðja
unga höfunda við að taka sín fyrstu
skref. Það er ómetanlegt og ekki
sjálfgefið,“ segir Ugla.
„Stuttmyndir eru tækifæri til að
viðra rödd sína en líka til að prófa
hana, enda töluvert minni pressa á
þeim en kvikmyndum í fullri lengd.
Með því að fara í kvikmyndanám
fær maður öruggan samastað til að
prófa sig áfram og jafnvel mistak-
ast,“ segir Ninna.
Ugla komst á skrá hjá umboðs-
skrifstofu í Los Angeles í kjölfar vel-
gengni stuttmyndarinnar How Far
She Went sem var útskriftarmynd
hennar úr Columbia-háskólanum.
Stuttu seinna bauð Baltasar Korm-
ákur henni að leikstýra tveimur
þáttum af Ófærð.
„Það eru ekki allir sem fá svona
flott tækifæri strax við útskrift og
er ég ævinlega þakklát fyrir það. Ég
fékk að taka mín fyrstu skref hér
heima í öruggu umhverfi og við það
opnaðist allt erlendis,“ segir Ugla
sem mun næst leikstýra tveimur
þáttum af Amazon sjónvarpsserí-
unni The Power.
Allt fer eins og það á að fara
Báðar segjast þær vera að þróa hand-
rit að kvikmyndum í fullri lengd en
að það ferli taki langan tíma.
Ninna segist hafa verið með
ákveðnar hugmyndir um fram-
tíðarferil sinn þegar hún hóf námið
í kvikmyndagerð. „Maður var með
stóra drauma og væntingar. Svo
fer ekki allt nákvæmlega eins og
maður hélt að það myndi fara – en
þó nákvæmlega eins og það á að
fara. Svo maður verður svolítið
að treysta ferlinu og trúa því að ef
maður er alltaf að gera og skapa þá
gangi hlutirnir upp.“
Talið berst að kynjahlutföllum í
geiranum og þeirri staðreynd að í
fyrsta sinn séu konur í meirihluta
leikstjóra á RIFF.
„Staðan er mikið betri en hún
var. Þegar ég til að mynda byrjaði í
mínu námi var staðan ekki svo góð
á kvikmynda-vinnumarkaðnum
þó svo að hlutfall kynjanna sé jafnt
í helstu skólum og hátíðum,“ segir
Ninna. „En mér finnst þó komin
mikil hreyfing á þessi mál og brans-
inn er að vakna og opnast. Það er
mikið af f lottum kvenleikstjórum
þó ég sé ekki harla hrifin af þessu
kvenforskeyti. Vonandi komumst
við á stað þar sem kynjaf lokkar
og forskeytin heyra sögunni til og
hæfni og hæfileikar eru í fyrsta sæti.
Fjölbreyttar raddir eru nefnilega
það sem gerir list svo spennandi og
lifandi.“
VONANDI KOMUMST VIÐ
Á STAÐ ÞAR SEM KYNJA-
FLOKKAR OG FORSKEYTIN
HEYRA SÖGUNNI TIL OG
HÆFNI OG HÆFILEIKAR
ERU Í FYRSTA SÆTI.
Ninna
Þær Ugla og Ninna fengu ungar að aldri áhuga á kvikmyndagerð og leikstjórn og luku báðar háskólanámi í faginu í New York. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Vilja kynjaflokka
og forskeyti burt
Þær Ugla Hauksdóttir og Ninna Pálmadóttir frumsýna báðar
stuttmyndir á kvikmyndahátíðinni RIFF en í fyrsta sinn í sögu
hátíðarinnar eru kvenleikstjórar í meirihluta þeirra sem sýna.
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is
1 9 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R28 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð